Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Formatio Circumiectus
(Kształtowanie Środowiska) 13 (1) 2014
Streszczenia
Wybierz numer

TytułOCENA WYBRANYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO NA ZREKULTYWOWANYCH I ZAGOSPODAROWANYCH TERENACH KOPALNI SIARKI „JEZIÓRKO”
AutorRyszard Czajkowski, Witold Dziedzic, Ryszard Kostuch, Krzysztof Maślanka
Strony3–18
Słowa kluczoweeksploatacja, rekultywacja, zalesienie, ekosystem, zagospodarowanie, drzewostan
StreszczeniePokaż streszczenie
Zrekultywowane i zagospodarowane po wyeksploatowaniu siarki tereny Kopalni „Jeziórko” koło Tarnobrzega były przedmiotem oceny udatności wprowadzonych na nie ekosystemów: leśnego, trawiastego oraz wodnego. W ekosystemach leśnych oceniony został w czerwcu 2013 roku stan drzewostanów brzozowego, sosnowego i mieszanego. Stwierdzono, że najwięcej gatunków roślin naczyniowych wniknęło samoczynnie do drzewostanów brzozowych a najmniej do sosnowych. Oprócz gatunków pochodzących z zalesienia rosną też drzewa, które pojawiły się samoczynnie. Są to: topola osika i topola czarna, klon jawor, dąb szypułkowy, jesion wyniosły, robinia akacjowa, lipa drobnolistna, które upodabniają te drzewostany do drzewostanów na terenach pozakopalnianych. Stan zdrowotny jest dobry. Ekosystemy trawiaste, czyli łąki powstałe w wyniku zasiewu, są w najwyższym stopniu zdenaturalizowane i mają wielogatunkowy stan botaniczny. Ekosystemy wodne, jakie stanowią utworzone zbiorniki wodne, wzbogacają różnorodność biologiczną zrekultywowanych terenów swoją ichtio i awifauną. Estetyzują też krajobraz. Wniosek ogólny: istniejące na zrekultywowanym terenie ekosystemy są już w dużym stopniu zrenaturalizowane i upodobnione do ekosystemów występujących poza omawianym terenem.
Pokaż

TytułRYS HISTORYCZNY I INWENTARYZACJA DENDROLOGICZNA ALEI LIPOWEJ W NADRYBIU, GMINA PUCHACZÓW
AutorMargot Dudkiewicz
Strony19–30
Słowa kluczowealeja przydrożna, drzewostan, Nadrybie gmina Puchaczów
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule określono wartość historyczną i przedstawiono wyniki szczegółowej inwentaryzacji dendrologicznej alei lipowej w Nadrybiu, gmina Puchaczów. Aleja jest jedyną pozostałością po dawnym ośrodku dworskim istniejącym w tym miejscu w XIX wieku. Majątek był przez 111 lat własnością rodziny Bogdanowiczów. Na podstawie otrzymanych wyników złożono wniosek o uznanie alei za pomnik przyrody.
Pokaż

