Olejki eteryczne są głównymi składnikami czynnymi wielu surowców olejkowych. Jest to najliczniejsza grupa surowców leczniczych, o długiej tradycji i wciąż dużym zastosowaniu w lecznictwie. Surowce olejkowe pozyskiwane są ze stanowisk naturalnych oraz z uprawy. Metoda uprawy, nawożenie, nawadnianie oraz termin zbioru surowca w znacznym stopniu mogą modyfikować zarówno zawartość, jak i kompozycję olejku eterycznego. Składniki pokarmowe stosowane w uprawie w formie nawożenia mineralnego i organicznego dostarczane są roślinom dokorzeniowo i dolistnie. Aplikacja dolistna azotu zwiększa zawartość olejku eterycznego u niektórych roślin oraz wpływa na jego skład chemiczny. Zawartość i plon olejku eterycznego roślin zielarskich są ponadto modyfikowane dawką stosowanego azotu. Zwiększona aplikacja azotu podnosi koncentrację metylochawikolu oraz zmniejsza udział linalolu w olejku lotnym niektórych gatunków roślin aromatycznych. W uprawie niektórych roślin aromatycznych zwiększenie ilości potasu przyczynia się do zwiększenia zawartości olejku eterycznego oraz udziału 1,8-cyneolu, linalolu, eugenolu, γ-kadinenu w olejku. Pozostałe składniki pokarmowe dostępne w środowisku odżywczym roślin także są zdolne do zmian plonu i kompozycji olejku eterycznego. Zrównoważone nawożenie mineralne roślin aromatycznych, podobnie jak bionawożenie, jest istotnym czynnikiem uprawowym określającym ilość i jakość olejku eterycznego.

Kwasy organiczne są znane ze swych antybakteryjnych i antygrzybowych właściwości. Celem doświadczenia było określenie wpływu traktowania nasion cynii kwasami: octowym, askorbinowym, cytrynowym i mlekowym na ich kiełkowanie, wigor i zasiedlenie przez grzyby. Dwie próby nasion cynii odmian ‘Jowita’ i ‘Scarlet Flame’, różniące się nasileniem występujących na nich grzybów, traktowano roztworami kwasów organicznych o stężeniu 1,0, 2,5 i 5,0%. Kombinację kontrolną stanowiły nasiona nietraktowane, nasiona traktowane fungicydem Penncozeb 80 WP i nasiona moczone w wodzie destylowanej przez 30 min. Kwas octowy w największym stopniu ograniczał występowanie grzybów na nasionach, jakkolwiek negatywnie wpływał na kiełkowanie i wigor nasion. Kwasy askorbinowy i cytrynowy nie miały wpływu na ogólne zasiedlenie nasion przez grzyby. Ponadto, kwasy te istotnie stymulowały wzrost Botrytis cinerea na nasionach. Kwas mlekowy zmniejszał liczbę nasion porażonych przez grzyby, zwłaszcza przez Alternaria zinniae i Fusarium spp., niemniej w najwyższym stężeniu negatywnie wpływał na parametry kiełkowania i pogarszał wigor nasion.

Wybór roślin żywicielskich przez fitofaga zależny jest od wielu czynników, wśród których metabolity wtórne jako „swoiste substancje roślin” wykazują istotny wpływ nie tylko na fizjologię i zachowanie się roślinożernych owadów, ale także na chemizm obrony roślin. Celem pracy było porównanie zawartości wybranych metabolitów wtórnych w kwiatostanach dwóch gatunków roślin żywicielskich Acrobasis advenella (Sorbus aucuparia i Aronia melanocarpa) oraz określenie zmian zachodzących w nich pod wpływem żerowania gąsienic. W ekstraktach zarówno aronii, jak i jarzębiny, w których żerowały gąsienice, zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych była mniejsza w porównaniu z ekstraktami roślin kontrolnych. Stwierdzono, że w materiale roślinnym S. aucuparia, w którym żerowały gąsienice, zawartość garbników wzrosła w porównaniu z materiałem kontrolnym. W roku 2009 ich zawartość była 1,5-krotnie większa i osiągnęła ponad 13% suchej masy. Przeciwną reakcję obserwowano w przypadku A. melanocarpa, gdzie zawartość garbników znacznie spadła, w 2009 r. ponad 1,5-krotnie i wyniosła 5,42% suchej masy, a w roku 2010 – 2-krotnie, osiągając 2,61%.

