Przedmiotem rozważań są ośrodki niejednorodne złożone ze składników jednorodnych. Rozkład tych składników w ośrodku można opisać funkcjami wolnozmiennymi. W pracy skonstruowano model przewodnictwa cieplnego, w którym zamiast równania Fouriera o nieciągłych, skokowo zmieniających się współczynnikach występuje równanie o współczynnikach ciągłych i wolnozmiennych. Wpływ niejednorodności ośrodka na temperaturę opisano dodatkowymi funkcjami, które wyznaczono, znając temperaturę uśrednioną, ze wzorów podanych w sposób jawny. W szczególnym przypadku, ośrodka periodycznego, równanie przewodnictwa cieplnego ma znaną postać, ze stałymi współczynnikami. W pracy przedstawiono proste przykłady rozwiązań numerycznych.

W artykule przedstawiono zasady tworzenia modelu obliczeniowego warstwowej konstrukcji drogowej współpracującej z podłożem gruntowym, zgodnie z wymaganiami EC7. Przedstawiono również możliwość adekwatnego odtworzenia zachowania podłoża gruntowego przy przyjęciu odpowiednich związków konstytutywnych do opisu zachowania poszczególnych warstw układu.

Zalecenia Eurokodu 7, dotyczące sprawdzania stanów granicznych nośności, dopuszczają stosowanie zaawansowanych metod obliczeniowych, takich jak metoda elementów skończonych. Pozwala to na kompleksową analizę pracy ośrodka gruntowego oraz jego współpracy z elementami konstrukcyjnymi. W artykule przedstawiono zagadnienia związane ze stosowaniem współczynników częściowych do parametrów geotechnicznych w obliczeniach stateczności metodą elementów skończonych. Zgodnie z polskim załącznikiem krajowym do Eurokodu 7 ich wartości są różne od jedności tylko w przypadku podejścia obliczeniowego DA3. Wprowadzono je jako obowiązujące przy sprawdzaniu stateczności, dla której koncepcja współczynników częściowych jest stosunkowo nowa w porównaniu z dotychczasową praktyką stosowania globalnego współczynnika stateczności.

Laboratoryjne badanie sztywności gruntu w przedziale małych odkształceń jest zadaniem niezwykle trudnym ze względu chociażby na niewystarczającą rozdzielczość i niezadowalającą dokładność urządzeń do pomiaru obciążeń oraz przemieszczeń. Istnieją możliwości regularnego przeprowadzania analiz sztywności gruntu dla małych odkształceń w aparacie trójosiowego ściskania z lokalnym pomiarem przemieszczeń. Niestety metoda ta ze względu na wysokie koszty stosowana jest zazwyczaj tylko w projektach badawczych. Dodanie elementów bender do aparatu trójosiowego znacznie ułatwiło przeprowadzanie badań prędkości rozchodzenia się fali ścinającej, a w konsekwencji – początkowego modułu ścinania. Badania te stały się proste i opłacalne, wykonywane powszechnie w laboratoriach geotechnicznych na całym świecie. W wymaganiach Eurokodu 7 brak jest obszernego, dokładnego opisu tej techniki badawczej, tym niemniej zasygnalizowane zostały specjalistyczne badania sztywności gruntu, na przykład wykorzystujące pomiar prędkości fal sejsmicznych, zwłaszcza w przypadku małych odkształceń (tj. mniejszych niż 0,1%). Dlatego też za właściwe uznano wyjaśnienie idei badań elementami bender. W artykule zaprezentowano zwięzłą metodykę badań w aparacie trójosiowego ściskania wyposażonym w piezoelementy typu bender, związaną z pomiarem prędkości fali ścinającej, wraz z przykładowymi wynikami badań doświadczalnych przeprowadzonymi na wybranym gruncie spoistym pochodzącym z terenu Warszawy. Ponadto wyznaczono zależności prędkości fali ścinającej oraz wartości początkowego modułu ścinania w funkcji na przykład średniego ciśnienia efektywnego.

Artykuł przedstawia analizę nośności w warunkach bez odpływu podłoża zbudowanego z prekonsolidowanych gruntów spoistych pod kwadratową stopą fundamentową obciążoną mimośrodowo. Obliczenia wykonano dla trzech przypadków mimośrodowego obciążenia stopy fundamentowej poddanej stałemu oddziaływaniu składową pionową przy wartościach mimośrodów e = 0, e = 1/12B oraz e = 1/6B. Obliczenia numeryczne zostały wykonane metodą elementów skończonych w programie Plaxis, w warunkach płaskiego stanu odkształcenia, wykorzystując wartości charakterystyczne parametrów geotechnicznych, oddziaływań i oporu. Obliczenia porównawcze, zgodnie z Eurokodem 7 oraz normą PN-81/B-03020, wykonano przy użyciu wartości charakterystycznych oraz obliczeniowych parametrów, uwzględniając częściowe współczynniki bezpieczeństwa.

