ODPŁYW ORAZ FIZYKOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI WÓD PŁYNĄCYCH W SĄSIEDZTWIE WĘZŁA AUTOSTRAD A1 I A2 W OKOLICY ŁODZI
Autor
Paweł Jokiel, Przemysław Tomalski
Strony
3–20
Słowa kluczowe
hydrologia, wody rzeczne, charakterystyki hydrochemiczne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy podjęto próbę oceny obecnego stanu zasobów i jakości wody w małych rzekach odwadniających tereny sąsiadujące z powstającym pod Łodzią węzłem autostrad A1 i A2. W stałych przekrojach hydrometrycznych cieków co dwa tygodnie przez dwa lata mierzono natężenie przepływu, temperaturę, odczyn (pH) i konduktywność wody oraz (przez rok) zawartość w niej tlenu. Oszacowano również wielkość podziemnej składowej odpływu. Badania miały na celu określenie fizykochemicznych właściwości wód powierzchniowych na obszarze zagrożonym zmianami ustroju hydrologicznego i hydrochemicznego. Stwierdzono, że ustrój niemal wszystkich cieków ma charakter quasi-naturalny, a jakość wody jest dobra (I i II klasa). Sezonowy przebieg temperatury można traktować jako wzorzec służący do ustalania stopnia sezonowości innych charakterystyk wody cieków.
Badania dotyczące wody rzeki Warty między Obornikami a Skwierzyną w okresie 1992/1993–2001/2002 wykazały niespodziewane zmniejszanie się stężenia i ładunku azotu ogólnego i głównych form azotu na dolnym odcinku Kłosowice–Skwierzyna. Spadek ten występował w każdym roku. W badanym dziesięcioleciu ładunek azotu transportowany przez rzekę na odcinku między Obornikami a Kłosowicami wzrastał średnio o 2181,4 Mg . rok-1, natomiast na odcinku Kłosowice–Skwierzyna zmniejszał się o 4804 Mg . rok-1. Największą część ładunku stanowił azot organiczny. Stopień zmniejszania się stężenia związków azotu w wodzie na odcinku Kłosowice–Skwierzyna zależał od średniorocznego stężenia azotu ogólnego notowanego w Kłosowicach.
Aby określić, w jakim stopniu grunty przylegające do stacji paliw w Krakowie są zanieczyszczone ołowiem, chromem, miedzią i cynkiem oraz węglowodorami alifatycznymi i aromatycznymi, badano zawartość tych metali ciężkich i węglowodorów w próbkach gruntów pobranych w okolicy siedmiu stacji paliw na terenie miasta. Stwierdzono, że zawartość Pb, Cr, Cu i Zn w gruntach była bardzo zróżnicowana, a w niektórych punktach osiągała wartości wyższe od naturalnych, nie przekraczała jednak wartości dopuszczalnych dla terenów przemysłowych. Zawartość węglowodorów alifatycznych przekraczała wartość dopuszczalną tylko na trzech stacjach paliw, natomiast zawartość węglowodorów aromatycznych mieściła się w zakresie dopuszczalnych wartości.
MODELOWE ZESPOŁY ZWARTEJ ZIELENI IZOLACYJNEJ PRZY AUTOSTRADZIE NA SIEDLISKACH ŻYZNYCH
Autor
Aleksandra Lis, Marek Lis
Strony
37–48
Słowa kluczowe
zieleń izolacyjna, ciąg komunikacyjny, sukcesja
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Zwarty zespół zieleni izolacyjnej towarzyszącej autostradzie powinien mieć jak największą gęstość we wszystkich porach roku. Aby na gruntach porolnych osiągnąć taki jego stan już w kilka lat po wprowadzeniu nasadzeń, trzeba zastosować przedplon z szybko rosnących drzew charakterystycznych dla początkowego etapu sukcesji lasów. Po wejściu uprawy w stadium młodnika można pod jej okapem wprowadzić gatunki, które przez cały okres rozwoju będą tworzyły wielopiętrowe zwarte zbiorowisko roślinne. Przy odpowiednim doborze gatunków uwzględniającym znaczny udział roślin zimozielonych przebieg sukcesji roślinnej doprowadzi do wytworzenia się z młodego zbiorowiska formacji roślinnej o oczekiwanej fizjonomii. Utworzenie takiego kompleksu zieleni izolacyjnej będzie możliwe jedynie wówczas, gdy obok gatunków rodzimych zostaną do niego wprowadzone również gatunki obce.
