Jod nie jest składnikiem pokarmowym roślin. Jego uboczny wpływ na gospodarkę mineralną roślin nie został dobrze udokumentowany. Celem badań było określenie oddziaływania jodu oraz doglebowego wnoszenia sacharozy na skład mineralny roślin szpinaku. W latach 2009–2010 w tunelu foliowym przeprowadzono doświadczenie wazonowe z uprawą szpinaku Spinacia oleracea L. ‘Olbrzym zimowy’ na glebie mineralnej. Badaniami objęto zróżnicowane kombinacje z przedsiewnym doglebowym stosowaniem jodu (w formie KI) i sacharozy: 1) –kontrola (nienawożona jodem i bez aplikacji sacharozy), 2) –1 mg I dm^-3 gleby, 3) –2 mg I dm^-3 gleby, 4) –1 mg I + 1 g sacharozy dm^-3 gleby i 5) –2 mg I + 1 g sacharozy dm^-3 gleby. W szpinaku oraz w glebie po uprawie oznaczono zawartość P, K, Mg, Ca, S, Na, B, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn, Al, Ba, Cd, Ce, Co, Cr i La techniką ICP-OES oraz zawartość Cl metodą nefelometryczną. Jod oddziaływał synergistycznie na pobieranie Mg, Na i Ce oraz Fe (dla Fe tylko wyższa dawka jodu) oraz antagonistycznie na pobieranie Cr przez rośliny szpinaku. Po zastosowaniu jodu w dawce 2 mg I dm^-3 gleby, w porównaniu do nawożenia jodem w niższej dawce, odnotowano zwiększenie zawartości Na, Fe, Zn i Al oraz obniżenie zawartości P, S, Cu i Ba w szpinaku. Łączne użycie jodu i sacharozy (w porównaniu do nawożenia roślin samym jodem oraz w odniesieniu do kontroli) powodowała istotny wzrost zawartości K, S i Mo oraz obniżenie zawartości Mg, Fe, Ba, Co i La w szpinaku.

Preparaty otrzymane z arniki są szeroko używane w leczeniu stanów pourazowych oraz chorób o podłożu zapalnym. Celem pracy było określenie i porównanie aktywności antyoksydacyjnych oraz zdolności do hamownia aktywności lipooksygenazy (LOX) i oksydazy ksantynowej (XO) przez nalewki z różnych części A. montana (AM) i A. chamissonis (AC) w aspekcie zawartości związków polifenolowych. Na podstawie wartości IC₅₀ sądzić można, iż aktywne składniki AM działają głównie jako inhibitory OX, podczas gdy LOX była skuteczniej hamowana przez próby otrzymane z AC. Najwyższą aktywnością przeciwrodnikową charakteryzowały się nalewki z koszyczków AM oraz ziela AC. Wszystkie badane próby wykazały wysoką zdolność do redukcji (IC₅₀ od 10,96 do 11,84 mg/ml) i peroksydacji lipidów (IC₅₀ od 10,00 do 15,09 mg/ml). Nalewki z arniki wykazały wysoką aktywność antyoksydacyjną oraz zdolność do inhibicji OX I LOX, co może wskazywać na ich użyteczność w zapobieganiu lub łagodzeniu przebiegu chorób o podłożu wolnorodnikowym. Ponadto otrzymane rezultaty wskazują na fakt, iż AC może być wartościowym surowcem zielarskim.

Najczęściej do oznaczenia jodu w próbach środowiskowych wykorzystuje się tetrametyloaminę (TMAH) –związek szkodliwy dla zdrowia i życia człowieka. Dlatego też otwartą kwestią jest poszukiwanie innych, równie szybkich i łatwych do wykonania (ale mniej szkodliwych dla zdrowia człowieka niż TMAH) metod umożliwiających porównywalne oznaczenie jodu w próbach środowiskowych. Celem badań było określenie przydatności oznaczenia jodu w szpinaku po inkubacji prób z 2% kwasem octowym w porównaniu do standardowej procedury analitycznej z TMAH (tetramethylammonium hydroxide). Badaniami objęto próby szpinaku z dwóch doświadczeń wegetacyjnych (wazonowego i polowego) obejmujących zróżnicowane pod względem dawki nawożenie doglebowe i dokarmianie dolistne roślin jodem w formie KI i KIO₃. Badania wykazały stosunkowo dobrą przydatność inkubacji prób z 2% kwasem octowym do oznaczania zawartości jodu w szpinaku. Jednakże na statystyczną istotność zależności (współczynników korelacji), pomiędzy zawartością jodu oznaczanego w TMAH (zmienna x) i w 2% kwasem octowym (zmienna y), decydujący wpływ miała forma, dawka i sposób aplikacji jodu podawanego roślinom w czasie uprawy. W doświadczeniu wazonowym wartość współczynnika korelacji pomiędzy zmiennymi była statystycznie istotna i wynosiła r = 0,66. W doświadczeniu polowym wartości współczynników korelacji (pomiędzy zmienną x i y) dla grupy roślin dokarmianych dolistnie KI oraz KIO₃ były statystycznie istotne i wynosiły odpowiednio r = 0,99 i r = 1,00. Łączna analiza porównawcza dla danych z obydwu doświadczeń wykazała, że współczynnik korelacji pomiędzy zmienną x i y był istotny statystycznie i wynosił r = 0,80. Średni odzysk jodu z prób fortyfikowanych po inkubacji z 2% kwasem octowym wyniósł 91,1% ±17,7% (n = 15), a po inkubacji z TMAH kształtował się na poziomie 89,3% ±30,7 (n = 15).

