Zagadnienie obliczania fundamentów palowych jest w Eurokodzie 7 przedstawione w sposób ogólny. Określono jedynie główne zasady wykonywania obliczeń oraz podano wymagania, jak`im powinny odpowiadać. Założenie takie jest uzasadnione, ale stanowi utrudnienie w praktycznym zastosowaniu inżynierskim. Projektanci są obligowani do samodzielnego poszukiwania odpowiednich i wiarygodnych metod obliczeniowych, które są rozproszone w licznych opracowaniach. Dotyczy to zarówno metod obliczania statycznego fundamentów palowych, określania nośności pali, jak i prognozowania osiadań pali pojedynczych oraz w grupie. W artykule omówiono powyższe zagadnienia oraz przedstawiono kilka propozycji metod i podejść obliczeniowych z wykorzystaniem aktualnych wyników badań oraz wieloletnich doświadczeń krajowych.

Konieczność optymalizacji posadowienia konstrukcji wymusza w projektowaniu fundamentów palowych stosowanie metod opartych na bezpośrednich wynikach badań podłoża. W tym celu wykorzystuje się najczęściej sondowania statyczne CPT. Metody projektowania rozwijane przez ostatnie kilkadziesiąt lat różnią się nie tylko współczynnikami korelującymi opór stożka z wartościami jednostkowego oporu podstawy dla danego typu fundamentu palowego, ale także samym sposobem przyjęcia wartości oporu stożka, reprezentatywnej dla prowadzonych obliczeń. W odróżnieniu od realizacji pali we względnie jednorodnym ośrodku gruntowym, w przypadku podłoża uwarstwionego wpływ jakości przeprowadzonego badania i przyjęcia wartości średniej oporu stożka może mieć istotne znaczenie dla uzyskiwanych rezultatów. Ma to głównie znaczenie, gdy poniżej podstawy pojedynczego pala występują grunty słabsze, mogące istotnie wpływać na jego nośność. W artykule porównano sposoby uśredniania wartości oporu stożka oraz ich potencjalny wpływ na uzyskiwane rezultaty obliczonych nośności granicznych pojedynczych pali wciskanych.

W artykule przedstawiono zagadnienie dotyczące badania modułów ściśliwości podłoża gruntowego na podstawie terenowych sondowań statycznych i dynamicznych oraz określania na tej podstawie wartości osiadania obiektu budowlanego. Przedmiotem analizy jest istniejący zbiornik wydzielonej komory fermentacyjnej (WKF), który jest żelbetowym obiektem o kształcie walca zakończonego kopułami stożkowymi. Obiekt ten jest częściowo zagłębiony w gruncie – głębokość jego posadowienia to 1,8 m pod krawędziami zewnętrznymi (z betonem podkładowym) przy krawędziach oraz 3,4 m w części środkowej. Ogólnie należy stwierdzić, że w obszarze objętym analizą (czyli wokół WKF) warunki gruntowo-wodne można określić jako proste. Wyznaczone końcowe wartości osiadań zbiornika WKF mieściły się w przedziale 110÷180 mm, przekraczając znacznie końcową wartość podaną przez projektanta tego zbiornika. W celu rozstrzygnięcia poprawności przyjęcia przez projektanta parametrów ściśliwości podłoża gruntowego pod zbiornikiem wykonano szereg badań terenowych sondowań statycznych CPTU i dynamicznych DPL oraz pomiarów DMT.

W artykule przedstawiono zagadnienie dotyczące badania wskaźnika nośności podłoża (CBR) dla gruntów wątpliwych. W obecnej praktyce inżynierskiej, pomimo zapisów rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych dla dróg samochodowych, laboratoryjne badania CBR gruntów rodzimych są rzadko wykonywane. Oznaczenia wskaźnika CBR wykonano dla różnych poziomów naprężeń od warstw konstrukcyjnych oraz gruntów z różną zawartością frakcji pylastych. Uzyskane wyniki badań skorelowano z obciążeniami warstw konstrukcyjnych nawierzchni zgodnie z nowym katalogiem nawierzchni podatnych i półsztywnych. Ponadto przedstawiono zależności między wskaźnikiem CBR a zawartością frakcji pylastych.