W warunkach niedoboru siarki w glebie nawożenie tym pierwiastkiem ma istotny wpływ na plonowanie roślin i ich jakość. Celem pracy była ocena wpływu dawki i rodzaju siarki na zawartość w suchej masie i pobranie przez plon suchej masy bulw ziemniaka Mg i Ca. Doświadczenie polowe z ziemniakiem prowadzono w latach 2004–2006, stosując różne rodzaje siarki (siarka elementarna i K₂SO₄) oraz dawki (0, 25 i 50 kg∙ha^-1). Aplikacja siarki istotnie wpłynęła na zawartość Mg i Ca w suchej masie bulw i zawartość Mg w plonie suchej masy bulw. Największą zawartość Mg i Ca stwierdzono po zastosowaniu 25 kg S∙ha^-1 w formie elementarnej i 50 kg S∙ha^-1, bez względu na formę. Wpływ na zwiększoną zawartość Mg w plonie s.m. bulw miało zastosowanie siarki elementarnej bez względu na formę, natomiast cecha ta w przypadku wapnia nie zależała od nawożenia siarką. Nawożenie siarką w formie siarczanu bez względu na dawkę zwiększało zawartość formy przyswajalnej SO₄ w glebie, natomiast siarki elementarnej, zwłaszcza w dawce 50 kg∙ha^-1, wpływało na obniżenie odczynu (pH) gleby. Ujemna korelacja wystąpiła pomiędzy odczynem gleby (pH) a zawartością Mg w suchej masie bulw oraz pomiędzy pH gleby a zawartością Ca w s.m. i w plonie s.m. bulw ziemniaka.

Polepszenie wzrostu, kondycji, jakości surowca oraz odporności roślin warzywnych na niekorzystne warunki stresowe czy agrofagi można uzyskać, stosując biostymulatory w formie oprysku dolistnego. Duże znaczenie odgrywa także uprawa międzyplonów, które wpływają m.in. na lepsze wykorzystanie przez rośliny warunków środowiska i nawożenia. W latach 2009–2011 przeprowadzono doświadczenie polowe, którego celem było określenie wpływu stymulatorów wzrostu oraz międzyplonów na strukturę plonu korzeni marchwi (odmiana ‘Laguna F1’) i gromadzenie się składników chemicznych w korzeniu spichrzowym. W badaniach uwzględniono trzy stymulatory wzrostu: Asahi SL, Bio-algeen S 90 i Tytanit. Obiektem kontrolnym były poletka bez dolistnego stosowania stymulatorów wzrostu. Drugi czynnik badany w doświadczeniu stanowiły międzyplony ścierniskowe na przyoranie: facelia błękitna i mieszanka wyki jarej z peluszką. Międzyplony uprawiano na stanowisku po jęczmieniu jarym. Określano plon ogólny korzeni marchwi i jego frakcje (plon handlowy, plon korzeni drobnych, plon niehandlowy) oraz wybrane składniki decydujące o jakości korzeni (zawartość suchej masy, karotenoidów, kwasu L-askorbinowego, cukrów ogółem). Badania dowiodły, że wszystkie stymulatory wzrostu oddziaływały dodatnio na parametry ilościowe i jakościowe korzeni marchwi. Brak aplikacji stymulatorów wzrostu był minimalnie korzystny tylko w przypadku zawartości karotenoidów ogółem w korzeniach marchwi. Pozytywne oddziaływanie na produkcyjność i jakość korzeni marchwi miały także międzyplony, w szczególności mieszanka roślin strączkowych.