Występowanie chorób roślin jest uwarunkowane oddziaływaniem na siebie trzech czynników – patogenu, wrażliwej rośliny żywicielskiej i warunków środowiska. C. gloeosporioides jest gatunkiem polifagicznym, występującym w różnych rejonach geograficznych świata. W pracy przedstawiono wyniki z 10 lat badań nad występowaniem C. gloeosporioides na roślinach uprawnych, w tym przyprawowo-leczniczych w południowo-wschodniej Polsce. Obecność patogenu, powodującego antraknozę roślin wykryto na nadziemnych częściach łubinu ozdobnego Lupinus polyphyllus Lindl., arcydzięgla litwora Archangelica officinalis Hoffm., tymianku zwyczajnego Thymus vulgaris L., kminku zwyczajnego Carum carvi L. i bzu czarnego Sambucus nigra L. Jednakże epidemiczne występowanie grzyba stwierdzono na roślinach łubinu ozdobnego w latach 1999–2001, arcydzięgla litwora i na baldachogronach bzu czarnego w 2010 r., tj. w okresach wegetacji z temperaturą powyżej 20^oC i z częstymi opadami deszczu. W takich warunkach istotnym elementem diagnostycznym było intensywne zarodnikowanie patogenu w fazie nekrotroficznego rozwoju. Do pozyskiwania izolatów grzyba z roślin żywicielskich stosowano z dobrym skutkiem pożywki mineralną i maltozową, a do identyfikacji PDA-Difco.

W warunkach klimatycznych Polski uprawa bez nawadniania nie gwarantuje wysokich i dobrej jakości plonów. Spośród wielu sposobów nawadniania, kroplowe charakteryzuje się najbardziej oszczędnym zużyciem wody. Alternatywą dla instalowania kosztownych systemów nawadniających jest stosowanie hydrożeli, związków charakteryzujących się dużymi zdolnościami magazynowania wody. W doświadczeniu badano wpływ nawadniania (bez nawadniania, nawadnianie taśmą kroplującą) i sposobu stosowania AgroHydroGelu (kontrola, AgroHydroGel zastosowany pod rozsadę, AgroHydroGel zastosowany pod roślinę w gruncie, połowa dawki AgroHydroGelu zastosowana pod rozsadę, połowa pod roślinę w gruncie) na wielkość i jakość plonu kalarepy uprawianej w gruncie. Nawadnianie istotnie zwiększyło plony, a także średnią masę i średnicę zgrubienia, ale nie powodowało zmian w zawartości składników odżywczych. Najkorzystniej na plonowanie wpłynęło zastosowanie całości hydrożelu pod roślinę w gruncie. Zastosowanie hydrożelu w całości pod rozsadę, w całości pod roślinę w gruncie oraz w dawce dzielonej w kombinacji z nawadnianiem przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu handlowego zgrubień w porównaniu z kontrolą bez hydrożelu. Najwięcej kwasu askorbinowego i cukrów ogółem zawierały zgrubienia z obiektów, w których superabsorbent stosowano w całości do gruntu lub w dawce dzielonej.

Uprawa moreli (Armeniaca vulgaris Lam.) jest możliwa jedynie w niektórych rejonach Polski, jednak wciąż jest mało informacji na temat cięcia i formowania drzew w naszych warunkach klimatycznych. Badania prowadzono w latach 2004–2006 w Przybrodzie koło Poznania. Dotyczyły one wpływu różnych sposobów cięcia drzew na wzrost i plonowanie 3 odmian moreli: ‘Goldrich’, ‘Hargrand’ i ‘Sirena’. W okresie formowania korony kotłowej młodych drzew cięto je w pierwszym roku w sadzie: silnie, średnio silnie i słabo. W pierwszych 3 latach po posadzeniu oceniano wpływ intensywności cięcia drzew na wzrost, morfologię koron drzew, zawiązywanie pąków kwiatowych i plonowanie. Badania wykazały, że intensywne cięcie drzew spowodowało zwiększenie szerokości i projekcji koron. Wywołało ono również korzystne zmiany w strefie owoconośnej koron drzew poprzez zwiększenie ilości rozgałęzionych długopędów oraz krótkopędów, a także zwiększenie długości nierozgałęzionych długopędów oraz pędów syleptycznych. Stwierdzono także lepsze zawiązywanie pąków kwiatowych oraz plonowanie drzew ciętych intensywnie. Najwięcej owoców zebrano z drzew ciętych silnie, najlepiej plonowały drzewa odmian: ‘Hargrand’ i ‘Sirena’, a najsłabiej drzewa odmiany ‘Goldrich’.

W Polsce Salix myrsinifolia Salisb. osiąga południowo-zachodnią granicę zwartego geograficznego zasięgu, toteż liczba naturalnych stanowisk tego gatunku jest ograniczona. Celem badań było określenie zawartości glikozydów fenolowych w korze wierzby czarniawej ze stanowisk naturalnych, ocena warunków siedliskowych oraz zasobów tego gatunku w Polsce środkowo-wschodniej. W korze pobranej z jednorocznych pędów S. myrsinifolia oznaczono zawartość glikozydów fenolowych. Scharakteryzowano zbiorowiska roślinne z udziałem tego gatunku, a w pobranych próbkach glebowych oznaczono pH, materię organiczną oraz makro- i mikroelementy. Kora wierzby czarniawej charakteryzowała się bardzo wysoką zawartością glikozydów fenolowych i może być traktowana jako potencjalne źródło salicylanów. Zbiorowiska roślinne z udziałem tego gatunku wykształciły się spontanicznie na torfowiskach węglanowych przekształconych w związku z eksploatacją torfu oraz rolniczo zagospodarowanych. Liczba naturalnych stanowisk Salix myrsinifolia jest niewielka, a pozyskiwanie kory ze stanu naturalnego ograniczone. Celowe wydaje się wprowadzenie tego gatunku do uprawy.

Głównym celem badań przeprowadzonych w latach 2007–2008 była ocena wpływu wzrastających poziomów żywienia N, P, K i Mg na wzrost, rozwój i plonowanie filodendrona podwójnie pierzastego (Philodendron bipinnatifidum Schott et Endl.) uprawianego w substracie z torfu wysokiego, z przeznaczeniem na zieleń ciętą. Badano pięć wzrastających poziomów makroelementów w podłożu, przy zachowaniu stałej relacji ilościowej między N : P : K : Mg = 1,0 : 0,75 : 1,25 : 0,75. Na podstawie analiz chemicznych utrzymywano stałe poziomy składników pokarmowych w podłożu, które były następujące (w mg·dm^-3): L-1: N 100, P 75, K 125, Mg 75; L-2: N 150, P 112, K 187 Mg 112; L-3: N 200, P 150, K 250, Mg 150; L-4: N 250, P 187, K 312, Mg 187; L-5: N 300, P 225, K 375, Mg 225. Na wszystkich poziomach zawartości mikroelementów były jednakowe i wynosiły (w mg·dm^-3): Fe 75,0, Mn 25,0, Zn 20,0, Cu 10,0, B 1,5, Mo 2,0. Optymalny plon świeżej i suchej masy części nadziemnej roślin, liczba i długość liści, szerokość blaszki liściowej, długość ogonka liściowego oraz intensywność zabarwienia liści uzyskano na poziomie L-4, zawierającym w (w mg·dm^-3): N 250, P 187, K 312, Mg 187, Fe 75,0, Mn 25,0, Zn 20,0, Cu 10,0, B 1,5, Mo 2,0.

