Walory środowiska przyrodniczego i kulturowego stanowią potencjał danego regionu, który może być wykorzystany na potrzeby rozwoju turystyki i rekreacji. Aby ocenić atrakcyjność i przydatność terenu dla potrzeb turystyki należy wykonać waloryzację krajobrazu. W literaturze przedmiotu przedstawiono różne kryteria oceny krajobrazu w aspekcie turystyki i rekreacji W pracy zaprezentowano charakterystykę wybranych metod waloryzacji krajobrazu w aspekcie rozwoju turystyki i rekreacji.
PRZYCZYNY NADMIERNEGO ZAWILGOCENIA WYBIEGU DLA KONI STACJI DOŚWIADCZALNEJ UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIEORAZ KONCEPCJA JEGO OSUSZENIA I STABILIZACJI
Autor
Andrzej Gruchot, Eugeniusz Zawisza
Strony
11–22
Słowa kluczowe
warunki gruntowo-wodne, odwodnienie, erozja powierzchniowa
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono ocenę przyczyn nadmiernego zawilgocenia wybiegu dla koni oraz jego erozji powierzchniowej. Wybieg zlokalizowany jest na działce nr 95/2 przy ul. Jodłowej 12 w Krakowie należącej do Stacji Doświadczalnej Katedry Rozrodu i Anatomii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. W celu rozpoznania warunków gruntowo-wodnych przeprowadzono odpowiednio ukierunkowane badania terenowe i laboratoryjne właściwości geotechnicznych gruntów podłoża. Biorąc pod uwagę panujące warunki gruntowo-wodne terenu wybiegu, stwierdzono, że wody opadowe nie mają właściwego odpływu, a niskie współczynniki filtracji gruntów podłoża powodują ich stagnowanie w warstwach przypowierzchniowych, z czego wynika jego zabagnienie po większych opadach. Na podstawie przeprowadzonych badań i analiz opracowano koncepcję osuszenia i stabilizacji powierzchni terenu wybiegu. Zaproponowano zabezpieczenie przed stagnowaniem wód opadowych oraz przed erozją powierzchniową z wykorzystaniem gruboziarnistych gruntów mineralnych jako drenażu. Wykorzystano również geosyntetyk komórkowy stanowiący zabezpieczenie stabilizujące. Zalecono wykonanie kolektora zbiorczego odprowadzającego wodę z drenażu.
O TEMPERATURZE ŚREDNIEJ W STUDIACH KLIMATOLOGICZNYCH I AGRONOMICZNYCH
Autor
Wiesław Kowalski
Strony
23–37
Słowa kluczowe
temperatura średnia, suma temperatur aktywnych, analiza porównawcza, twierdzenie Nyquista
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono rozważania na temat sposobów wyznaczania temperatury średniej w analizach klimatologicznych oraz skutków stosowania poszczególnych sposobów. Z rozważań tych wynika wniosek, iż stosując różne formuły matematyczne, opisujące temperaturę średnią, zwykle uzyskuje się różne wartości. W pewnych sytuacjach różnice mogą sięgać kilkudziesięciu procent. Uzyskane tą drogą wyniki analiz są zatem nieporównywalne, nawet w zastosowaniach inżynierskich, a tym bardziej w pracach o charakterze naukowo-badawczym. Stąd postulat, aby w pracach naukowych unikać prowadzenia analiz porównawczych z wykorzystaniem danych pochodzących od różnych autorów, jeżeli stosowane przez tych autorów definicje temperatury średniej są różne lub jeżeli brak jest precyzyjnych informacji o stosowanych formułach obliczeniowych.
FIZYCZNA I MATEMATYCZNA WAŻKOŚĆ CZĘSTOTLIWOŚCI POMIARU TEMPERATURYW INŻYNIERII ŚRODOWISKA
Autor
Wiesław Kowalski
Strony
39–49
Słowa kluczowe
twierdzenie Nyquista, pomiar temperatury, temperatura gleby
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy rozważane są okoliczności, w których dyskretne pomiary temperatury prowadzone są przy niewłaściwie dobranym kroku dyskretyzacji, bez należytego uwzględnienia kontekstu fizycznego zjawisk przebiegających w przyrodzie oraz bez świadomości uwarunkowań matematycznych, co prowadzi do błędnej interpretacji uzyskanych danych. Z przeprowadzonych rozważań wyprowadza się postulat, aby pomiary i analizy zjawisk termicznych, jako procesów zmiennych w czasie, były prowadzone z wykorzystaniem zasad i narzędzi stosowanych w identyfikacji procesów dynamicznych, m.in. twierdzenia Nyquista.
ZARZĄDZANIE UŻYTKOWANIEM GRUNTÓWNA UKRAINIE: OGRANICZENIA I PRAWNE REGULACJE PODZIAŁU NA STREFY
Autor
Roman Kuryltsiv, Józef Hernik
Strony
51–58
Słowa kluczowe
ograniczenia użytkowania gruntów, prawne regulacje podziału na strefy, rozwój gruntów, standaryzacja, normowanie użytkowania gruntów
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem artykułu jest przedstawienie ogólnego zarysu ukraińskiego ustawodawstwa dotyczącego ograniczeń użytkowania gruntów oraz prawnych regulacji podziału na strefy. Pierwsza część skupia się na ogólnych kwestiach prawnych dotyczących ograniczeń użytkowania gruntów. Druga część omawia różne rodzaje ograniczeń użytkowania gruntów zgodnie ze specjalnymi regulacjami prawnymi. Trzecia część artykułu skupia się na ustawodawstwie dotyczącym określonych rodzajów ograniczeń użytkowania gruntów w oparciu o decyzje planistyczne obejmujące podział na strefy użytkowania gruntów oraz rozwój gruntów.
