Celem pracy było opracowanie projektu koncepcyjnego siedliska wiejskiego w miejscowości Bukówno, gm. Radzanów. W projekcie uwzględniono elementy charakterystyczne dla wsi położonej w regionie Ziemi Białobrzeskiej, na południowym Mazowszu. Ogród zajmuje powierzchnię 2600 m2. Na terenie przeprowadzono inwentaryzację szaty roślinnej, analizę wybranych elementów środowiska i powiązań widokowych, a na podstawie uzyskanych informacji wykonano projekt zagospodarowania działki.
CYKLE HYDROGEOLOGICZNE W ŚWIETLE BADAŃ MONITORINGOWYCH W KARPATACH
Autor
Piotr Freiwald, Robert Patorski, Krzysztof Witek
Strony
11–19
Słowa kluczowe
Karpaty, wody podziemne, monitoring wód podziemnych, cykle hydrogeologiczne
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W ramach monitoringu w Karpatach bada się zmiany wahań zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł. Uwzględnione w artykule obserwacje prowadzone były przez PIG-PIB w okresie od 1989 r. do października 2013 r. oraz przez IMGW od lat 60 ubiegłego wieku do 2000 r. W ramach Państwowej Służby Hydrogeologicznej obserwacje realizuje się w 88 punktach badawczych, z czego 49 stanowią studnie wiercone, 35 źródła i 4 studnie kopane. W wielu punktach obserwacyjnych zaznaczają się wieloletnie (trwające około 20 lat), cykliczne zmiany wydajności źródeł i wahań zwierciadła wód podziemnych. Wyniki prowadzonych w ramach monitoringu wód podziemnych obserwacji zmian położenia ich zwierciadła dały podstawę do wyznaczenia cykli hydrogeologicznych związanych ze zmianami stanu retencji.
SZACUNEK POTENCJALNYCH EFEKTÓW EKOLOGICZNYCH ENERGII BIOMASY DREWNA WIERZBY ENERGETYCZNEJ W GMINIE SKAŁA W UJĘCIU PRZESTRZENNYM
Autor
Grażyna Gawrońska, Krzysztof Gawroński, Tomasz Salata
Strony
21–30
Słowa kluczowe
energia biomasy drewna, efekty ekologiczne.
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono metodykę szacunku efektów ekologicznych rozumianych jako zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wynikających z zastosowania wierzby energetycznej jako paliwa alternatywnego dla węgla kamiennego w gminie Skała w województwie małopolskim. Bazę badawczą stanowiła szczegółowa inwentaryzacja terenowa odłogów występujących na badanym obszarze. W konkluzji Autorzy wykazali efekty ekologiczne wyrażone niewyemitowaniem do powietrza takich zanieczyszczeń jak dwutlenek węgla i dwutlenek siarki oraz istotnym zmniejszeniem emisji tlenków azotu. Uzyskane efekty ekologiczne są szczególnie istotne dla analizowanej gminy ze względu na to, że bezpośrednio sąsiaduje z Ojcowskim Parkiem Narodowym.
BUDOWA I ZASTOSOWANIE MODELI BILANSOWYCH DLA POTRZEB ZLEWNIOWEGO ZARZĄDZANIA ZASOBAMI WODNYMI (NA PRZYKŁADZIE RZEKI SKAWY)
Autor
Izabela Godyń, Wojciech Indyk, Adam Jarząbek
Strony
31–42
Słowa kluczowe
gospodarka wodna, bilans dynamiczny, model, Skawa
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W artykule zaprezentowano metodykę opracowywania dynamicznego bilansu wodnogospodarczego zlewni rzecznej wraz z wykonanym na jej podstawie modelem komputerowym. Przedstawiono problemy oraz wyniki wdrożenia tego modelu dla zlewni Skawy. Model umożliwia wykonywanie ilościowych i jakościowych analiz bilansowych dla różnych wariantów zagospodarowania zasobów wodnych zlewni – zmienności potrzeb wodnych użytkowników, zabudowy hydrotechnicznej oraz wymagań utrzymania przepływów nienaruszalnych.
W pracy przedstawiono wyniki badań warunków geotechnicznych posadowienia budynku D Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie przy ul. Balickiej 116 wykonanych dla potrzeb jego rozbudowy o dwa przylegające do niego budynki – od strony północnej (A) i południowej (B). Przeprowadzone badania wykazały, że budynek D jest posadowiony w obrębie warstwy piasku pylastego na ławie betonowej bez odsadzek, o szerokości 0,6 m. Zaproponowano posadowienie obydwu nowo projektowanych budynków na ławach fundamentowych o szerokości 0,60 m i na głębokości 1,20 m (budynek B) i 1,40 m (budynek A) w warstwie piasku pylastego. Przeprowadzone obliczenia wykazały dużą nośność podłoża gruntowego. Dla celów projektowych proponuje się przyjąć wartości oporu granicznego otrzymane z obliczeń wykonanych zgodnie z Eurokodem 7.