Głównym celem przeprowadzonych w latach 2007–2008 badań była ocena wpływu wzrastających poziomów żywienia N, P, K i Mg na zawartość składników pokarmowych w liściach filodendrona podwójnie pierzastego (Philodendron bipinnatifidum Schott et Endl.). Badano 5 poziomów zawartości makroelementów w podłożu, przy zachowaniu stałej relacji ilościowej między N : P : K : Mg = 1,0 : 0,75 : 1,25 : 0,75. Poziomy składników pokarmowych w podłożu były następujące (w mg·dm^-3): L-1: N 100, P 75, K 125, Mg 75; L-2: N 150, P 112, K 187 Mg 112; L-3: N 200, P 150, K 250, Mg 150; L-4: N 250, P 187, K 312, Mg 187; L-5: N 300, P 225, K 375, Mg 225 przy stałej zawartości mikroelementów (w mg·dm^-3) Fe 75,0, Mn 25,0, Zn 20,0, Cu 10,0, B 1,5, Mo 2,0. Jako część wskaźnikową do oceny stanu odżywienia roślin przyjęto trzeci w pełni wyrośnięty liść, licząc od najmłodszego na danej roślinie. Wykazano istotny wpływ poziomu nawożenia podłoża na zawartość N, P, K, Fe, Mn, Zn i Cu w liściach. Stwierdzono również wpływ terminu pobierania prób w okresie wegetacji na zawartość N, P i K w liściach. Wykazano, że wiek roślin miał istotny wpływ na zawartość Ca w liściach filodendrona podwójnie pierzastego. Najkorzystniejsze parametry biometryczne roślin (plon części nadziemnej roślin, długość liści, szerokość blaszki liściowej i intensywność jej zabarwienia, długość ogonka liściowego) uzyskano w kombinacji L-4 (I część pracy – Komosa et al. 2011). Zawartości składników pokarmowych w części wskaźnikowej filodendrona podwójnie pierzastego (3. liść od najmłodszego) odpowiadające tej kombinacji, w dwóch latach badań, wynosiły (w % w s.m.): N 2.99–3.55, P 0.33–0.58, K 2.99–4.72, Ca 1.44–2.08, Mg 0.33–0.39; (w mg·kg^-1 s.m.): Fe 50.2–59.3, Mn 60.1–68.2, Zn 49.4–57.4, Cu 28.5–32.4.

Pelargonie należą do popularnych roślin rabatowych stosowanych w miejskich terenach zieleni i w ogrodach prywatnych. Są dobrze przystosowane do znoszenia suszy, często jednak podlegają stresowi wodnemu, szczególnie, gdy rosną w pojemnikach. W pracy określono reakcję pelargonii rabatowych posadzonych do doniczek z podłożem wzbogaconym nawozem krzemianowo-fosforowym zawierającym 36% Si i 20% P na okresowe niedobory wody w podłożu. Połowę z uprawianych w szklarni roślin poddano dwóm cyklom bez podlewania (7 i 10 dni) na przemian z 2 cyklami ze standardowym podlewaniem (rośliny stresowane), druga połowa roślin była podlewania w trakcie całego doświadczenia (rośliny kontrolne). W każdej grupie połowa roślin została posadzona w podłoże wzbogacone w/w nawozem. Parametry wzrostu i kwitnienia określono 35. dnia doświadczenia, kiedy to również zmierzono w liściach RWC i pobrano materiał do oznaczeń zawartości wolnej proliny i chlorofilu a+b. Stres wodny w niewielkim stopniu wpłynął na wysokość roślin, ale zmniejszył o 1/3 świeżą masę części nadziemnej. Liczba kwiatów nie uległa zmianie pod wpływem stresu, ale liczba pąków kwiatowych rozwijających się w trakcie doświadczenia spadła u roślin stresowanych do 30% w porównaniu z kontrolą. Zastosowanie nawozu stymulowało wzrost roślin, ale obniżyło liczbę kwiatów w obu grupach roślin. Nawożenie wpłynęło natomiast pozytywnie na liczbę pąków kwiatowych, szczególnie u roślin stresowanych, zwiększając tę wartość prawie 8-krotnie w stosunku do roślin nietraktowanych nawozem. Zawartość wody w liściach (RWC) nie zmieniła się pod wpływem zróżnicowanego podlewania, natomiast nawóz zwiększył ten parametr w obu grupach roślin. Nawóz wpłynął na wzrost zawartości chlorofilu a+b w liściach, która wzrosła istotnie również pod wpływem stresu. O 1/3 wzrósł poziom wolnej proliny pod wpływem okresowego niedoboru wody, ale większy jego wzrost nastąpił pod wpływem nawożenia – o 48% w stosunku do kontrolnych, stale podlewanych roślin. Wyniki doświadczenia dowodzą, że zastosowanie nawozu zawierającego krzem i fosfor może stanowić łatwą i tanią metodę łagodzenia niepożądanych efektów stresu wodnego u pelargonii rabatowej.

Zdolność do tworzenia zawiązków owocników jest jednym z czynników warunkujących ich prawidłowy wzrost i rozwój oraz wysoki plon. W badaniach dokonano oceny zdolności tworzenia zawiązków owocników przez kilkanaście dzikich ras A. bisporus oraz A. arvensis pozyskanych ze środowiska naturalnego, a także ras uprawnych wymienionych gatunków. Wykazano, że największą liczbę zawiązków na 1 cm² wytworzyła rasa uprawna A. bisporus F59 (2,4 szt./cm²) oraz rasa dzika Ab/24/7 (2,2 szt./cm²). Podobną liczbę zawiązków wytworzyła rasa Ar/21/I (2,1 szt./cm²) gatunku A. arvensis. Rasa uprawna tego gatunku, tj. KW7/35 wytworzyła zawiązki tylko w liczbie 0,9 szt./cm².

Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum L.) jest znany medycynie ludowej od wieków, a jego działanie farmakologiczne jest podobne do czosnku pospolitego. Jest typowym wiosennym geofitem. Zajmuje stanowiska wilgotne w wąwozach i przy źródłach, głównie w buczynach i łęgach. Głównym sposobem rozprzestrzeniania się populacji jest rozmnażanie generatywne. Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu ściółkowania gleby korą sosnową oraz zróżnicowanych dawek nawożenia azotowego (0; 75 i 150 kg N^.ha^-1) na cechy kwitnienia czosnku niedźwiedziego w warunkach uprawy polowej. Ściółkowanie gleby korą wpłynęło korzystnie na długość pędu kwiatostanowego, szypułki kwiatowej i średnicę kwiatostanu oraz liczbę kwiatów w kwiatostanie i na roślinie. W ciągu miesiąca, tj. od kwietnia do maja, odnotowano istotny wzrost pędów kwiatostanowych czosnku niedźwiedziego. Ich długość w kwietniu mieściła się w przedziale od 9,0 do 59,8 mm, natomiast w maju od 190,5 do 320,8 mm. Kwiatostany czosnku niedźwiedziego składały się średnio z 13,4 do 24,0 kwiatów, a ich średnica mieściła się w przedziale od 19,0 do 53,8 mm. Najdłuższe pędy kwiatostanowe i kwiatostany o największej średnicy i liczbie kwiatów tworzył czosnek w trzecim roku wegetacji. Nie stwierdzono istotnego wpływu nawożenia azotowego na długość pędów kwiatostanowych, średnicę kwiatostanów i liczbę kwiatów w kwiatostanie.

Pietruszka naciowa jako warzywo przyprawowe bogate w witaminy, związki mineralne i olejki eteryczne posiada w krajach Europy Zachodniej szerokie zastosowanie w postaci świeżej, suszonej bądź mrożonej dla podniesienia wartości smakowej wielu potraw. W Polsce wykorzystuje się najczęściej w tym celu liście pietruszki korzeniowej. Brak jest dotychczas w literaturze światowej danych odnośnie wpływu nawożenia azotem na plon i jakość różnego typu odmian pietruszki naciowej. W doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2005–2007 azot w tej samej dawce wynoszącej 160 kg N∙ha^-1 stosowano w całości przedwegetacyjnie bądź w dawce podzielonej (80 + 80 kg N∙ha^-1 i 80 + 40 + 40 kg N∙ha^-1). W badaniach uwzględniono także obniżoną do 120 kg N∙ha^-1 dawkę tego składnika (40 + 40 + 40 kg N∙ha^-1). Przedmiotem oceny była wielkość plonu liści oraz zawartość suchej masy, witaminy C, azotu ogółem i azotanów w liściach dwóch odmian pietruszki (Paramount i Titan) w 3 kolejnych terminach zbioru. Niezależnie od metody nawożenia N odmiana Paramount posiadająca liście kędzierzawe wydała większy plon liści, z większym udziałem blaszek liściowych, zawartością witaminy C przy większej jednocześnie tendencji do gromadzenia azotanów niż odmiana Titan. Przedwegetacyjne zastosowanie całej dawki azotu wpłynęło korzystniej na plonowanie pietruszki jedynie w I terminie zbioru, przyczyniło się jednocześnie do mniejszej zawartości witaminy C i większej akumulacji azotanów oraz zawartości N ogólnego w stosunku do dawki podzielonej. Najlepsze wyniki w uprawie tej rośliny zapewniło nawożenie w dawce 80 kg N∙ha^-1 przed posadzeniem rozsady oraz takiej samej ilości tego składnika w dwóch dawkach pogłównych bezpośrednio po przeprowadzeniu kolejnych zbiorów. Zawartość suchej masy, witaminy C i azotanów w liściach ulegała obniżeniu, zaś N ogólnego zwiększeniu w miarę upływu okresu wegetacji.

W ostatnich lat wiele uwagi poświęca się skażeniu środowiska metalami ciężkimi. Za główne źródło tego zanieczyszczenia uważa się przemysłową działalność człowieka, spalanie paliw kopalnych, motoryzację, hutnictwo i inne procesy technologiczne. Na zanieczyszczenie środowiska metalami szczególnie narażone są tereny silnie uprzemysłowione i duże ośrodki miejskie. Poszukuje się metod taniego oczyszczania środowiska z metali ciężkich. Jedną z takich metod może być fitoremediacja, wykorzystująca rośliny do fitoekstrakcji tych metali. W przeprowadzonym doświadczeniu badano fitoekstrakcję niklu przez Poa pratensis L., odmiana ‘Evora’, Festuca arundinacea Schleb., odmiana ‘Asterix’ oraz Festuca rubra L. sensu lato, odmiana ‘Jasper’. Wybrane gatunki traw gazonowych stosowane są w mieszankach trawnikowych. Rośliny posadzono w sztucznie zanieczyszczone metalami ciężkimi podłoże. Celem przeprowadzonych badań było stwierdzenie, który z zastosowanych gatunków traw gazonowych, posadzonych w podłożu zanieczyszczonym metalami ciężkimi będzie akumulował największe ilości niklu oraz czy wprowadzone wzrastające dawki metali ciężkich do podłoża będą miały wpływ na wzrost i świeżą masę części nadziemnych badanych gatunków traw gazonowych. Wzrastające dawki metali ciężkich, niezależnie od terminu zbioru nie wpłynęły istotnie na świeżą masę części nadziemnych badanych traw. Spośród badanych gatunków traw, rosnących w zanieczyszczonych metalami ciężkimi podłożach, gatunkiem wykazującym największą zdolność do akumulacji niklu okazała się Poa pratensis L. ‘Evora’ oraz Festuca arundinacea Schleb. ‘Asterix’. Najmniejszą średnią zawartość niklu stwierdzono u Festuca rubra L. sensu lato ‘Jasper’. Badane gatunki traw gazonowych, a zwłaszcza Poa pratensis L. ‘Evora’ i Festuca arundinacea Schleb. ‘Asterix’ mogą być wykorzystywane do zagospodarowania gleb skażonych niklem.