Phomopsis diachenii należy do grzybów coraz częściej notowanych na roślinach zielarskich z rodziny Apiaceae. Wobec udokumentowanej patogeniczności grzyba dla ziół, przebadano możliwości ograniczania wzrostu i rozwoju P. diachenii. Uwzględniono 2 preparaty biotechniczne: Biosept Active i Beta-chikol, 12 fungicydów z różnych grup chemicznych oraz szczep K 651 P. diachenii, uzyskany z kminku właściwego. Testy przeprowadzono metodą zatruwania podłoży hodowlanych każdym z preparatów i wszczepiania na nim inokulum P. diachenii. Miarą toksyczności preparatu był procent zahamowania wzrostu 4- i 8-dniowych kolonii grzyba na pożywce z preparatem w stosunku do kolonii kontrolnych. Efektywność hamującego oddziaływania Beta-chikolu na P. diachenii była znacznie większa niż efektywność Bioseptu Active. Wszystkie fungicydy ograniczały wzrost i rozwój P. diachenii, a efektywność hamującego działania była skorelowana ze stężeniem substancji aktywnej fungicydu. Za najbardziej perspektywiczny związek w ograniczaniu wzrostu i rozwoju P. diachenii uznano mankozeb.

Od wielu lat jest prowadzona ocena przydatności różnych podkładek dla moreli pod względem siły wzrostu drzew, poziomu owocowania, zgodności fizjologicznej z podkładką oraz ich zamierania. W wcześniejszych eksperymentach badano ałyczę, siewki moreli, odmianę śliwy Węgierka Wangenheima i inne. Doświadczenie na Dolnym Śląsku prowadzono na terenie Stacji Badawczo-Dydaktycznej UP w latach 2006–2011. Jednoroczne drzewka moreli na wegetatywnej karłowej podkładce Pumiselect^® wysadzono wiosną 2006 r. w rozstawie 4,0 × 3,2 m (780 drzew na 1 ha), w czterech powtórzeniach. Na każdym poletku oceniano 4 morele odmian ‘Harcot’ lub ‘Hargrand’, a w przypadku odmiany ‘Bergeron’ tylko 3 drzewa. W tym samym czasie wysadzono kolekcję 9 odmian moreli na siewce odmiany ‘Somo’, w rozstawie 4,0 × 4,0 m (625 drzew na 1 ha). Podczas niekorzystnych warunków pogodowych w okresie pierwszych czterech lat owocowania moreli istotnie większy plon z drzewa – ponad 40 kg – uzyskano dla odmiany ‘Harcot’ na podkładce Pumiselect^®. Plon pozostałych odmian nie przekroczył 30 kg. Wszystkie drzewa charakteryzowały się słabym wzrostem. Wstępna ocena podkładki Pumiselect^® dla moreli nie potwierdziła możliwości jej zastosowania dla odmiany ‘Hargrand’ ze względu na dużą śmiertelność drzew oraz drobnienie owoców w przypadku drzew ‘Bergeron’. Drzewa moreli na siewce ‘Somo’ rosły silniej. Ze względu na plonowanie drzew, jakość owoców i zdrowotność moreli za najbardziej przydatne do nasadzeń towarowych na terenie Dolnego Śląska uznano odmiany: ‘Heja’, ’Harcot’, ‘Karola’, ‘Leskora’ i ‘Łańcut’.

Tulipany należą do najważniejszych gospodarczo roślin cebulowych. Cebule reprodukuje się głównie z przeznaczeniem do pędzenia na kwiat cięty. Dla polskich producentów największym problemem jest uzyskanie dużych plonów cebul o dobrej jakości. Celowe jest więc sprawdzenie innych niż tradycyjne metod uprawy. Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2006–2009. Tulipany odmiany ‘Ballerina’ uprawiano metodą tradycyjną na płasko i na redlinach. Cebule sadzono na 4 głębokościach: 9, 12, 15 i 19 cm. Analizowane w doświadczeniu sposoby uprawy nie miały wpływu na długość pędów kwiatowych tulipanów. Tulipany uprawiane na redlinach wytworzyły dłuższe listki okwiatu. Długość pędu kwiatowego i listków okwiatu była mniejsza u tulipanów uprawianych na głębokości 19 cm, w porównaniu z uprawianymi na głębokości 9–12 cm. Na redlinach uzyskano więcej o 7,5% cebul potomnych i o 8,2% cebul handlowych. Masa cebul potomnych była większa przy uprawie na redlinach średnio o 10,8%, a handlowych o 14% w odniesieniu do uprawy na płasko. Uprawa na redlinach zwiększyła też liczbę i masę cebul pierwszej wielkość (o obwodzie >12 cm) odpowiednio o 19,5 i 23,3% w porównaniu z uprawą tradycyjną. Największy plon cebul handlowych przy uprawie na redlinach uzyskano, sadząc cebule na głębokości 12–15 cm. Przy uprawie na płasko większą liczbę i masę cebul plonu handlowego oraz cebul pierwszego wyboru uzyskano, sadząc tulipany na głębokości 15–19 cm. Uprawa na redlinach zapewnia lepsze napowietrzenie gleby, dzięki czemu udział w plonie cebul porażonych przez patogeny jest mniejszy w porównaniu z uprawą na płasko.