OCENA SPOSOBU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU NATURA 2000 TORFOWISKO WIELKIE BŁOTO W SZAROWIE (GMINA KŁAJ) W ZMIENIAJĄCYCH SIĘ WARUNKACH SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH
Autor
Józef Hernik, Andrzej Bielak, Elżbieta Ulman, Michał Bojar
Strony
55–67
Słowa kluczowe
Natura 2000, Wielkie Błoto, Szarów, gmina Kłaj, zagospodarowanie, torfowisko
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Położone w Puszczy Niepołomickiej torfowisko Wielkie Błoto jest obszarem intensywnych zmian zagospodarowania przestrzennego. Po II wojnie światowej torfowisko to było użytkowane rolniczo, stanowiło teren eksploatacji torfu oraz dostarczało surowców do produkcji czerni lakierniczej. Prawo własności do terenów Wielkiego Błota zmieniało się wraz z upływem czasu, na czym skorzystali mieszkańcy. Eksploatacja torfu do lat 90. ubiegłego wieku przyczyniała się do rozwoju wsi Szarów. Jednakże zmieniająca się sytuacja polityczna i gospodarcza kraju wywarła też wpływ na samo Wielkie Błoto. Wraz z początkiem lat 90. XX wieku większa część mieszkańców zrezygnowała z działalności rolniczej, co doprowadziło do zakrzaczenia terenu. Od 2011 r. torfowiska zostały włączone do obszarów Natura 2000. Należy jednak pamiętać, że celem opracowywania nowych sposobów zagospodarowania tego terenu powinna być aktywna ochrona, która będzie korzystna zarówno dla fauny oraz flory tego obszaru, jak i dla mieszkańców wsi Szarów oraz turystów. Obszar Wielkiego Błota może być stymulatorem rozwoju regionu.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH W PIENIŃSKIM PARKU NARODOWYM
Autor
Władysława Morzyniec, Bogusława Kwoczyńska
Strony
69–78
Słowa kluczowe
wykup gruntów, struktura władania, struktura użytkowanie, Pieniński Park Narodowy, obszar chroniony
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Struktura użytkowania gruntów i praw własności do nich na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego jest niekorzystna dla prowadzenia procesów ochrony zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o ochronie przyrody, ponieważ duża część powierzchni stanowi własność prywatną. Od szeregu lat Park prowadzi wykup praw własności na rzecz Skarbu Państwa, jednak często brak woli właścicieli do odsprzedaży gruntów oraz brak środków finansowych spowalnia ten proces. W okresie 7 lat Park wykupił 366 działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 39,7669 ha.
SZYBKIE POZYSKIWANIE PRECYZYJNYCH I WIARYGODNYCH INFORMACJI GEODEZYJNYCH W CZASIE RZECZYWISTYM NA POTRZEBY INŻYNIERII ŚRODOWISKA
Autor
Zbigniew Siejka
Strony
79–90
Słowa kluczowe
pomiary GNSS-RTK, system ASG-EUPOS, korekcje RTK
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Ochrona środowiska to dzisiaj jedna z najważniejszych dla współczesnych społeczeństw dziedzin wiedzy i nauki, która odnosi się w sposób ścisły do otaczającej nas przestrzeni od skali mikro do skali makro dla różnych form jego ochrony. Szybki postęp technologiczny sprawił, że szczególnie w ciągu ostatnich kilkunastu lat zrewolucjonizowane zostały metody pozyskiwania, przetwarzania i prezentowania informacji przestrzennych na różne potrzeby, w tym również na potrzeby inżynierii środowiska. Głównym efektem tych zmian jest powstanie technologii GIS (Geographical Information System), które pozwalają nam wizualizować, analizować, interpretować, ujawniać relacje oraz trendy występujące w otaczającym środowisku. Technologie GIS łączą wiele dziedzin wiedzy i nauki, tj. geodezję, kartografię, geografię i informatykę. Skuteczność i wydajność tych systemów zależy jednak od podstawowej rzeczy, jaką jest wiarygodne i odpowiednio precyzyjne wykonanie pomiarów bezpośrednio w terenie. To natomiast stanowi domenę współczesnej geodezji, która daje nam szerokie możliwości w tym zakresie. Jedną z najskuteczniejszych na dzień dzisiejszy technologii mogących zaspokoić te potrzeby jest technologia satelitarna oraz związane z nią systemy pozycjonowania i nawigacji satelitarnej. W pracy na przykładzie empirycznym przedstawiono sposób wykorzystania takiego systemu. Przeanalizowano uzyskane wyniki pod kątem ich dokładności oraz efektywności pomiarów, wskazano korzyści płynące z wdrażania nowoczesnej technologii satelitarnej w sektorze ochrony środowiska.