Powierzchnia uprawy szparaga na zielone wypustki wzrosła w ostatnich latach, a ich wartości odżywcze są coraz bardziej doceniane. W Polsce produkcja tego warzywa jest niewielka, zdominowana przez szparag bielony. Szparag jest uprawiany na glebach lekkich, ale uprawa na zielone wypustki może dawać dobre wyniki także na glebach cięższych, gliniastych. Celem badań przeprowadzonych w latach 1999–2007 była ocena plonowania szparaga uprawianego na zielone wypustki, na glebie średniej pochodzenia lessowego. W doświadczeniu przeprowadzonym w rejonie lubelskim porównano rośliny czterech odmian szparaga pochodzenia holenderskiego – 'Backlim', 'Gijnlim', 'Horlim' i 'Thielim'. Stwierdzono wysoki, niezależny od odmiany, a zależny od roku badań plon ogółem zielonych wypustek. W przebiegu plonowania zanotowano coroczny istotny (z wyjątkiem siódmego roku) wzrost plonu. Jedynie w piątym roku badań wystąpił znaczny jego spadek. Plon handlowy odmiany 'Gijnlim' był istotnie wyższy niż pozostałych odmian. Udział plonu handlowego w plonie ogółem był niski, wynosił średnio tylko 56,5% i był bardzo zróżnicowany (od 32,7% do 68,9 %) w zależności od roku. Największy udział plonu handlowego w plonie ogółem stwierdzono u odmiany ‘Gijnlim’ (60,4%), istotnie mniejszy (55,2–55,7%) u reszty odmian. Rośliny odmiany ‘Gijnlim’ wytworzyły istotnie większą liczbę wypustek w plonie ogółem i handlowym niż pozostałe odmiany. Wypustki handlowe stanowiły średnio 63% ogólnej ich liczby (wartość ta była zbliżona dla odmian, ale bardzo zróżnicowana w latach – wynosiła od 30 do 80%). Największy udział plonu niehandlowego stwierdzono w lata o dużym niedoborze opadów w maju.

W Polsce pospolitym gatunkiem jest żmijowiec zwyczajny (E. vulgare L.). E. vulgare należy do roślin leczniczych, ozdobnych i pszczelarskich, gdyż jest źródłem pożytku nektarowego i pyłkowego. Kwiaty te licznie odwiedzają trzmiele i pszczoły. Kwitnące okazy żmijowca zwyczajnego zbierano w rejonie Lublina. Obserwacje kwiatów i ich fragmentów przeprowadzono przy użyciu mikroskopii stereoskopowej. Mikromorfologię nektarnika w początkowej fazie sekrecji nektaru obserwowano w skaningowym mikroskopie elektronowym. Określono obfitość nektarowania i wydajność pyłkową roślin oraz grupy owadów odwiedzające kwiaty tego gatunku. Stwierdzono, że nektarnik położony u nasady zalążni słupka jest zrośnięty z jej dolną częścią. Nektar wydzielany jest za pośrednictwem licznych aparatów szparkowych położonych w epidermie nektarnika. Rozpoczynająca się w pąku sekrecja nektaru trwa przez całe życie kwiatu (3–4 dni). W ciągu tego okresu jeden kwiat żmijowca zwyczajnego wydziela 2,14 mg nektaru o wysokiej koncentracji cukrów (48%). Wydajność cukrowa kwiatów wynosi średnio 9,8 mg/10 kwiatów. Kwiaty rozpoczynają pylenie w stadium pękającego pąka i uwalniają najwięcej pyłku w godzinach przedpołudniowych. Masa pyłku wytwarzana przez 10 kwiatów wynosi 5,4 mg. Z badań wynika, że Kwiaty E. vulgare są bardzo dobrym źródłem pożytku nektarowego i pyłkowego.

Ostropest plamisty (Silybum marianum L. Gaertn.) jest rośliną leczniczą mającą zastosowanie w leczeniu wątroby. Celem badań było określenie zakresu zmienności zawartości składników pokarmowych w owocach ostropestu plamistego jako potencjalnego dodatku do pasz dla zwierząt. Materiał stanowiły całe niełupki ostropestu zebranego z doświadczenia polowego prowadzonego w latach 2004–2006 w Mochełku (53^o13'N; 17^o51'E). Stosowano dwa terminy siewu, trzy metody zbioru oraz dwie normy wysiewu. Warunki pogodowe w latach miały większy wpływ na zmiany składu chemicznego niż warunki agrotechniczne. W najmniejszym stopniu zmieniała się zawartość białka ogólnego, a w największym zawartość włókna surowego i makroelementów, w tym zwłaszcza wapnia i magnezu. Owoce zawierały średnio 21.6% tłuszczu, w którym 51.6% stanowił kwas linolowy, 16.1% białka ogólnego, gdzie dominującym aminokwasem był kwas glutaminowy. Zawartość makroelementów wynosiła: fosforu – 6.1, potasu – 4.9, wapnia – 7.6, magnezu – 2.6 g^.kg^-1 s.m. Stwierdzono wysoką zawartość żelaza – 82.3 mg^.kg^-1 s.m. Owoce zawierały średnio (g^.kg^-1 s.m.): włókna surowego – 266.0, NDF – 418.0, ADF – 344.0 i ADL – 114.0. Ze względu na wysoką zawartość frakcji celulozowo-ligninowych, całe owoce ostropestu mogą być stosowane tylko dla przeżuwaczy.