Przedmiotem rozważań w niniejszej pracy są periodyczne kompozyty warstwowe. Założono, że składniki kompozytów są jednorodne i izotropowe. W pracy skonstruowano model przewodnictwa cieplnego, w którym zamiast klasycznego równania Fouriera o nieciągłych i skokowo zmiennych współczynnikach występują równania o stałych współczynnikach. W pracy przeanalizowano zagadnienia stacjonarne bez źródeł ciepła. Rozwiązanie numeryczne otrzymano, stosując metodę różnic skończonych. Zbadano wpływ liczby komórek periodyczności na dokładność wyników otrzymanych metodą różnic skończonych.

Celem pracy jest wyznaczenie modułu sztywności piaszczystego podłoża gruntowego na podstawie analizy danych zarejestrowanych podczas pomiaru drgań na powierzchni gruntu. Wykonano badania terenowe, polegające na rejestracji przyspieszeń drgań w punktach pomiarowych zlokalizowanych w odległości 5 m i 10 m od źródła wibracji. Wzbudnikiem drgań o dużej powtarzalności parametrów impulsu była lekka płyta dynamiczna. Pomiary przyspieszeń realizowano przy wykorzystaniu układu pomiarowego firmy Brüel & Kjær. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano oceny sztywności podłoża gruntowego dwoma sposobami. Metoda pierwsza opierała się na pomiarze czasu przejścia fali Reyleigha pomiędzy punktami pomiarowymi. Metoda druga polegała na przeprowadzeniu analizy wstecznej za pomocą autorskiego programu obliczeniowego. Program oparty był na metodzie różnic skończonych i umożliwiał opis falowy zachowania gruntu obciążonego udarowo.

W pracy analizowano wpływ sposobu mocowania akcelerometrów na gruncie na poziom rejestrowanych wartości przyspieszeń drgań. Czujniki mocowano do podłoża na sześć sposobów: przy wykorzystaniu niekotwionej podstawy płytowej, kotwionej lub nie podstawy płytowej z głowicą aluminiową w kształcie walca, podstawy pierścieniowej kotwionej w gruncie za pomocą trzech prętów, podstawy krzyżakowej kotwionej w gruncie za pomocą czterech prętów z głowicą aluminiową oraz umieszczanej na pewnej głębokości głowicy aluminiowej. Dla części podstaw pomiarowych badania przeprowadzono z wykorzystaniem dwóch typów czujników przyspieszeń. W wyniku przeprowadzonych badań wykazano, że sposób mocowania czujników do powierzchni terenu ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia wiarygodności realizowanych pomiarów. Wskazano najlepszy, zdaniem autorów, sposób zespolenia czujników z gruntem. Uzyskiwane wartości przyspieszeń drgań mogą stanowić podstawę do przeprowadzania wiarygodnych analiz propagacji drgań w podłożu gruntowym, a także służyć rozwojowi metod oceny sztywności podłoża przy wykorzystaniu sejsmiki powierzchniowej.

W artykule przedstawiono sposób projektowania poduszek piaskowych jako płytkiej wymiany podłoża gruntowego. Przykłady obliczeniowe przedstawiają wpływ szerokości poduszki na nośność i osiadanie podłoża gruntowego pod ławami dwukondygnacyjnego budynku administracyjno-socjalnego, posadowionego na gruncie organicznym o miąższości 3 m. Rozważano poduszki o różnych szerokościach, określonych przez wartość kąta rozkładu naprężenia β = 0°, 30° i 45°. Stwierdzono, że konieczna jest wymiana podłoża torfowego na całej wysokości warstwy, bez względu na szerokość poduszki piaskowej. Spełnienie SGU jest możliwe jedynie przy szerokości poduszki ponad 2-krotnie większej od szerokości fundamentu.