Przydatność badań in situ wynika z poprawnej interpretacji otrzymywanych wyników. Interpretacje takie otrzymuje się z zależności korelacyjnych wypracowanych dla podobnych warunków, popartych badaniami laboratoryjnymi i doświadczeniem regionalnym. W Polsce od 2002 roku istnieje norma PN-B-04452 Geotechnika. Badania polowe, która w założeniach powstała jako tzw. norma zharmonizowana z EC 7, gdzie w załącznikach podano wiele korelacji dla warunków polskich uzyskanych z wieloletnich doświadczeń i wyników, w których wkład miały liczne ośrodki naukowo-badawcze. W referacie przedstawiono porównanie stosowanych w praktyce i podanych w normie PN-EN 1997-2 metod interpretacji wyników uzyskanych ze znanych i stosowanych metod polowych (sondowania dynamiczne – DP, sondowanie statyczne – CPTU, badanie dylatometrem płaskim – DMT). Artykuł zawiera ciekawe przykłady korelacji własnych wynikających z działalności naukowej (Projekt badawczy Nr 4 T07E 047 30 [2008]) i praktyki geotechnicznej wyznaczania parametrów do projektowania.

Prawo nakłada obowiązek sprawdzenia stateczności nasypów komunikacyjnych wyższych niż 3,0 m [Rozporządzenie 2012]. Efektywną kosztowo metodą wzmacniania nasypów o niewystarczającej stateczności jest zbrojenie z geosiatek. Narzucony Rozporządzeniem Ministra [1999] sposób sprawdzania stateczności metodą globalnego współczynnika bezpieczeństwa jest niezgodny z obowiązującą polską normą Eurokod 7. Projektowanie geotechniczne [PN-EN 1997-1:2008]. W artykule przedstawiono sposób obliczenia stateczności nasypu metodą częściowych współczynników bezpieczeństwa oraz doboru wartości parametrów obliczeniowych i zbrojenia z georusztów dla nasypu komunikacyjnego zaprojektowanego zgodnie z PN-EN EC-7, a także sposób wyznaczania częściowych współczynników redukcyjnych i wymaganej wytrzymałości długoterminowej zbrojenia geosyntetycznego. W części obliczeniowej porównano wyniki obliczeń stateczności nasypu przeprowadzone zgodnie z Rozporządzeniem [1999] oraz Eurokodem 7 [PN-EN 1997-1:2008]. Wyznaczono potencjalne mechanizmy zniszczenia metodą Bishopa w stanie granicznym nośności, w różnej kombinacji współczynników częściowych (DA-1, DA-3) i porównano uzyskane wyniki.

Uwzględniając wskazania Eurocodu EC 7-1, dotyczące projektowania konstrukcji oporowych z zagęszczaną zasypką, w referacie omówiono metodę określania współczynnika parcia spoczynkowego (K₀). Szczegółowo zanalizowano parcie gruntu na pionową sztywną ścianę (ρ = 0), jakie jest wzbudzane przez przesuwającą się maszynę przy warstwowym zagęszczaniu zasypki. W analizie przyjęto histeretyczny model gruntu (HSM), określający zmienność współczynnika K₀ = σh’: σv’dla gruntów normalnie skonsolidowanych (NC) i prekonsolidowanch (OC), wyznaczając 3 strefy parcia (rys. 5): HI – strefę odporową dla zasypki prekonsolidowanej mechanicznie (OC), gdzie współczynnik parcia K_I = K_0,OC ≈ 1; H_II – strefę przejściową przy rezydualnym współczynniku parcia K_II = K_0,OC < K_I; H_III – strefę zasypki normalnie skonsolidowanej (NC), gdzie K_III = K_0,NC. Dodatkowe „wzbudzone” parcie gruntu należy uwzględniać również w przypadku obsypywanych ścianek płytowo-kątowych (w analizie wytrzymałościowej STR wspornika). W części wnioskowej zwrócono uwagę na zależność parcia gruntu od uwarunkowań technologicznych: rodzaju gruntu, grubości warstw, sposobu ich zagęszczania i wysokości ściany oporowej.

W pracy przedstawiono metodykę sprawdzania nośności na przesunięcie fundamentów bezpośrednich zgodnie z Eurokodem 7. Omówiono problem nośności na przesunięcie w warunkach „z odpływem” i „bez odpływu”. Szeroko opisano metodę wyznaczania wartości kąta tarcia wewnętrznego w stanie krytycznym dla gruntów niespoistych oraz przytoczono na podstawie analiz literatury przybliżone wartości dla gruntów spoistych. Omówiono zagadnienie doboru współczynników cząstkowych dla oddziaływań stabilizujących i destabilizujących oraz szczególne przypadki spotykane w praktyce inżynierskiej.

