W artykule podjęty został problem aktualności danych zgromadzonych w ewidencji gruntów i budynków – państwowym rejestrze prowadzonym przez starostów. Aktualizacja operatu może przebiegać w sposób ciągły bądź kompleksowy. To właśnie na ten drugi zdecydowała się podkrakowska gmina Michałowice, która z własnej inicjatywy i na swój koszt w 2012 r. wykonała to przedsięwzięcie, mimo, że jest ono zadaniem starosty. W niniejszej pracy celem była ocena przeprowadzenia kompleksowej modernizacji operatu ewidencyjnego na terenie całej jednostki ewidencyjnej Michałowice oraz wskazanie jej rezultatów. W związku z tym omówiono przyczyny podjęcia takiej decyzji przez władze gminy, reakcję społeczeństwa oraz przedstawiono pozytywne i negatywne aspekty wynikające z realizacji modernizacji, które odnieśli zarówno mieszkańcy, jak i lokalny samorząd.

Głównym celem badań była ocena przydatności filtrów włókninowych ze stałym poziomem piętrzenia jako elementu indywidualnej oczyszczalni ścieków w kontekście osiągania na odpływie stężeń zanieczyszczeń dopuszczalnych w świetle Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. [Rozporządzenie… 2014]. Do badań użyto dwóch filtrów 8-warstwowych (7,2 mm grubości) oraz jednego filtra 4-warstwowego (3,6 mm grubości). Średnie stężenia wskaźników zanieczyszczeń w ściekach dopływających na filtry wynosiły: ChZT – 377,1 mg O2 · dm^–3, BZT5 – 149,4 mg O2 · dm^–3, zawiesina ogólna – 166,8 mg · dm^–3. W ściekach dopływających i odpływających oznaczano: ChZT, BZT5, zawiesinę ogólną i fosfor ogólny. Najwyższą skuteczność oczyszczania dla większości wskaźników zanieczyszczeń uzyskano dla filtrów o największej grubości, a obserwowane różnice w średnich skutecznościach usuwania zanieczyszczeń pomiędzy różnymi grubościami warstwy filtracyjnej zostały potwierdzone statystycznie. Zdaniem autora można uznać, że filtry w warunkach technicznych będą spełniać wymogi Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. [Rozporządzenie… 2014] dla lokalizacji w ramach aglomeracji pod warunkiem zachowania optymalnych warunków ich pracy. Badania filtrów włókninowych wykazały, że filtry ze stałym poziomem piętrzenia mogą stanowić bardzo przydatną technologię, stanowiącą drugi etap oczyszczalni indywidualnej (za osadnikiem gnilnym), zwłaszcza w warunkach odprowadzania ścieków oczyszczonych do wód powierzchniowych.

Gospodarka leśna często wiąże się z niszczeniem pokrywy glebowej, a drogi leśne ułatwiają dopływ wyerodowanej gleby do potoków i ich zamulanie. Celem pracy była ocena stanu ekologicznego potoku narażonego na zamulanie na podstawie składu zespołu bezkręgowców bentosowych. Badaniami objęto potok Tym (Pogórze Przemyskie), mający charakter cieku górskiego, z dość dużym spadkiem koryta i kamienisto-żwirowym dnem. Zmiany w korycie potoku związane były z wynikającą z prac leśnych akumulacją drobnoziarnistego osadu na dnie. Wyznaczono 4 stanowiska badawcze: dwa w strefie akumulacji osadów i dwa na odcinkach niezamulonych. Oceniano parametry morfologiczne koryta, fizyko-chemiczne wody oraz pobierano próby makrozoobentosu. Dopływ drobnoziarnistego osadu, który pokrywał dno potoku, skutkował wyraźnym zaburzeniem składu fauny bezkręgowej. Pogorszyły się warunki siedliskowe dla bezkręgowców związanych z podłożem kamienistym i szybko płynącą wodą tj. dla widelnic, jętek i chruścików. Natomiast na dnie pokrytym osadem mineralnym licznie były larwy Chironomidae i skąposzczety.