Artykuł zawiera wyniki badań właściwości geotechnicznych popiołów lotnych z elektrowni Skawina. Próbki popiołów pobrano z trzech lejów zsypowych przy elektrofiltrach, oznaczonych jako strefy odpylania I, II i III. Badania obejmowały oznaczenie parametrów charakteryzujących uziarnienie, zagęszczalność, kapilarność, straty prażenia, wodoprzepuszczalność i wytrzymałość na ścinanie. Analizę wyników badań przeprowadzono w aspekcie zastosowania popiołów w budownictwie drogowym. Stwierdzono, że badane popioły z różnych stref odpylania wykazują pewne zróżnicowanie parametrów fizycznych i mechanicznych. Popioły te nie spełniają wymogów dotyczących materiałów stosowanych w budownictwie drogowym. Wskazano, że poprawę właściwości geotechnicznych popiołów lotnych można uzyskać, stosując ich mieszanki z innymi odpadami przemysłowymi o grubszym uziarnieniu lub przez stabilizację środkami wiążącymi. Małe wartości współczynnika filtracji pozwalają zakwalifikować badane popioły jako przydatne do uszczelnień na przykład wałów przeciwpowodziowych lub składowisk odpadów.

W pracy dokonano analizy wpływu dodatkowych mas konstrukcji wieżowej na zmianę częstotliwości jej drgań własnych; dokonano też próby matematycznego opisu tego wpływu. Rozważania dotyczą wieży wsporczej oświetlenia stadionu miejskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim. Źródłem dodatkowych mas jest oblodzenie (szron, szadź) oraz elementy niekonstrukcyjne stanowiące wyposażenie techniczne wieży. Analizy dokonano w drodze modelowania metodą elementów skończonych (MES) konstrukcji, przyjmując założenie o jednoparametrycznej zmienności jej masy (to znaczy, że dodatkowa masa wszystkich elementów, konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych zmienia się proporcjonalnie do jednego parametru, którym jest powierzchnia zewnętrzna elementu, na której odkłada się warstwa lodu). Rozwiązując zagadnienie własne drgań dla kolejnych modeli, reprezentujących różne intensywności oblodzenia wieży, wyznaczono wartości kolejnych częstotliwości drgań własnych. I tak, przyrost grubości warstwy lodu na powierzchniach, od 0 do 2,4 cm spowodował redukcję podstawowych częstotliwości drgań własnych o wartości kolejno: dla f₁ → 26,9%; dla f₂ → 27,2%. Są to istotne wartości z punktu widzenia zastosowań technicznych. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie postulatu, aby w analizach podatności konstrukcji wieżowych na porywy wiatru uwzględniana była zmienność masy konstrukcji wynikająca z możliwego jej oblodzenia.

Sprawdzenie warunków zniszczenia hydraulicznego, zwłaszcza spowodowanego przez unoszenie cząstek gruntu – stanu granicznego nośności określonego symbolem HYD, jest jednym z najtrudniejszych zadań dla projektantów wielu budowli, zarówno lądowych, jak i hydrotechnicznych. Stan graniczny HYD dotyczy zniszczenia, które jest niezwykle niebezpieczne i często inicjuje przebicie hydrauliczne. Stan ten występuje zwykle w przypadku budowy głębokich wykopów, które wymagają obniżenia zwierciadła wody gruntowej i budowy konstrukcji hydrotechnicznych (np. jazów), projektowanych w celu spiętrzenia wody. Sprawdzenie warunków stanu granicznego HYD należy przeprowadzić zgodnie z wymaganiami normy Eurokod 7 [PN-EN 1997-1:2008], stosując dwie różne metody, w których zakłada się całkowite wartości ciśnienia wody w porach i naprężenia w podłożu lub siłę ciśnienia spływowego i ciężar pryzmy gruntu z uwzględnieniem wyporu. W celu sprawdzenia stanu granicznego HYD należy określić oddziaływania hydrauliczne, w tym: parcie wody, gradienty hydrauliczne i siłę ciśnienia spływowego. Niestety w normie PN-EN 1997-1:2008 nie podano, w jaki sposób oddziaływania te powinny być określone. W artykule zostaną przedstawione wyniki sprawdzenia warunków stateczności jazu Jaktorów zlokalizowanego w km 11+760 rzeki Pisia Tuczna. Wartości charakterystyczne wymaganych do sprawdzenia oddziaływań hydraulicznych zostały określone z wykorzystaniem siatki hydrodynamicznej przepływu, wygenerowanej programem numerycznym, przy założeniu najbardziej niekorzystnych warunków dotyczących zmienności położenia zwierciadła wody nad pryzmą gruntu, ciśnienia wody w porach i wyboju poniżej jazu. Wyniki sprawdzenia warunków stateczności pokazały, że proponowane w normie PN-EN 1997-1:2008 wzory prowadzą do różnego zapasu bezpieczeństwa.