Koncepcja usług ekosystemów jest rozwijającym się polem badawczym. Koncepcja ta wywodzi się z dokonań dyscypliny, jaką jest ekonomia środowiska, czyli łączenia aspektów środowiskowych z ekonomicznymi. Usługi ekosystemów mogą być również postrzegane jako inne podejście do pojęcia kapitału naturalnego, który wraz z kapitałem ekonomicznym i społecznym oraz ich wzajemnymi relacjami tworzy podwaliny koncepcji zrównoważonego rozwoju. Najczęściej przytaczana definicja usług ekosystemowych została wypracowana w ramach projektu Milenijnej Oceny Ekosystemów (MA) i zakłada, że są to korzyści, jakie ludzie czerpią z ekosystemów. W 2005 roku w ramach MA przyjęto podział usług ekosystemów na podstawowe, zaopatrujące, regulujące i kulturowe. Na podstawie wyników prac zespołu dokonującego Milenijnej Oceny Ekosystemów oraz Agencji Ochrony Środowiska w Stanach Zjednoczonych w artykule dokonano podziału usług ekosystemów jeziornych. Do otrzymanej klasyfikacji zaproponowano metody wyceny oraz zastosowania koncepcji usług ekosystemów.
WYBÓR WARIANTU USUWANIA I UNIESZKODLIWIANIA ŚCIEKÓW Z WYKORZYSTANIEM ANALIZY DECYZYJNEJ NA PRZYKŁADZIE WIEJSKICH JEDNOSTEK OSADNICZYCH
Autor
Weronika Wójcik, Zbigniew Mucha, Agnieszka Generowicz
Strony
101–114
Słowa kluczowe
analiza wielokryterialna, metoda AHP, metoda programowania kompromisowego, usuwanie i oczyszczanie ścieków
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W artykule przedstawiono propozycję zastosowania analizy decyzyjnej do wyboru sposobu usuwania i oczyszczania ścieków na terenach wiejskich. Wybór optymalnego rozwiązania oparto na kryterium zrównoważonego rozwoju. Zaproponowane metody: hierarchiczna metoda AHP i metoda programowania kompromisowego, mogą być wykorzystywane do wyboru najlepszego rozwiązania na etapie planowania systemu usuwania i oczyszczania ścieków w wiejskich jednostkach osadniczych, z uwagi na to, że analiza i wybór rozwiązania systemu usuwania i unieszkodliwiania ścieków z terenów wiejskich jest skomplikowanym zadaniem decyzyjnym, które powinno być ocenione w wielu różnorodnych aspektach, przy użyciu różnych kryteriów i mierników.
ANALIZA MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA NAZIEMNEGO SKANINGU LASEROWEGO W KONTROLI I OCENIE STANU TECHNICZNEGO BUDOWLI PIĘTRZĄCYCH WODĘ
Autor
Maria Zygmunt, Pelagia Biłka
Strony
115–124
Słowa kluczowe
bezpieczeństwo zapór wodnych, naziemny skaner laserowy, chmura punktów
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Specyfika hydrotechnicznych budowli piętrzących sprawia, że obiekty te powinny być szczególnie starannie kontrolowane, a pozyskiwane w ramach kontrolnych pomiarów i obserwacji dane powinno się wykorzystać do sporządzania oceny stanu bezpieczeństwa obiektu. Techniki stosowane przy kontroli i ocenie stanu technicznego budowli piętrzących należy doskonalić wraz ze wzrostem doświadczenia w tym zakresie. W niniejszym artykule przeanalizowano możliwość uzupełnienia dotychczas używanych metod kontroli zapór wodnych technologią naziemnego skaningu laserowego, pozwalającą na bardzo szybkie i automatyczne określenie lokalizacji, geometrii oraz właściwości powierzchni obiektów. Wykonane dla zapór Solina-Myczkowce i Rożnów prace badawcze dowiodły, że na podstawie obserwacji uzyskanych skanerem laserowy można wzbogacić podstawowe działania diagnostyczne prowadzone w celu kontroli i oceny stanu technicznego budowli piętrzących.