W opracowaniu przedstawiono analizę zmian temperatury powietrza z dnia na dzień (T2–T1) oraz w ciągu kolejnych trzech (T3–T1) i czterech dni (T4–T1). Zostały one wyliczone na podstawie dobowych wartości temperatury maksymalnej powietrza w półroczu chłodnym (X–III) z pięciu stacji w Polsce (Łeba, Warszawa, Kraków, Poznań, Włodawa), z lat 1961–2010. Średnie wieloletnie różnice krótkoterminowych zmian temperatury maksymalnej w badanym półroczu wahały się w przedziale 1,7–2,4°C na różnych stacjach, natomiast w ekstremalnych przypadkach zmiany z dnia na dzień (głównie spadki) osiągały wartość 20,3°C, a w ciągu kolejnych 3 lub 4 dni odpowiednio 24,0°C i 25,6°C. Stacje położone w środkowej Polsce charakteryzowały się podobnymi tendencjami zmian wartości temperatury. Największe różnice stwierdzono na stacjach w Łebie i Krakowie. W pracy szczególną uwagę zwrócono na liczbę dni z gwałtowną zmianą temperatury, za którą uznano różnicę większą niż bądź równą 10,0°C. Częstość takich dni w badanym wieloleciu stanowiła 9% przypadków, z niewielką przewagą spadków temperatury nad wzrostami. W wieloletnim przebiegu gwałtownych zmian stwierdzono niewielką przewagę analizowanych przypadków w pierwszym 25-leciu omawianego okresu (1961–1985) nad drugim (1986–2010).

Zespół pałacowo-parkowy w Orłowie Murowanym założono w XIX wieku. Park krajobrazowy wraz z pałacem, oficynami i folwarkiem zajmuje powierzchnię 6,4 ha. Do pałacu prowadzi aleja dojazdowa długości 455 m. W latach 2012-2014 sporządzono szczegółową inwentaryzację dendrologiczną parku obejmującą 1265 drzew i krzewów, z czego 85 okazów ma wymiary pomnikowe. Największy udział w drzewostanie mają Carpinus betulus L., Tilia cordata Mill., Populus alba L., Aesculus hippocastanum L. i Larix decidua L. Na skutek wieloletnich zaniedbań zabytkowy pałac niszczeje, a brak pielęgnacji i postępująca sukcesja powodują stopniową zmianę XIX-wiecznego parku krajobrazowego w kompleks leśny.

W pracy przedstawiono metodę szacunku potencjalnych efektów ekologicznych, rozumianych jako zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wynikających z zastosowania biomasy słomy jako paliwa alternatywnego dla węgla kamiennego. Wyliczono efekty ekologiczne wyrażone ilością niewyemitowanego do powietrza dwutlenku węgla oraz poziomem (ilością) zmniejszenia się emisji tlenków azotu i dwutlenku siarki. Badania miały charakter przestrzenny i obejmowały obszar Polski w ujęciu województw. Bazę badawczą stanowiły materiały źródłowe GUS, przedstawione w pracy badania miały charakter metodyczny. Autorzy zaprezentowali własny algorytm obrazujący poszczególne etapy zaproponowanej metody. W części aplikacyjnej zweryfikowano jej wyniki. Przedstawiony w pracy szacunek efektów ekologicznych pozyskania energii biomasy słomy wykazał, że nastąpi potencjalne istotne zmniejszenie w Polsce emisji do powietrza tlenków azotu i dwutlenku siarki. Ponadto nie zostanie wyemitowany dwutlenek węgla. Zaproponowana metoda stanowi pierwszy etap prowadzonych w tym zakresie badań. Kolejnym etapem będzie oszacowanie potencjalnego zapotrzebowania na urządzenia do spalania biomasy słomy oraz przedstawienie efektów ekonomicznych zastąpienia węgla kamiennego tym nośnikiem energii.

W pracy przedstawiono wyniki wielkości zanikania torfowiska w dwóch przekrojach stratygraficznych oraz zmian morfologicznych w czterech profilach glebowych w latach 1974 i 2012 na terenie Polesia Lubelskiego. Złoże torfowe sklasyfikowano jako torfowisko typu niskiego, zbudowane z torfu trzcinowego o średniej miąższości 3 m w Sosnowicy i 0,64 m w Uhninie. Zmierzona geodezyjnie wielkość zanikania gleb organicznych mieści się w zakresie od 9 cm do 33 cm, podczas gdy gleb mineralnych od 0 do 4 cm. Średnia wielkość zanikania torfowiska w Sosnowicy wynosiła 24 cm w okresie 38 lat, co daje obniżenie 0,6 cm na rok, czyli ubytek masy torfowej w wysokości 11,5% całkowitych zasobów. Sytuacja jest jeszcze gorsza w przypadku torfowiska w Uhninie, gdzie mineralizacja i pożar torfowiska spowodowały zmniejszenie jego obszaru o 36%. Ubytek masy torfu, w tym w wyniku pożaru, wyniósł 53% całkowitych zasobów, co odpowiada obniżeniu 0,35 cm · rok^–1. W okresie 50 lat po odwodnieniu dominuje gleba torfowo-murszowa kompleksu średnio suchego. Wartości współczynnika korelacji oraz wielkości błędu wskazują na niemożność stosowania wzorów empirycznych dla określenia wielkości zanikania.