Na rzece Nysie Kłodzkiej w mieście Nysie zaprojektowano trzyprzęsłowy jaz piętrzący wodę na potrzeby energetyczne. Dokumentacja projektowa nie zawierała przewidzianego Eurokodem 7 projektu geotechnicznego, a w tym badań podłoża gruntowego, spełniających wymagania III kategorii geotechnicznej. Wykonano jedynie niewystarczające wiercenia geologiczne i sondowania dynamiczne. W konsekwencji do projektu przyjęto niezgodny z rzeczywistością układ warstw i parametry geotechniczne niemogące być podstawą do poprawnego posadowienia i wykonania jazu. Nie wykazano także, że pod dnem szerokoprzestrzennego wykopu fundamentowego zamiast podanych w dokumentacji gruntów spoistych w stanie twardoplastycznym występowały tylko ich nieliczne przewarstwienia w sufozyjnych piaskach drobnych i pylastych o miąższości ponad 4,5 m. Przyjęcie do projektowania tych nieprawdziwych cech podłoża spowodowało, że ściankę szczelną zakończono w piaskach zaledwie 2,5 m poniżej poziomu posadowienia jazu. W wykonywanym początkowo w żwirach, a następnie w warstwie gruntów spoistych wykopie na głębokości 7 m powstało przebicie hydrauliczne. Nastąpiło gwałtowne wyparcie dolnego końca ścianki, jej deformacja, a wykop zapełnił się sufozyjnym gruntem. Spowodowało to także rozluźnienie podłoża pod zaprojektowanym fundamentem budowli.

Głównym celem badań było przeanalizowanie hydraulicznych warunków pracy sieci kanalizacji podciśnieniowej, która nastręczała dużo problemów w trakcie jej eksploatacji, i zaproponowanie działań naprawczych, żeby je wyeliminować. Zakres badań obejmował sieć kanalizacji podciśnieniowej, wybudowaną w miejscowości Starawieś w pobliżu Warszawy. W artykule przedstawiono analizę uzyskanych wyników badań zmian podciśnienia na długości zbiorczego rurociągu podciśnieniowego o średnicy 225 mm w warunkach technicznej eksploatacji sieci kanalizacji podciśnieniowej. Urządzenia do pomiaru podciśnienia rozmieszczono w sześciu wyznaczonych punktach (studzienkach żelbetowych z zaworami opróżniającymi typu ISEKI) na długości zbiorczego rurociągu podciśnieniowego. Rozmieszczone na długości rurociągu urządzenia pomiarowe przez kilka dni mierzyły co minutę, w sposób ciągły, zmiany podciśnienia. Zmiana podciśnienia w sieci zależy od częstotliwości otwierania się zaworów opróżniających i podciśnienia w zbiorniku podciśnieniowym [Kalenik 2015]. Żeby zawory opróżniające mogły się otwierać, podciśnienie w rurociągach kanalizacji podciśnieniowej nie może być mniejsze niż –20 kPa [Kalenik 2014b]. Analiza uzyskanych wyników badań pozwoliła na określenie przyczyn nieprawidłowego działania sieci kanalizacji podciśnieniowej. Główną przyczyną problemów było niezgodne z projektem wybudowanie przejść zbiorczego rurociągu podciśnieniowego pod drogą krajową 62. Po przebudowaniu przejść rurociągu pod drogą zgodnie z projektem i prawidłowym wyregulowaniu nastaw długości czasu otwarcia zaworów opróżniających badana sieć kanalizacji podciśnieniowej zaczęła pracować prawidłowo.