Barwne tablice lepowe są jedną z ważniejszych metod monitorowania liczebności szkodników szklarniowych. Pozwalają określić odpowiedni czas rozpoczęcia zwalczania fitofagów, umożliwiają ocenę efektywności przeprowadzonych zabiegów oraz ograniczają ich liczebność. Badania prowadzono w szklarni Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie na powierzchni 270 m² rośnie kilkadziesiąt gatunków roślin egzotycznych. Owady monitorowano w okresie od 30.03.2005 do 30.03.2007. W pracy określono dynamikę liczebności populacji Ctenosciara hyalipennis (Meigen) oraz skuteczność dwóch rodzajów tablic lepowych w monitorowaniu liczebności szkodnika. W wyniku badań odłowiono ogółem 12 263 osobniki ziemiórki szklarnianki. Owady te najliczniej obserwowano na tablicach żółtych (7915 osobników). W czasie całego okresu badawczego wykazano występowanie istotnych różnic pomiędzy dzienną liczbą osobników C. hyalipennis odłowionych na obu rodzajach tablic. W I sezonie badań (30.03.2005–28.03.2006) przeciętnie w ciągu jednego dnia na tablicy żółtej i niebieskiej odłowiono odpowiednio 2,75 i 2,59 osobników ziemiórek na jedną tablicę. W tym okresie maksimum liczebności odnotowano od trzeciej dekady maja do końca drugiej dekady czerwca 2005 r. oraz w trzeciej dekadzie marca 2006 r. W II sezonie badań (28.03.2006–30.03.2007) przeciętnie w ciągu jednego dnia odłowiono 2,52 osobniki C. hyalipennis na jedną tablicę. Maksimum liczebności tego gatunku obserwowano od początku drugiego sezonu badań do końca pierwszej dekady maja 2006 r. Na tablicach niebieskich przeciętna liczba odłowionych osobników ziemiórki szklarnianki notowana w ciągu dnia na jednej tablicy wyniosła 1,88 osobnika. W pracy udowodniono zastosowanie barwnych tablic lepowych, jako dobrego narzędzia do monitorowania występowania i liczebności ziemiórek w uprawach szklarniowych. Wykazano wyższą skuteczność tablic żółtych w monitorowaniu i odławianiu dorosłych osobników ziemiórki szklarnianki. Jednakże tablice niebieskie mogą mieć zastosowanie w szklarniach, gdzie stosowana jest walka biologiczna, ponieważ jak wskazuje piśmiennictwo w większym stopniu chronią organizmy pożyteczne.

Czosnek niedźwiedzi (Alliumursinum L.) ma działanie bakteriobójcze, bakteriostatyczne i przeciwrobacze. Oprócz właściwości leczniczych charakteryzuje się doskonałymi walorami smakowymi. Może być stosowany jako przyprawa oraz jako składnik wielu potraw. W związku ze wzrostem zapotrzebowania na surowiec dla celów spożywczych, zachodzi pilna potrzeba opracowania wymagań pokarmowych tego gatunku. Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu ściółkowania gleby korą sosnową oraz zróżnicowanych dawek nawożenia azotowego (w dawkach: 0; 75 i 150 kg N^.ha^-1) na wzrost czosnku niedźwiedziego w uprawie polowej. Ściółkowanie gleby korą wpłynęło korzystnie na wzrost czosnku niedźwiedziego wyrażony przez długość i szerokość blaszki liściowej, długość ogonka liściowego oraz masę liści i cebulek. W obiektach ściółkowanych korą liście czosnku w chwili zbioru miały średnio 263,1 mm długości i 58,6 mm szerokości. Masa liści z 1 rośliny mieściła się w zakresie od 5,64 do 7,10 g i była prawie dwukrotnie większa niż w uprawie bez ściółki. Nawożenie azotowe nie oddziaływało jednoznacznie na cechy morfologiczne czosnku niedźwiedziego, natomiast stwierdzono dodatni wpływ tego czynnika na masę i plon liści uprawianych roślin. Cebulki o największej masie uzyskano w obiektach ściółkowanych korą i nawożonych dawką 75 kg N^.ha^-1. Wykazano, że optymalne warunki dla wzrostu i plonowania czosnku niedźwiedziego stworzyła uprawa w gruncie przy zastosowaniu ściółkowania z kory sosnowej i umiarkowanego nawożenia azotowego.

Wartość dekoracyjna chryzantem w uprawie całorocznej zależy od warunków klimatycznych. Publikacje opisujące jakość chryzantem dotyczą zwykle wybranych paramentów klimatycznych i niektórych cech roślin. Celem pracy były badania obejmujące całokształt problemu. Dwie odmiany chryzantem gałązkowych uprawiano wiosną, latem, jesienią i zimą. Aby ocenić siłę i kierunek zależności liniowej między temperaturą (dnia, nocy i dobową) lub radiacją (PAR) a cechami biomorfologicznymi, obliczono współczynniki korelacji. Ilość światła miała największy pozytywny wpływ na świeżą masę części nadziemnej i indeks powierzchni liści (LAI), w nieco mniejszym stopniu na przyrosty pędu głównego, powierzchnie liści i względną zawartość chlorofilu w liściach. Spośród badanych temperatur największy wpływ na rośliny miała suma temperatur dnia. Najsilniejsze odziaływanie odnotowano w przypadku świeżej masy części nadziemnej, przyrostów pędu głównego i względnej zwartości chlorofilu. Stwierdzono także istnienie nieco niższej, lecz także pozytywnej korelacji między wymienionymi cechami biomorfologicznymi chryzantem a sumą średnich temperatur nocy lub sumą średnich temperatur dobowych. Wielkość współczynników wskazuje jednak, iż wpływ światła na badane cechy był większy niż wpływ temperatur.