Przedmiotem opracowania są zbiorowiska roślinności trawiastozielnej, które w procesie samozadarnienia wykształciły się na odłogowanych gruntach ornych, oraz zbiorowiska roślinne różnie użytkowanych użytków zielonych. Na te procesy sukcesyjne nałożyło się oddziaływanie składowiska opadów paleniskowych Elektrowni CEZ Skawina SA polegające na przewilgoceniu gleb omawianych użytków rolnych. Samo składowisko jak i opisywana zaniedbana rolnicza przestrzeń produkcyjna położone są w starorzeczu Wisły nieopodal Skawiny. W wyniku oceny szaty roślinnej stwierdzono, że wybrany fragment charakteryzował się równoległym do składowiska ułożeniem zbiorowisk roślinnych, w których w miarę oddalania się od składowiska malała ilość roślin higrofilnych.

W opracowaniu przedstawiono usłonecznienie i nasłonecznienie Krakowa pod kątem przydatności warunków solarnych miasta do helioenergetyki. Wykorzystano wyniki pomiarów wykonywanych na stacji naukowej Zakładu Klimatologii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ze względów astronomicznych i klimatycznych Kraków charakteryzuje się zmiennością w dopływie promieniowania słonecznego w ciągu roku i doby oraz dużym udziałem promieniowania rozproszonego. Konieczne są dalsze badania i wprowadzenie w Polsce rządowego programu wspierającego wykorzystanie energii słonecznej.

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów geodezyjnych i hydrometrycznych oraz obliczeń wykonanych w celu opracowania krzywej natężenia przepływu w przekroju Dłubni, zlokalizowanego w kilometrze 10+247. Pomiary geodezyjne przekroju poprzecznego i spadku podłużnego zwierciadła wody wykonano za pomocą niwelatora Topcon AT-G6, a osiem pomiarów hydrometrycznych wykonano za pomocą młynka indukcyjnego Nautilus C2000 OTT Hydrometrie. Natężenie przepływu obliczono metodą Harlachera na podstawie danych hydrometrycznych i za pomocą wzoru Chézy’ego. Stwierdzono, że przepływy niskie i średnie obliczone wzorem Chézy’ego są średnio pięciokrotnie wyższe od określonych metodą Harlachera. Przyczyną tak znacznych różnic uzyskanych wyników obliczeń natężania przepływu dla danego napełnienia jest układ dna koryta. Stwierdzono, że istotny wpływ na warunki przepływu wody przy przepływach niskich i średnich ma wzniesienie dna w świetle mostu, znajdującego się 203 m poniżej przekroju wodowskazowego. Stwierdzono również, że na kształt krzywej natężenia w tym przekroju ma również wpływ oddziaływanie spiętrzenia wody w zbiornikach w Zesławicach.

Człowiek od najdawniejszych czasów poszukiwał ratunku dla swego zdrowia w świętych gajach, czy nad uzdrawiającymi rzekami i źródłami. Wówczas przyczyny choroby upatrywano w nieprzychylności duchów i bogów, a pośrednikami między nimi a ludźmi byli czarownicy, magowie. Powszechne było ziołolecznictwo. W Grecji lekarze skupiali się wokół świątyń Asklepiosa – boga sztuki lekarskiej. Świątynie, sanktuaria ze źródłami, studniami i ołtarzami otoczone gajami pełniły rolę kultowo-leczniczą. Za najwcześniejsze ogrody terapeutyczne można uznać średniowieczne ogrody klasztorne. Tam potrzebujący otrzymywali pomoc zarówno cielesną, jak i duchową. Przy klasztorach powstawały przytułki, szpitale i hospicja. W XVIII wieku w Europie zachodniej zaczęły powstawać miejskie szpitale w otoczeniu ogrodów, m.in. w Paryżu, Marsylii, Florencji, Pizie i w Wiedniu. Rozwój medycyny, higieny i rola kontaktu chorego z przyrodą w procesie leczenia oraz idee romantyzmu przyczyniły się do tworzenia uzdrowisk. Na polskiej wsi duże znaczenie w kształtowaniu świadomości medycznej miał dwór szlachecki. Posiadanie własnego zapasu lekarstw i ziół (kwiat lipowy, rumianek, mięta, suszone owoce, konfitury, miód) było naturalnym wynikiem dawnych potrzeb, ale i braku szerszego dostępu do lekarzy i aptek. Przełom XVIII i XIX wieku to początki rozwoju ogrodów przeznaczonych do czynnej terapii. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej ważnym elementem leczenia stał się kontakt z naturą i praca w ogrodzie lub na farmie. W Anglii w latach 30. XX wieku ogrodnictwo zostało oficjalnie uznane za metodę terapii dla fizycznie i psychicznie chorych. Czterdzieści lat później pojawiła się koncepcja ogrodu sensorycznego odpowiadającego na potrzeby niedowidzących ludzi. Pozytywne oddziaływanie przyrody na chorych i rekonwalescentów, potwierdzone w latach 80. badaniami Rogera Ulricha – niemieckiego behawiorysty i architekta krajobrazu – stało się ważnym etapem i kierunkiem leczenia w różnorodnych terapiach. Obecnie ranga ogrodów terapeutycznych wzrasta. To nie tylko miejsce uprawy roślin, w tym drzew, krzewów i gatunków ozdobnych z zastosowaniem określonych zasad kompozycyjnych, ale również ogród dydaktyczny prezentujący właściwości lecznicze roślin, miejsce uczące współczucia i zrozumienia dla choroby i starości.