TytułOCENA PROCEDURY WYDAWANIA DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH Z UDZIAŁEM SPOŁECZEŃSTWA
AutorGrażyna Gawrońska, Agnieszka Policht-Latawiec
Strony31–44
Słowa kluczoweocena oddziaływania na środowisko, udział społeczeństwa
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono ewaluację procedury wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z oceną oddziaływania na środowisko. Przez ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się postępowanie administracyjne w sprawie planowanego przedsięwzięcia, w ramach którego organ zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w prowadzonym postępowaniu. Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się dla planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – tj. planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – wówczas gdy właściwy organ stwierdzi obowiązek przeprowadzenia takiej oceny. We wszystkich postępowaniach wymagających przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko obowiązują takie same zasady udziału stron postępowania. Stroną mogą być również organizacje ekologiczne, jeżeli zgłoszą chęć uczestnictwa w postępowaniu dotyczącym wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach którego zapewniony jest udział społeczeństwa, i powołają się na swoje cele statutowe. Kluczowym elementem oceny oddziaływania na środowisko jest raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, stanowiący dla organu, który przeprowadza ocenę, podstawowe źródło informacji o oddziaływaniu danego przedsięwzięcia na środowisko w fazie realizacji, eksploatacji (użytkowania) i likwidacji. Od jakości oraz szczegółowości zawartych w tym raporcie danych zależeć będzie rodzaj rozstrzygnięcia, a także zakres obowiązujących inwestora środowiskowych uwarunkowań. Raport umożliwia rozpoczęcie konsultacji społecznych. Uwagi i zastrzeżenia zgłoszone w ramach konsultacji społecznych powinny zostać rozpatrzone przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Elementem oceny oddziaływania na środowisko jest uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska, który przedstawia swoje stanowisko w postanowieniu, i organ inspekcji sanitarnej, opiniujący środowiskowe uwarunkowania planowanego przedsięwzięcia. O wydanej decyzji organ powiadamia opinię publiczną, umożliwiając także wszystkim zainteresowanym zapoznanie się z treścią decyzji, w tym z uzgodnieniem regionalnego dyrektora ochrony środowiska i opinią organu inspekcji sanitarnej. W konkluzji należy stwierdzić, że postępowanie z oceną oddziaływania na środowisko niewątpliwie wydłuża proces inwestycyjny, ale stanowi istotny instrument ochrony zasobów środowiska.
Pokaż

TytułANALIZA PRZYCZYN ZAWILGOCENIA PODZIEMNEJ CZĘŚCI BUDYNKU „DWOREK” UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIE
AutorAndrzej Gruchot, Eugeniusz Zawisza
Strony45–54
Słowa kluczoweława fundamentowa, izolacja przeciwwilgociowa, zawilgocenie
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono ocenę przyczyn zawilgocenia ścian piwnic budynku „Dworek” Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz zaproponowano środki zaradcze. Zakres prac badawczych obejmował badania terenowe mające na celu rozpoznanie konstrukcji fundamentów oraz badania laboratoryjne właściwości geotechnicznych gruntów podłoża. Stwierdzono, że występujące zawilgocenia ścian piwnic, jak również złuszczenia tynku są następstwem niestarannego wykonania izolacji przeciwwilogociowej, a główną przyczyną ich zawilgocenia jest woda opadowa. Jako rozwiązanie zaproponowano wykonanie przeciwwilgociowej izolacji poziomej oraz szczelne wybrukowanie powierzchni terenu przed ścianą pomieszczeń w celu odsunięcia strefy infiltracji wód opadowych.
Pokaż

TytułOCENA NOŚNOŚCI PODŁOŻA „BUDYNKU INWENTARSKIEGO” I „SPICHLERZA” UNIWERSYTETU ROLNICZEGO W KRAKOWIE W ASPEKCIE PLANOWANYCH PRAC REKONSTRUKCYJNO-ADAPTACYJNYCH
AutorAndrzej Gruchot, Eugeniusz Zawisza
Strony55–66
Słowa kluczoweława fundamentowa, Eurokod 7, nośność podłoża
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki badań warunków technicznych i geotechnicznych posadowienia „Budynku inwentarskiego” i „Spichlerza” należących do Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na potrzeby projektowania ich rekonstrukcji i adaptacji do celów dydaktycznych. Przeprowadzone badania wykazały, że obiekty są posadowione na ławach fundamentowych, na gruntach piaszczystych w stanie zagęszczonym lub bardzo zagęszczonym poniżej głębokości przemarzania. Przeprowadzona ocena nośności podłoża pozwala prognozować bezpieczne przeniesienie dodatkowych oddziaływań, które powstaną w wyniku rekonstrukcji i adaptacji obydwu obiektów.
Pokaż