W artykule przeprowadzono analizę wpływu uziarnienia gruntów niespoistych o nieciągłych (dwumodalnych) rozkładach uziarnienia na ich zagęszczalność. Zdolność do zagęszczania gruntów niespoistych zwykle oceniana jest na podstawie wskaźnika jednorodności uziarnienia (CU) lub łącznie na podstawie dwóch wskaźników uziarnienia − CU i wskaźnika krzywizny uziarnienia (CC). W przypadku gruntów o nieciągłych rozkładach uziarnienia wartości wskaźnika CC przeważnie są mniejsze od 0,5. Grunty te klasyfikowane są poza grupą gruntów dobrze zagęszczalnych – jako grunty źle uziarnione. Wyniki analiz prowadzonych z wykorzystaniem wskaźnika kształtu krzywej zagęszczalności (IC) wskazują, iż grunty o nieciągłych rozkładach uziarnienia – mimo niskich wskaźników krzywizny uziarnienia (CC) – mogą być uważane jako grunty dobrze zagęszczalne.

W publikacji prezentowane są wyniki badań próbek gruntów spoistych, pochodzących z terenu Dolnego Śląska, dotyczące rozpoznania ich zdolności do skurczu pod wpływem suszenia do temperatury 110^oC. Parametrami określającymi skurczalność badanych gruntów były: granica skurczalności, wskaźnik skurczu objętościowego i współczynnik skurczu liniowego.Wykorzystując zbiór ponad 80 wyników przeprowadzonych badań, przedstawiono próby określenia zależności korelacyjnych wymienionych parametrów skurczu z innymi parametrami identyfikacyjnymi badanych gruntów. Oceniono także przydatność podawanych w literaturze wzorów do przybliżonej oceny parametrów skurczalności gruntów. Wskazano na silny wpływ lokalnych uwarunkowań na wartości parametrów skurczalności gruntów.

W pracy przedstawiono rodzaj cyklicznego obciążania gruntu, opartego na modelu plastyczności materiałów jednorodnych (Plastic-Displacement, P-D). W ramach przedstawionego modelu dokonano analizy zjawiska cyklicznego, jednoosiowego ściskania próbki gruntu w trzech etapach obciążania. Poddano analizie ił piaszczysty stabilizowany wapnem hydratyzowanym. Określono cechy fizyczne gruntu. Przedstawiono wyniki badań oraz wyniki obliczeń za pomocą modelu P-D, a także dokonano porównania otrzymanych wyników z wynikami badań. Celem pracy było zaznaczenie potrzeby umieszczenia w normie Eurokod 7 podejścia obliczeniowego właściwego dla gruntów obciążanych cyklicznie oraz zaproponowanie modelu P-D jako właściwego dla obciążeń cyklicznych. Wykazano również zasadność stosowania dla gruntów nasypowych, antropogenicznych (przeobrażonych stabilizacją chemiczną) modelu dotychczas stosowanego dla gruntów naturalnych.

PRINCE2 (akronim od PRojects IN a Controlled Environment 2) jest metodyką opartą na procesach efektywnego zarządzania projektami. Wsparcie rządu Wielkiej Brytanii przyczynia się do wzrostu znaczenia i zastosowania PRINCE2 w sektorze państwowym i prywatnym zarówno w Zjednoczonym Królestwie, jak i na świecie. Pomimo że metodyka PRINCE2 została opracowana przez agencję rządową Wielkiej Brytanii, jest ogólnie dostępna i oferuje prawnie niezastrzeżony praktyczny przewodnik zarządzania projektami. Ponieważ metodyka PRINCE2 może być zastosowana w każdym projekcie, niezależnie od jego wielkości i branży, staje się interesującym narzędziem do kierowania inwestycjami budowlanymi.

W artykule przedstawiono problemy projektowania geotechnicznego dla przypadku awarii zbiornika retencyjno-odparowującego. Szczególną uwagę zwrócono na jakość rozpoznania warunków gruntowych i rozpoznanie geotechniczne. Dla inwestycji nie przeprowadzono oceny warunków geologiczno-inżynierskich wraz z prognozą wpływu inwestycji i robót geotechnicznych na środowisko. Projekt obiektu wykonano poprawnie na poziomie standardowych rozwiązań. Zniszczenie konstrukcji zbiornika nastąpiło nagle w fazie końcowej realizacji, bezpośrednio przed zakończeniem prac. Brak informacji geologiczno-inżynierskich wykazuje, że geotechniczne warunki posadowienia powinny być w analizowanym przypadku opracowywane ściśle z wymogami Eurokodu 7 i obowiązującymi przepisami, stosownie do charakteru obiektu.

W trakcie dokumentowania badań podłoża na potrzeby budowy odcinka autostrady A1 wykonano ponad 300 pomiarów metodą penetrometru tłoczkowego na zróżnicowanych litogenetycznie próbkach z rdzeni kategorii A klasy jakości 1. Wytrzymałość na jednoosiowe wciskanie zweryfikowano badaniami laboratoryjnymi wilgotności naturalnej (wn), granicy plastyczności (wP) i granicy płynności (wL), na podstawie których określono stopień plastyczności (IL) i wskaźnik konsystencji (IC). Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej i odniesiono do dotychczas publikowanych zależności między stopniem plastyczności a wytrzymałością na jednoosiowe wciskanie (qu). Efektem pracy jest propozycja nowej zależności pozwalającej na szybką wskaźnikową ocenę stopnia plastyczności w celu obliczenia wskaźnika konsystencji.