POTRZEBA WYKORZYSTANIA HISTORYCZNYCH DANYCH W ASPEKCIE WYZNACZANIA WARUNKÓW REFERENCYJNYCH RZEK I POTOKÓW
Autor
Maria Nawieśniak, Mateusz Strutyński, Józef Hernik
Strony
59–67
Słowa kluczowe
dane historyczne, warunki referencyjne, typologia rzek
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej (RDW) najważniejszym działaniem gospodarki wodnej jest przeciwdziałanie zanieczyszczeniu wód i osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do końca roku 2015. Dla określenia stanu ekologicznego wód należy ustalić warunki referencyjne dla wyznaczonych 26 typów cieków oraz współczynnik jakości ekologicznej EQR. Aby taka ocena została prawidłowo przeprowadzona, należy uwzględnić dane o jak najmniejszej ingerencji człowieka w ekosystemy cieków. Przy określaniu warunków referencyjnych ważne jest zatem, aby wykorzystać dane historyczne. Najpowszechniejszymi materiałami historycznymi, których używa się podczas analizy zachodzących zmian w korycie cieku, są mapy topograficzne, uwzględniają one jednak tylko układ poziomy danego cieku. Analizowanie zmian w układzie pionowym jest znacznie bardziej problematyczne ze względu na trudności z dostępnością danych bądź ich brakiem. Celem artykułu jest przedstawienie potrzeby, a zarazem problemu związanego z wykorzystywaniem danych historycznych, przy wyznaczaniu warunków referencyjnych.
BADANIA PARAMETRÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH GRUNTÓW Z OKOLIC GDOWA
Autor
Tymoteusz Zydroń
Strony
69–79
Słowa kluczowe
wytrzymałość na ścinanie, Pogórze Wiśnickie, pyły, piaski pylaste
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań wytrzymałości na ścinanie gruntów stanowiących pokrywy stokowe zbocza Góry Sypkiej k. Gdowa (Pogórze Wiśnickie), gdzie w okresie maj–czerwiec 2010 r. powstało kilkanaście form osuwiskowych. Badane grunty stanowiły utwory żwirowo-gliniaste, tworzące zasadniczy materiał koluwiów osuwiskowych, grunty piaszczysto-pylaste, obecne w strefie odkłucia, oraz pyły i łupki ilaste. Zasadnicze badania wytrzymałościowe przeprowadzono metodą bezpośredniego ścinania w skrzynce o przekroju 60 × 60 mm na próbkach zarówno nawodnionych, jak i nienawodnionych oraz częściowo w aparacie trójosiowym. Wyniki badań próbek nawodnionych wykazały, że utwory żwirowo-gliniaste oraz pylasto-piaszczyste charakteryzują się wysokimi wartościami kąta tarcia wewnętrznego oraz zróżnicowanymi wartościami spójności, przy czym znacznie mniejsze wartości tego parametru uzyskano dla gruntów piaszczysto-pylastych. Z kolei badania próbek gruntów piasku i pyłu w stanie niepełnego nasycenia wykazały, że wraz ze zmniejszaniem wilgotności następuje wyraźny zwiększenie ich wytrzymałości na ścinanie, przy czym przyrost ten został spowodowany zwiększeniem spójności pozornej gruntów, a zmiany wartości kąta tarcia wewnętrznego były praktycznie pomijalne. Porównawcze badania metodą bezpośredniego ścinania oraz trójosiowego ściskania dały w przypadku pyłu bardzo zbliżone wartości parametrów charakteryzujących jego wytrzymałość na ścinanie. Kilkukrotne serie ścięć łupków ilastych spowodowały ok. 24−36% redukcję jego wytrzymałości maksymalnej, a uzyskany bezpośrednio z badań resztkowy kąt tarcia wewnętrznego wyniósł 18°.
ZASTOSOWANIE WYBRANYCH MODELI HYDROLOGICZNYCH DO OKREŚLANIA WIELKOŚCI SPŁYWU POWIERZCHNIOWEGO
Autor
Tymoteusz Zydroń, Andrzej Wałęga, Witold Bochenek
Strony
81–93
Słowa kluczowe
spływ powierzchniowy, modele hydrologiczneAPPLICATION OF SELECTED HYDROLOGICAL MODELS FOR THE CALCULATION OF OVERLAND FLOW
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki obliczeń wielkości spływu powierzchniowego z wykorzystaniem jednowymiarowych modeli infiltracji Green-Ampta, Diskina-Nazimowa oraz metodą NRCS-CN. W celu weryfikacji poprawności zastosowanych metod obliczeniowych wyniki obliczeń porównano z pomiarami spływu powierzchniowego z dwóch zdarzeń opadowych zarejestrowanych na jednym z poletek doświadczalnych Stacji Naukowo--Badawczej Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk w Szymbarku k. Gorlic (Beskid Niski). Wyniki obliczeń wykazały, że model Green-Ampta dał najbardziej zbliżone wyniki obliczeń do danych pomiarowych. Nieco gorsze wyniki obliczeń uzyskano z modelu Diskina-Nazimowa, przy czym model ten dał wyniki porównywalne do danych pomiarowych w przypadku drugiego zdarzenia opadowego charakteryzującego się znaczną intensywnością, a zaniżał wyraźnie wielkość spływu w przypadku pierwszego zdarzenia opadowego. Natomiast wyniki obliczeń otrzymane z modelu NRCS-CN wykazały znaczną rozbieżność w stosunku do wyników pomiarów, co wskazuje, że model ten wymaga kalibracji uwzględniającej warunki klimatyczne naszego kraju.