TytułWPŁYW GRUBEGO I DROBNEGO RUMOSZU ROŚLINNEGO NA HYDRODYNAMIKĘ KORYT RZECZNYCH
AutorTomasz Kałuża, Artur Radecki-Pawlik
Strony67–80
Słowa kluczowerumosz drzewny, drobny rumosz roślinny, parametry hydrodynamiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy opisano problemy związane z rumoszem drzewnym w ciekach, zarówno grubym, jak i drobnym. W ostatnim czasie obserwujemy na świecie i w Polsce coraz większe zainteresowanie tym tematem. Artykuł ma na celu przybliżenie zagadnienia rumoszu drzewnego oraz drobnego rumoszu roślinnego w odniesieniu do rzek górskich i nizinnych. W pracy przedstawiono również fragmenty terenowych prac badawczych dotyczące zróżnicowania parametrów hydrodynamicznych w rejonie występowania grubego rumoszu drzewnego. Uzyskane wyniki z tychże prac pokazują, że zalegający w korycie rumosz drzewny znacząco wpływa na parametry przepływu w rzece oraz jest przyczyną powstawania żwirowych łach korytowych. Badania, wykonane na odcinku rzeki Warty w okolicach miejscowości Pyzdry, łączą deponowanie rumoszu roślinnego na strukturze krzewów porastających tereny zalewowe ze zmniejszeniem przepustowości koryta wielkiej wody i aktywizacją procesów erozyjnych w obrębie koryta głównego.
Pokaż

TytułŚWIĄTYNIE ABU SIMBEL (EGIPT) I ICH RELOKACJA JAKO PRZYKŁAD AGRESYWNEJ METODY WYKORZYSTANEJ W PROCESIE KONSERWACJI ZABYTKÓW ARCHITEKTURY
AutorMałgorzata Z. Wilczkiewicz
Strony81–95
Słowa kluczoweświątynia, zabytek, zapora wodna, kreacja, krajobraz, relokacja
StreszczeniePokaż streszczenie
Konserwacja zabytków architektury posługuje się różnymi metodami w zależności od specyfiki obiektu i zakresu procesu konserwacji. Jedną z agresywnych metod konserwacji, z której korzysta się w przypadku ratowania zabytku przed zalaniem (stosowaną zwłaszcza przy budowie zapór wodnych), jest metoda relokacji. W przypadku relokacji świątyń Abu Simbel, przenoszonych w związku z budową nowej tamy w Assuanie, należało przed przystąpieniem do relokacji stworzyć sztuczny krajobraz – górę, w której wnętrze mogły zostać wprowadzone obie świątynie. A zatem oprócz zagadnień hydrotechnicznych związanych z budową tamy oraz problemów konserwatorskich występujących w procesie relokacji świątyń, mamy także przykład kreacji krajobrazowej wykonanej dla potrzeb konserwacji.
Pokaż

TytułUKŁAD ZAGRODY HOLENDERSKIEJ NA PRZYKŁADZIE ŚRODKOWEGO MAZOWSZA
AutorEwa Mariola Zaraś-Januszkiewicz, Beata Fornal-Pieniak, Barbara Żarska
Strony97–109
Słowa kluczowekolonizacja mennonicka = olęderska, Mazowsze, zagroda
StreszczeniePokaż streszczenie
Ważnymi elementami współczesnego krajobrazu kulturowego środkowej części Mazowsza, określanej w historycznym ujęciu jako ziemia warszawska, są pozostałości po osadnictwie holenderskim. Na szczególną uwagę zasługuję liniowy sposób rozmieszczenia domów mieszkalnych i zabudowań gospodarczych, a także ogrodów przydomowych w obrębie pojedynczej zagrody oraz dróg łączących poszczególne obejścia. Zarówno zabudowania, jak i drogi łączące obejścia sąsiadujących ze sobą gospodarzy lokalizowano na wyniesieniach terenu – naturalnych lub częściej sztucznych (zwanych terpami i trytfami). W strefie wejściowej zagrody znajdował się najczęściej ogród przydomowy i sad, za którym wznosił się z reguły jeden obszerny dom z liniowo uszeregowanymi pomieszczeniami mieszkalnymi, następnie spichlerzem i na końcu pomieszczeniami dla zwierząt (dom typu langhoff). Do dziś struktury te są dobrze widoczne w przypadku osad zakładanych rzędowo w pobliżu rzek. Innym elementem typowym dla osadnictwa holenderskiego było stosowanie nasadzeń z drzew jako elementów przeciwdziałających zniszczeniom powodziowym. W przypadku Mazowsza do dziś bardzo dobrze widoczne są rzędowe nasadzenia ogławianych wierzb (Salix alba i Salix fragilis), rzadziej topól (Populus alba). Nasadzenia te towarzyszyły drogom, miedzom, rowom odwadniającym. Wiele z tych elementów i struktur przetrwało do dziś jedynie w szczątkowej postaci.
Pokaż