Preparaty wytworzone z liści G. biloba są szeroko wykorzystywane do leczenia łagodnych zaburzeń pamięci. Praca miała na celu porównanie trzynastu preparatów, jak również świeżych liści G. biloba. Hamowanie acetylo- i butyrylocholinoesterazy i zawartość związków fenolowych określono odpowiednimi metodami spektrofotometrycznymi. Aktywności przeciwutleniające zbadano przy użyciu wolnych rodników ABTS i DPPH. Zawartości kwasów fenolowych i kwercetyny określono za pomocą HPLC-DAD. Preparaty z liści G. biloba efektywniej hamowały aktywność acetylo- i butyrylocholinoesterazy przy istotnych statystycznie (p < 0,05) różnicach między badanymi próbami. Niektóre preparaty wykazywały największą całkowitą zawartość związków fenolowych i jednocześnie największą aktywność przeciwutleniającą (z ABTS i/lub DPPH), podczas gdy w przypadku innych preparatów zaobserwowano wyniki odwrotne. Wykryto znaczące (p < 0,05) różnice w zawartości kwercetyny w preparatach. Badane próby zawierały szereg kwasów fenolowych: galusowy, protokatechowy, syryngowy, 4-OH-benzoesowy, chlorogenowy, kawowy, synapinowy, ferulowy, 4-OH-cynamonowy i o-kumarowy. Wstępna charakterystyka inhibitorów acetylo- i butyrylocholinoesterazy przeprowadzona przy użyciu złoża Sep-Pak C18 i przy użyciu poliwinylopolipirolidonu wskazuje, że inhibitorami cholinoesteraz mogą być związki fenolowe, jak i składniki nie należące do fenoli, obecne w liściach G. biloba. Obecnie trwają badania mające na celu wyizolowanie inhibitorów cholinoesteraz z liści G. biloba.

Obecność symbiotycznych grzybów arbuskularnych (Glomeromycota) w glebach może być istotna dla zrównoważonego rolnictwa. Chociaż wpływ tych mikroorganizmów na witalność i produkcję metabolitów wtórnych przez rośliny lecznicze był badany w ostatnich latach, niewiele wiadomo na temat oddziaływania uprawianych roślin leczniczych na te grzyby. Celem pracy było więc określenie wpływu trzyletniej uprawy mikoryzowych (Hypericum perforatum, Levisticum officinale, Mentha × citrata subsp. citrata i Thymus vulgaris) i niemikoryzowych (Chelidonium majus) gatunków roślin leczniczych na liczbę propagul, bogactwo oraz zróżnicowanie gatunkowe grzybów arbuskularnych. Uprawa C. majus spowodowała spadek liczby propagul tych mikroorganizmów w glebie. W przypadku roślin mikoryzowych dostępność propagul utrzymywała się na podobnym poziomie. Uprawiane rośliny miały jednak wpływ na skład gatunkowy grzybów arbuskularnych. Uprawa badanych roślin leczniczych na danym terenie, nawet przez stosunkowo krótki czas, wpływa na zmianę składu gatunkowego i dostępność propagul grzybów arbuskularnych w glebie, co w konsekwencji może mieć wpływ na witalność roślin leczniczych, zależnych od symbiozy mikoryzowej, uprawianych w przyszłości na tym terenie.