W bezglebowej uprawie pomidora pod osłonami głównymi czynnikami decydującymi o wysokości i jakości uzyskanego plonu są rodzaj użytego podłoża uprawowego oraz skład pożywki pokarmowej dozowanej pod rośliny. Badania przeprowadzone w szklarni w latach 2005–2007 miały na celu określenie wpływu rodzaju podłoża z wełny mineralnej, perlitu i keramzytu oraz dwu rodzajów pożywki pokarmowej o zróżnicowanej koncentracji makroskładników (EC I – 2.4 mS·cm^-1 i EC II – 3.6 mS·cm^-1) na plonowanie oraz skład chemiczny liści i owoców pomidora odmiany 'Cunero F₁' uprawianego w cyklu wydłużonym (22 grona). Uprawę prowadzono z wykorzystaniem kroplowego systemu fertygacji, z zamkniętym obiegiem pożywki, bez recyrkulacji. W przeprowadzonych badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w plonie ogólnym oraz handlowym owoców pomidora uprawianego w badanych podłożach. Rodzaj podłoża nie miał również istotnego wpływu na średnią masę jednego owocu i liczbę owoców z rośliny. W obiektach nawożonych pożywką o wyższej koncentracji makroskładników (EC II) odnotowano istotnie większy plon handlowy, większą masę jednostkową owoców oraz mniej owoców niehandlowych w porównaniu z pożywką podstawową (EC I). W liściach roślin nawożonych pożywką zawierającą 25% więcej makroskładników (EC II) odnotowano istotnie więcej azotu ogółem, potasu, wapnia i magnezu. Owoce roślin nawożonych pożywką o wyższej koncentracji makroskładników (EC II) zawierały istotnie więcej suchej masy (5.71%), azotu ogółem (2,41% s.m.), fosforu (0,32% s.m.), potasu (4,23% s.m.), wapnia (1096 mg·kg^-1s.m.) oraz mniej witaminy C (17.2 mg·100 g^-1 św.m.) w porównaniu do owoców z roślin nawożonych pożywką podstawową o EC 2.4 mS· cm^-1. W badaniach nie stwierdzono istotnego wpływu rodzaju podłoża na zawartość witaminy C, cukrów, azotu ogółem, fosforu wapnia i magnezu w owocach pomidora

Streszczenie: Phoma strasseri wyizolowano po raz pierwszy z roślin mięty pieprzowej (Mentha piperita L) w 2004 r. Gatunek ten wcześniej nie był notowany w Polsce. Biotyczne interakcje pomiędzy P. strasseri a 16 gatunkami grzybów zasiedlających fylosferę łodyg i rozłogów mięty pieprzowej określono metodą szeregów biotycznych, stosując pożywkę maltozową MA. Oddziaływanie poszczególnych gatunków grzybów na P. strasseri wyrażano indywidualnym, ogólnym oraz sumarycznym efektem biotycznym. Za najbardziej efektywnych i pozytywnych antagonistów uznano grzyby z rodzaju Trichoderma. Alternaria alternata, Botrytis cinerea, Rhizoctonia solani pomimo wysokich wartości IBE uznano za negatywnych antagonistów. Badania nad wpływem warunków termicznych wykazały, że optimum termiczne dla wzrostu grzyba mieści się w zakresie temperatury od 16ºC do 28ºC, a dla tworzenia materiału infekcyjnego od 24ºC do 28ºC. Na podstawie wykazanej zdolności do rozwoju P. strasseri w szerokim zakresie temperatury zaliczono go do organizmów eurytermicznych.

Optymalna data zbioru decyduje o zdolności przechowalniczej owoców odmiany ‘Š ampion’ przeznaczonych do długiego przechowywania. Tylko owoce zebrane w optymalnej fazie rozwoju mają wystarczającą zdolność przechowalniczą i właściwości jakościowe pozwalające na przechowywanie ich przez okres ponad 3 miesięcy. Badania przeprowadzono w chłodni i laboratorium Katedry Sadownictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w latach 1999–2006 i polegały na ocenie przydatności i wyznaczeniu wartości indeksu Streifa dla jabłek odmiany ‘Š ampion’. Próby owoców zbierano co 4–5 dni, rozpoczynając na kilka tygodni przed przewidywanym terminem zbioru. Fazę dojrzałości i jej tempo oceniano, mierząc jędrność, zawartość ekstraktu, stopień rozkładu skrobi, barwę podstawową skórki oraz kwasowość. Owoce przechowywano w chłodni przez 3 miesiące. Jakość owoców z poszczególnych zbiorów oceniano po tej samej liczbie dni przechowywania. Ocenę oparto na pomiarach jakościowych oraz ocenie sensorycznej przeprowadzonej przez panel ekspertów. Ośmioletnie badania pozwoliły ustalić wartość indeksu na 0,12. Metoda indeksowa ze względu na swą powtarzalność i precyzję została uznana za dobrą dla wyznaczania terminu dojrzałości zbiorczej odmiany ‘Š ampion’. Zbyt wczesny oraz zbyt późny zbiór powodowały istotny spadek jakości oraz zmniejszały zdolność przechowalniczą jabłek ‘Š ampion’.

Uzyskanie dużej wydajności mateczników wymaga zapewnienia roślinom matecznym optymalnego zaopatrzenia w składniki pokarmowe. Do tej pory ten dział produkcji nie doczekał się oceny poziomu odżywienia oraz wymagań nawozowych. W latach 1998–2002 przeprowadzono badania w produkcyjnych matecznikach podkładek wegetatywnych jabłoni na terenie Lubelszczyzny. Doświadczenie obejmowało wzorowo prowadzone mateczniki dwóch najważniejszych gospodarczo podkładek jabłoni M.9 T337 i M.26. W czasie doświadczenia przeprowadzono analizy chemiczne gleby (próchnica, potas, fosfor, magnez, wapń) w czterech warstwach gleby: I – 0–25 cm, II – 25–50 cm, III – 50–75 cm, IV – 75–100 cm oraz analizy składu chemicznego (azot, potas, fosfor, magnez, wapń) liści, pędów, korzeni przybyszowych i karp. Analizy gleby wykazały, że zmiany składu chemicznego w profilu glebowym w obu matecznikach były zbliżone: wraz z głębokością spadała zawartość próchnicy, potasu, fosforu i wapnia, a rosła magnezu. Skład chemiczny liści i pędów obu klonów podkładek nie różnił się istotnie, jedynie poziom wapnia w liściach podkładki M.9 był istotnie wyższy niż w M.26. Organy roślin matecznych (liście, pędy, korzenie, karpy) najwięcej pobierały azotu, następnie potasu wapnia i magnezu.