Badania szaty roślinnej przydrożnych zbiorowisk zaroślowych na użytkowanych rolniczo terenach Niziny Szczecińskiej wykazały różnice florystyczne i fitosocjologiczne związane z rozmieszczeniem przestrzennym tych zbiorowisk względem pobocza drogi. Potwierdzono także synantropijny charakter zdominowanej przez apofity flory przydrożnych zarośli. W spektrum biologicznym przeważały hemikryptofity, a trzon fitocenoz tworzyły gatunki krzewiastych nanofanerofitów. Otrzymane wyniki wskazują na stabilny skład gatunkowy i trwały charakter tych zbiorowisk oraz na ich znaczącą rolę w zachowaniu różnorodności florystycznej w przekształconym krajobrazie rolniczym Niziny Szczecińskiej.
WPŁYW DESZCZOWANIA I NAWOŻENIA AZOTEM W ZRÓŻNICOWANEJ DAWCE NA SKŁAD CHEMICZNY ZIARNA JĘCZMIENIA BROWARNEGO UPRAWIANEGO NA GLEBIE LEKKIEJ W REJONIE WROCŁAWIA
Autor
Elżbieta Chylińska, Zenobiusz Dmowski, Lech Nowak
Strony
69–76
Słowa kluczowe
deszczowanie, nawożenie azotem, jęczmień browarny, plon, skład chemiczny ziarna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Podczas trzyletnich badań przeprowadzonych na lekkiej glebie w rejonie Wrocławia określono wpływ deszczowania i nawożenia różnymi dawkami azotu na zawartość białka i składników mineralnych w ziarnie jęczmienia browarnego odmiany Scarlett. Oba czynniki istotnie różnicowały plon białka i zawartość azotu w ziarnie, ale nie miały istotnego wpływu na zawartość w nim innych badanych składników mineralnych, takich jak fosfor, potas, wapń, magnez i sód. Plon białka i zawartość azotu były istotnie mniejsze w obiektach deszczowanych niż w kontrolnych, a zwiększanie dawki azotu powodowało ich istotny wzrost.
W ramach ścisłego doświadczenia polowego przeprowadzonego w latach 2002–2004 w Samotworze k. Wrocławia oceniano przydatność trzech rodzajów nawozu azotowego – CAN (27% N), saletry norweskiej (15,5% N) i saletry puławskiej (34% N) –w uprawie jarego jęczmienia browarnego odmiany Scarlett na glebie lekkiej w warunkach deszczowania. Gleba cechowała się średnią zawartością fosforu i magnezu, a dużą – potasu. Odczyn gleby (5,6–6,4) był za niski w stosunku do wymagań jęczmienia browarnego. Przy opadach naturalnych plony ziarna jęczmienia wyniosły od 34,06 dt . ha-1 (2002 r.) do 54,16 dt . ha-1 (2003 r.) Deszczowanie, niezależnie od rodzaju nawożenia azotowego, spowodowało 7,5-procentowy przyrost plonu ziarna. Spośród porównywanych nawozów najlepszy okazał się CAN: stosując ten nawóz, osiągnięto najwyższe plony w obiektach nienawadnianych (45,71 dt . ha-1) i największy przyrost plonów w wyniku deszczowania (średnio o 8,3%). Nawóz ten przyczynił się również istotnie do zwiększenia liczby kłosów na 1 m2.
WPŁYW TRZECH RODZAJÓW NAWOZU AZOTOWEGO NA SKŁAD CHEMICZNY ZIARNA JĘCZMIENIA BROWARNEGO UPRAWIANEGO NA GLEBIE LEKKIEJ W WARUNKACH DESZCZOWANIA
Autor
Elżbieta Chylińska, Andrzej Kucharzewski, Lech Nowak
Strony
85–91
Słowa kluczowe
nawóz azotowy, deszczowanie, jęczmień browarny, zawartość białka, skład chemiczny ziarna
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W wyniku badań przeprowadzonych w latach 2002–2004 na lekkiej glebie w rejonie Wrocławia określono wpływ deszczowania i trzech rodzajów nawozu azotowego – CAN, saletry norweskiej i saletry puławskiej – na zawartość białka i składników mineralnych w ziarnie jęczmienia browarnego odmiany Scarlett (dawka azotu niezależnie od rodzaju nawozu wynosiła 68 kg . ha-1). Stwierdzono, że największy wpływ na zawartość białka w ziarnie jęczmienia wywierały warunki pogodowe w sezonie wegetacyjnym, różne w poszczególnych latach badań. W obiektach deszczowanych ziarno zawierało istotnie mniej azotu i wapnia oraz białka niż w obiektach nienawadnianych. Porównywane nawozy azotowe nie różnicowały istotnie zawartości białka ani zawartości azotu, fosforu, potasu, wapnia i magnezu w ziarnie jęczmienia. W obiektach nawożonych saletrą puławską istotnie wyższa w ziarnie była zawartość sodu.