Podjęte badania dotyczyły określenia atrakcyjności sąsiadujących ze sobą środowisk występowania w nich Syrhidae (Diptera). Badania nad częstotliwością występowania Syrphidae (Diptera) w sadach jabłoniowych i na ich obrzeżach prowadzono w latach 2008–2010. Dokonano analizy jakościowej Syrphidae występujących w sadach jabłoniowych i w środowiskach sąsiadujących z sadami. Obrzeżami sadów były uprawy rolnicze, zakrzewienia i droga porośnięta drzewami i krzewami. Stwierdzono łącznie 55 gatunków Syrphidae, które stanowiły 13,9% fauny krajowej tej rodziny. W sadach wystąpiło 38 gatunków, a na obrzeżach 49 gatunków. Zarówno w sadach, jak i na obrzeżach dominowały gatunki zoofagiczne. Przeanalizowano częstotliwość występowania gatunków Syrphidae w sadach i na ich obrzeżach i stwierdzono, że była ona podobna i równocześnie większa we wszystkich środowiskach z wyjątkiem sadu i graniczącego z nim pola uprawnego. We wszystkich środowiskach dominowały dwa zoofagi – Episyrphus balteatus (De Geer) i Eupeodes corollae (F.). Badania wykazały, że roślinność obrzeży sadu jest atrakcyjniejszym środowiskiem występowania gatunków Syrphidae niż sad. Środowiska obrzeży sadu z bujną i kwitnącą roślinnością są elementami biocenoz zwabiającymi intensywniej Syrphidae niż uprawy polowe i mogą one decydować o przemieszczaniu się tych pożytecznych gatunków w uprawy sadownicze.

Najczęściej występujące w Polsce gatunki Artemisia to rośliny ruderalne lub chwasty ogrodowe i polne. Niektóre uprawiane są jako rośliny ozdobne, lecznicze lub przyprawowe. Ziarna pyłku Artemisia zawierają silne alergeny, które wywołują reakcje uczuleniowe u wielu osób w okresie późnoletnim. Celem pracy była analiza zawartości ziaren pyłku bylicy w powietrzu Lublina w ciągu 12 lat badań (2001–2012) oraz określenie zależności między parametrami sezonu pyłkowego a czynnikami meteorologicznymi, a także opracowanie modeli prognostycznych. Monitoring aerobiologiczny prowadzono metodą wolumetryczną, zalecaną przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Aerobiologiczne, z zastosowaniem aparatu typu Hirsta (Lanzoni VPPS 2000). Atmosferyczny sezon pyłkowy Artemisia trwał średnio od drugiej dekady lipca do połowy września. Największe koncentracje pyłku występowały zwykle w pierwszej dekadzie sierpnia. Najmniejsze zróżnicowanie rejestrowano dla dat rozpoczęcia sezonu, natomiast największe dla wartości maksymalnych stężeń. Przy zastosowaniu analizy regresji utworzono modele prognostyczne dla początku i długości sezonu pyłkowego oraz sezonowego indeksu pyłkowego. Otrzymane modele w dużym stopniu wyjaśniają zmienność parametrów sezonu. Analiza regresji może być z powodzeniem wykorzystywana do prognozowania cech sezonu pyłkowego bylicy na podstawie danych meteorologicznych.

Wyposażenie szklarni w aparaturę do fertygacja daje szereg możliwości wykorzystania materiałów organicznych jako podłoży dla uprawianych roślin. Materiały organiczne, w przeciwieństwie do wełny mineralnej, są biodegradowalne i ich zagospodarowanie jako odpadów poprodukcyjnych nie stanowi problemu. Badania przeprowadzono w szklarni w latach 2008 i 2009. Pomidor odmiany Admiro F₁ uprawiano w okresie od lutego do października na 22 grona, w zagęszczeniu 2,4 rośliny na 1 m². Badano cztery podłoża: 1) słomę rzepakową, 2) słomę rzepakową + torf wysoki (3:1 obj.), 3) słomę rzepakową + korę sosnową (3:1 obj.), 4) wełnę mineralną (100 × 20 × 7,5 cm = 15 dm³). Słomę pocięto na kawałki (2–3 cm) i umieszczono w skrzynkach prostokątnych o wysokości 14 cm i szerokości 8 cm (25 dm³). W każdej skrzynce / na każdej macie rosły dwie rośliny. Po zakończeniu badań (33 tygodnie) ok. 60% słomy zostało zmineralizowane. Stosowano fertygację kroplową w układzie zamkniętym bez recyrkulacji pożywki. W okresie wegetacji pomidora tylko w pierwszych tygodniach odnotowano w podłożach organicznych spadek zawartości azotu mineralnego, co mogło być związane z biologiczną sorpcją azotu, ale nie miało to wpływu na wzrost roślin, gdyż pożywka była dostarczana 9–11 razy na dobę. Zawartość N-NH₄, N-NO₃, K, Ca, Mg oraz wartość pH i EC w podłożach organicznych nie różniła się istotnie w porównaniu z wełną mineralną. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować, że skład chemiczny pożywki dla pomidora uprawianego w badanych podłożach organicznych może być podobny jak w podłożach z wełny mineralnej.