W niniejszej pracy po raz pierwszy zbadano żywotność pyłku in vitro oraz kiełkowanie w nieuszkodzonych pyłkach oraz wzrost łagiewki pyłkowej w kiełkujących pyłkach pięciu popularnych odmianach granatu hodowanych w Chorwacji, a także Bośni i Hercegowinie. Żywotność pyłku wahała się od 36,73% (odm. Konjski Zub) do 51,80% (odm. Barski) w teście dwuoctanu fluorescencyjnego (FDA). Średni procent kiełkowania pyłku kształtowało się na najniższym poziomie 6,83% w odmianie Konjski Zub, a na najwyższym –42,51% w odmianie Glavas. Spośród pożywek do kiełkowania generalnie 0,2 agar + 10% sacharoza + 5 ppm H₃BO₃ dawały lepsze wyniki w uzyskiwaniu wyższego poziomu kiełkowania pyłku dla wszystkich odmian. W pyłkach kiełkujących tychże pięciu odmian znaczące różnice zaobserwowano w długości łagiewki pyłkowej. Zmierzono średnie długości łagiewki pyłkowej u pięciu odmian, a długość minimalna wynosiła 302 μm w odmianie Konjski Zub, a maksymalna 344 μm w odmianie Ciparski. Wyniki wskazywały, że istniały oczywiste różnice w zdolności kiełkowania pyłku u odmian rosnących w tych samych warunkach środowiskowych i różnice te należy brać pod uwagę przy zakładaniu sadu, aby uzyskać wyższy plon.

Uprawa roślin zielarskich związana jest z otrzymaniem wysokiego plonu surowca bogatego w substancje aktywne. Wzrost i plon tych roślin można skutecznie poprawić poprzez uprawę wartościowych odmian i odpowiednie zabiegi agrotechniczne. Jednym z tych ostatnich jest dokarmianie pozakorzeniowe roślin azotem, będące zabiegiem szybko działającym i niezwykle efektywnym. Przeprowadzone badania miały na celu porównanie dynamiki wzrostu czterech odmian bazylii, w tym polskich odmian Kasia i Wala oraz określenie efektywności dokarmiania dolistnego roślin azotem na ich wzrost. Rośliny uprawiano w okresie od marca do czerwca 2008 i 2009, w nieogrzewanym tunelu foliowym. Warunki termiczne w czasie wykonywania doświadczenia były na ogół sprzyjające rozwojowi bazylii. Dokarmianie dolistne bazylii przeprowadzono za pomocą opryskiwacza ręcznego, dozując 0,5% roztwór mocznika. Badane odmiany bazylii charakteryzowały się różną dynamiką wzrostu. Największym przyrostem odznaczały się rośliny polskiej odmiany Kasia. Badane rośliny bazylii dobrze reagowały na dokarmianie dolistne azotem. Aplikacja mocznika przyczyniła się do istotnego zwiększenia wysokości roślin bazylii oraz długości i szerokości blaszki liściowej, jednocześnie zabieg ten nie wpłynął na średnicę roślin i liczbę rozgałęzień pędu.

Owoce pomidora, stanowiące surowiec dla przemysłu przetwórczego mogą być zbierane ręcznie lub mechanicznie, za pomocą kombajnu. Takie cechy nowych odmian, jak prawie jednoczesne wiązanie owoców, duża trwałość owoców oraz powolne ich przejrzewanie umożliwiają rezygnację z tradycyjnego wielokrotnego zbioru. Ograniczenie liczby zbiorów oraz wprowadzenie zbioru mechanicznego to wyraz dążenia do zmniejszenia nakładów ponoszonych na zbiór. Podczas badań przeprowadzonych w latach 2009–2010 oceniono wielkość i strukturę plonu owoców kilku odmian pomidora polecanych dla przemysłu przetwórczego. Owoce pochodziły ze zbioru jednorazowego, przeprowadzonego w drugiej połowie września. Największym plonem owoców i najlepszą strukturą plonu wyróżniały się odmiany Dyno F₁ i Benito F₁. Odmiany Asterix F₁ i Tenorio F₁ plonowały na zbliżonym poziomie, a cechą niekorzystną w ich strukturze plonu był duży udział owoców małych (o średnicy od 4,0 do 3,5 cm) i bardzo małych (poniżej 3,5 cm). Plon owoców pomidora w kolejnych latach był istotnie zróżnicowany i uzależniony od warunków pogodowych. Wykazano, że w przypadku odmian o dłuższym okresie wegetacji, a do takich zaliczane są odmiany polecane do przemysłu przetwórczego, nie zawsze możliwy jest zbiór całego plonu. W pierwszym roku badań owoce dojrzałe stanowiły 94,9%, w drugim roku – 80,7%. Duża liczba owoców niedojrzałych znacznie utrudnia przeprowadzenie zbioru mechanicznego pomidora.

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis L.) jest rośliną olejkową, działa antyseptycznie oraz pobudza trawienie. Stosowany jest zarówno w celach leczniczych, jak i kulinarnych. Badania przeprowadzone w latach 2006–2008 miały na celu określenie wpływu terminu zbioru roślin (połowa czerwca – rośliny w fazie wegetatywnej, połowa lipca – początek kwitnienia roślin, połowa sierpnia – pełnia kwitnienia, połowa września – po przekwitnięciu roślin) oraz rozstawy roślin (30 × 30, 40 × 40, 50 × 50 cm) na plonowanie oraz jakość ziela hyzopu. Badania przeprowadzono na plantacji jednorocznej, założonej z rozsady. Wielkość plonu świeżego, suchego oraz otartego ziela była istotnie zależna od badanych czynników. Istotnie większy plon świeżego ziela uzyskano z roślin przekwitających (średnio 2,32 kg.m-2), podobnie jak plon suchego ziela i ziela otartego. Analizując wpływ rozstawy roślin na plonowanie hyzopu, wykazano największy plon świeżego ziela (średnio 1,47 kg.m-2) z roślin uprawianych w rozstawie 40 × 40 cm, podobnie jak plon suchego i otartego ziela. Nie stwierdzono istotnego wpływu rozstawy roślin na zawartość suchej masy, kwasu L-askorbinowego, chlorofilu, karotenoidów, olejku, garbników i flawonoidów. Wykazano natomiast, iż termin zbioru roślin ma istotny wpływ na zawartość kwasu L-askorbinowego, chlorofilu, karotenoidów, olejku eterycznego w zielu hyzopu.