Celem pracy było określenie parametrów wytrzymałościowych gruntów jednego ze zboczy osuwiskowych w okolicach Szymbarku k. Gorlic określonych z wykorzystaniem analizy wstecznej. Do analiz wykorzystano wyniki pomiarów jednego z osuwisk na zboczu Wiatrówki, które powstało w obrębie terasy rolniczej w wyniku katastrofalnego opadu deszczu. Drugim celem pracy było określenie przyczyn lokalizacji osuwiska w tym konkretnym miejscu terasy rolniczej. Obliczenia stateczności wykonano metodą Spencera, a określenie granicznych wartości parametrów wytrzymałościowych przeprowadzono według metodyki zaproponowanej przez Duncana i Wrighta [2005], która umożliwia określenie dla danej płaszczyzny poślizgu jednej pary wartości kąta tarcia wewnętrznego i spójności. Z kolei dla określenia stanu naprężeń w momencie powstania osuwiska wykonano obliczenia infiltracji. Badania filtracji wykazały, że wodoprzepuszczalność gruntu w obrębie analizowanego osuwiska była mniejsza niż w innej części rozpatrywanej terasy rolniczej. Natomiast obliczenia infiltracji wykazały, że opad był wystarczająco intensywny, aby nasycić profil gruntowy w miejscu powstania osuwiska. Przeprowadzona w dalszej części pracy analiza wsteczna wykazała, że grunt w miejscu powstania osuwiska charakteryzuje się stosunkowo niską spójnością efektywną (0,6 kPa) oraz wysokim efektywnym kątem tarcia wewnętrznego (40,1º).

W artykule przedstawiono wyniki badań parametrów charakteryzujących wytrzymałość na ścinanie gruntów pochodzących z terenów osuwiskowych z okolic Bielanki i Bystrej k. Gorlic. Celem pracy było określenie wpływu wilgotności i prędkości ścinania na wartości wytrzymałości na ścinanie badanych gruntów. Wyniki badań wykazały, że badane grunty charakteryzują się zróżnicowaną wytrzymałością na ścinanie oraz parametrów ją charakteryzujących, które w znaczącym stopniu były zależne od ich uziarnienia gruntów i wilgotności oraz zastosowanej prędkości ścinania. Wzrost uwilgotnienia gruntu wpływa na zmniejszenie jego wytrzymałości na ścinanie, co przede wszystkim związane jest ze zmianą jego wartości spójności. Wpływ prędkości ścinania zaznaczył się głównie przy dużym uwilgotnieniu gruntu, tzn. większe wartości kąta tarcia wewnętrznego, a mniejsze spójności uzyskano stosując mniejszą prędkość ścinania. Wykazano również, że otrzymane z badań wartości wytrzymałości na ścinania można opisać teoretycznie za pomocą modelu Matsushiego i Matsukury jako wartości zależne od spójności pozornej gruntu, związanej z działaniem ciśnienia ssącego.

W artykule przedstawiono wyniki badań parametrów charakteryzujących wytrzymałość na ścinanie gruntów pochodzących z okolic Starego Sącza (Kotlina Sądecka), podobnych pod względem uziarnienia. Celem pracy było określenie wpływu wilgotności oraz prędkości ścinania na otrzymane wartości wytrzymałość na ścinanie badanych gruntów oraz porównanie otrzymanych wyników badań z opisem teoretycznym wytrzymałości na ścinanie wykorzystującym uproszczony model wytrzymałości gruntów nienasyconych zaproponowany przez Vanapalli i in. [1996]. Wyniki badań wykazały, że wzrost wilgotności gruntów powoduje wyraźne zmniejszenie ich wytrzymałości na ścinanie, wpływając przede wszystkim na wartości spójności. Wyniki obliczeń wykazały, że wartości wytrzymałości na ścinanie określone teoretycznie dały stosunkowo dobrą zgodność z wynikami badań, potwierdzając tym samym istotny wpływ sił ssania na wytrzymałość gruntów na ścinanie. Wykazano również, że bardziej korzystne parametry wytrzymałościowe uzyskano dla gruntu charakteryzującego się mniejszą zawartością części organicznych.