TytułWPŁYW NAWODNIENIA NA ŚCIŚLIWOŚĆ ODPADÓW POWĘGLOWYCH I ICH MIESZANEK Z POPIOŁEM LOTNYM
AutorEugeniusz Zawisza, Anna Blak
Strony111–121
Słowa kluczoweodpady przemysłowe, odpady powęglowe, popioły elektrowniane, właściwości geotechniczne, ściśliwość
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem pracy było określenie wpływu nawodnienia na ściśliwość odpadów powęglowych z kopalni Rydułtowy-Anna oraz ich mieszanek z 10%, 20% i 30% (wagowo) dodatkiem popiołu lotnego z elektrowni Skawina S.A. Badania przeprowadzono w średniowymiarowym edometrze (d = h = 374 mm), na próbkach formowanych przy wilgotności optymalnej i wskaźniku zagęszczenia Is = 0,95, nawodnionych przed obciążeniem. W analizie uwzględniono wyniki wcześniejszych badań na tych samych materiałach, ale nienawodnionych. Stwierdzono, że ściśliwość badanych materiałów była stosunkowo nieduża, a w przypadku mieszanek wyraźnie zależna od dodatku popiołu i warunków wodnych. Dokonano również oceny przydatności badanych materiałów do celów budownictwa ziemnego.
Pokaż

TytułUWARUNKOWANIA STATECZNOŚCI POKRYW STOKOWYCH NA PRZYKŁADZIE ZBOCZA Z OKOLIC MIEJSCOWOŚCI PŁAWNA K. CIĘŻKOWIC (POGÓRZE CIĘŻKOWICKIE)
AutorTymoteusz Zydroń, Damian Durałek
Strony123–134
Słowa kluczowespływ błotny, stateczność, Pogórze Ciężkowickie,
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki analiz stateczności fragmentu zbocza Piekarówka w miejscowości Pławna k. Ciężkowic, gdzie w czerwcu 2010 roku powstał spływ błotny, a koluwium osuwiskowe zatrzymało się na znajdujących poniżej budynkach gospodarczych. W ramach pracy przeprowadzono badania terenowe, laboratoryjne oraz wykonano zintegrowane obliczenia infiltracji i stateczności. Badania terenowe i laboratoryjne wykazały, że osuwisko objęło swym zasięgiem powierzchniową warstwę zbocza, którą stanowiły grunty średnio i zwięzło spoiste charakteryzujące się słabą wodoprzepuszczalnością. Obliczenia infiltracji przeprowadzone za pomocą modelu Montrasio-Valentino oraz Green-Ampta dały zróżnicowane pod względem jakościowym i ilościowym wyniki opisu przebiegu procesu infiltracji w gruncie, przy czym w analizowanym przypadku bardziej niekorzystne wyniki obliczeń uzyskano, stosując model Montrasio-Valentino. Obliczenia stateczności wykazały, że czynnikiem niezbędnym do uruchomienia analizowanego osuwiska było nasycenie profilu gruntowego wodą oraz uruchomienie sił ciśnienia spływowego.
Pokaż