Skład mikroorganizmów w środowisku uprawnym jest niezmiernie ważny, oddziałuje on bowiem na zdrowotność, a tym samym na plonowanie roślin. Celem prezentowanych badań było określenie wpływu owsa, wyki siewnej i facelii, jako międzyplonowych roślin okrywowych, na kształtowanie się populacji mikroorganizmów w glebie spod uprawy cykorii korzeniowej i salsefii. Rośliny okrywowe wytworzyły przed zimą obfitą zieloną masę, stanowiącą naturalny mulcz na powierzchni roli, który zagospodarowano w dwojaki sposób: 1) orką przedzimową lub 2) orką wiosenną. Kontrolę stanowiła tradycyjna uprawa tych warzyw, tj. bez roślin okrywowych. Analiza mikrobiologiczna gleby wykazała, że bez względu na gatunek badanego warzywa ogólna liczebność bakterii oraz liczebność bakterii Bacillus spp. i Pseudomonas spp. była największa wówczas, gdy glebę mulczowano owsem. Nieco mniej tych mikroorganizmów wystąpiło po zastosowaniu mulczu z wyki siewnej lub facelii. Natomiast najmniej bakterii uzyskano w wyniku tradycyjnej uprawy tych warzyw. Ogólna liczebność grzybów w glebie mulczowanej owsem była najmniejsza, natomiast najwięcej grzybów wystąpiło w kontroli. System uprawy, tj. wykonanie orki wiosennej lub przedzimowej, nie miał raczej istotnego wpływu na liczebność badanych mikroorganizmów w glebie. Spod uprawy badanych warzyw najczęściej izolowano Alternaria alternata, Fusarium culmorum, Fusarium oxysporum, Pythium irregulare, Rhizoctonia solani, Sclerotinia sclerotiorum oraz Gliocladium spp., Penicillium spp. i Trichoderma spp. Testy laboratoryjne wykazały, że zarówno uprawa cykorii korzeniowej, jak i salsefii z uwzględnieniem roślin okrywowych bardziej sprzyjała rozwojowi antagonistycznych bakterii (Bacillus spp. i Pseudomonas spp.) i grzybów (Gliocladium spp., Penicillium spp. i Trichoderma spp.) niż tradycyjna uprawa tych warzyw.

Allium neapolitanum to cenny gatunek o ozdobnych śnieżnobiałych kwiatach, nadający się do uprawy na rabatach, skalniakach i w pojemnikach. Do badań wykorzystano całe pąki Allium neapolitanum, które izolowano z cebul na początku października i wykładano na pożywkę Murashige i Skooga (MS) zawierającą 2 mg BA·dm-3 i 0,1 mg NAA·dm-3 w celu inicjacji pędów. Po kilku pasażach namnażania na tej samej pożywce pobierano podstawę pędów, które kultywowano w ciągu 2 pasaży na pożywce MS uzupełnionej BA lub 2iP w stężeniu 2 lub 5 mg·dm-3 pojedynczo lub łącznie z NAA w stężeniu 0,1 lub 1 mg·dm-3. Kontrolę stanowiła pożywka MS bez regulatorów wzrostu. Najlepsze wyniki namnażania pędów uzyskano na pożywce z dodatkiem 5 mg BA·dm-3 i 0,1 mg NAA·dm-3, na której z jednej podstawy pędu otrzymano 5,7 pędów po 12 tygodniach kultury. Do ukorzeniania pędów zastosowano trzy auksyny: IAA, IBA i NAA w stężeniu 0,5 mg·dm-3. W obecności NAA uzyskano największą liczbę korzeni, lecz były one najkrótsze. Ukorzenione pędy najlepszej jakości otrzymano na pożywce uzupełnionej 0,5 mg·dm-3 IAA. Rośliny przenoszone do podłoża do warunków ex vitro przyjmowały się w 70%.