Oceniano jakość i walory użytkowe wody odpływającej ze zlewni potoku Korzeń w celu określenia jej przydatności do magazynowania w zbiorniku małej reten¬cji. Zlewnia potoku Korzeń (9,65 km²) jest położona w powiecie tarnowskim. Jej teren znajduje się w przedziale hipsometrycznym 231–397 m n.p.m. Badania prowadzono od stycznia 2005 r. do grudnia 2006 r. Próby wody pobierano raz w miesiącu. Bezpośrednio w terenie mierzono temperaturę, pH, stężenie tlenu rozpuszczonego i stopień nasycenia tlenem oraz przewodność elektrolityczną właściwą, natomiast w laboratorium oznaczano zawiesinę ogólną, fosforany (PO₄^3–), amoniak (NH₄⁺), azotyny (NO₂^–), azotany (NO₃^–), subsubstancje rozpuszczone, siarczany (SO₄^2-), chlorki (Cl^-), wapń (Ca²⁺), magnez (Mg²⁺), sód (Na⁺), potas (K⁺), żelazo ogólne (Fe^2+/3+ ) i mangan (Mn²⁺) oraz tylko w 2006 r. BZT₅. Pod względem stężeń zawiesiny ogólnej, żelaza i manganu wodę odpływającą z obszaru zlewni należy zakwalifikować do III klasy jakości, tj. do wód o zadowalającej czystości. Ze wzglę¬du na stężenie manganu woda z potoku Korzeń może być przydatna do spożycia dopiero po wysokosprawnym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym. Na warunki bytowania ryb niekorzystnie wpływają głównie azotyny, a kryteriów wody do kąpieli sporadycznie nie pozwalają spełniać stężenia zawiesiny ogólnej oraz stopień nasycenia wody tlenem.

W latach 1999–2001 badano ustrój hydrologiczny małej podgórskiej zlewni potoku Włosień, położonej na terenie gminy Wieprz w mezoregionie Podgórze Wilamowickie. Zlewnia w blisko 80% jest użytkowana rolniczo, a na ok. 16% jej powierzchni rosną lasy. Okres badań należy uznać za przeciętny pod względem opadów, ponieważ średni roczny opad z tego okresu wyniósł 912 mm i stanowił 105% normy wieloletniej. Jednakże poszczególne lata zdecydowanie różniły się opadami – pierwszy rok był suchy, drugi normalny, a trzeci bardzo wilgotny. Średnia roczna temperatura powietrza wyniosła 9,0°C i była o 1,2°C wyższa od średniej z wielolecia. W takich warunkach roczne warstwy odpływu kształtowały się na poziomie od 305 do 512 mm. Średnio nieco większą warstwę odpływu stwierdzono w półroczu letnim, o czym zadecydowały ekstremalnie duże odpływy w miesiącu lipcu dwóch ostatnich lat badań. Pomimo zróżnicowanych warunków meteorologicznych współczynniki odpływu w poszczególnych latach były prawie iden¬tyczne i stanowiły średnio 44% opadów atmosferycznych.

Oceniano jakość i walory użytkowe wody rzeki Wilgi w celu określenia jej przydatności do magazynowania w projektowanym zbiorniku małej retencji. Zlewnia Wilgi do przekroju badawczego ma powierzchnię 19,67 km2, jest położona w powiecie wielickim (woj. małopolskie). Badania hydrochemiczne prowadzono od marca 2006 do lutego 2007 r. W terenie mierzono temperaturę wody, pH, stężenie tlenu rozpuszczonego oraz przewod¬ność elektrolityczną właściwą, w laboratorium zaś oznaczono stężenie zawiesiny ogólnej i substancji rozpuszczonych oraz zawartość związków biogennych (NH⁺, NO₂^–, NO₃ ^- , PO₄ ^3–) i składników mineralnych (SO₄ ^2–, Cl^–, Mn²⁺, Fe^2+/3+, Mg²⁺, Ca²⁺). Wodę Wilgi odpły¬wającą z obszaru badanej zlewni zakwalifikowano do III klasy, tj. do wód o zadowalającej jakości. Zadecydowały o tym wartości stężenia azotanów, żelaza i manganu. Planowany zbiornik małej retencji można wykorzystać do celów rekreacyjnych, gdyż woda spełnia wymagania stawiane jej przy korzystaniu z kąpielisk. Może być również wykorzystana do zaopatrzenia miejscowej ludności (kategoria A2), należy ją jednak wcześniej podać pro¬cesowi typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego. Ustalono ponadto, że wody te jako środowisko życia ryb nie spełniają warunków koniecznych do ich bytowania, a to ze względu na bardzo wysokie stężenia azotynów.

Badano zależność między ładunkiem zanieczyszczeń doprowadzonym do filtra piaskowego o przepływie pionowym a ładunkiem usuniętym przez filtr. Obiektem badań wykonanych w okresie od października 2003 do lutego 2006 r. były cztery przydomowe oczyszczalnie ścieków składające się z osadnika gnilnego oraz filtra piaskowego o przepływie pionowym. Ładunek zanieczyszczeń niesiony przez ścieki określono na podstawie ilości ścieków dopływających do oczyszczalni oraz wartości BZT₅, ChZT_Cr, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego i fosforanów w ściekach wstępnie oczyszczonych oraz w ściekach oczyszczonych. Stwierdzono bardzo wysoką korelację między ładunkiem doprowadzonym do filtra a ładunkiem zatrzymanym w złożu filtra, szczególnie w przypadku BZT₅ (r = 0,99), ChZT_Cr (r = 0,98), zawiesiny ogólnej (r = 0,93) i azotu ogólnego (r = 0,98), natomiast dla fosforanów związek badanych czynników był słaby (r = 0,27).

Aby określić stopień zanieczyszczenia wód wodociągowych w trakcie ich użytkowania oraz ocenić skuteczność oczyszczania ścieków powstałych z tych wód, porównano średnie wartości niektórych wskaźników i składników zanieczyszczeń w ściekach surowych, w ściekach po opuszczeniu oczyszczalni i w wodzie wodociągowej. W pracy zanalizowano także skład osadów ściekowych oraz zbadano oddziaływanie ścieków odpływających z oczyszczalni na odbiornik i środowisko. Stwierdzono, że zawartość azotu azotanowego w oczyszczonych ściekach była niższa niż w wodzie do picia. Wyniki dotyczące azotu ogólnego wskazywały, że ilość tego składnika w odbiorniku zwiększyła się trzykrotnie w stosunku do jego ilości w oczyszczonych ściekach, co praktycznie jest niemożliwe. Podobne rozbieżności między wynikami badań ścieków i wody w rzece będącej ich odbiornikiem wystąpiły w przypadku fosforu oraz zawiesiny ogólnej, co może świadczyć o niedokładności stosowanych w praktyce metod badawczych. Porównanie wyników badań ilości i jakości ścieków surowych, ścieków po oczyszczaniu, osadów oraz wód odbiornika pozwala przypuszczać, że dotychczasowy sposób określania skuteczności oczyszczania nie jest prawidłowy. Sugeruje się, że kontrola skuteczności działania oczyszczalni powinna być oparta na bilansie składników w ściekach po oczyszczaniu oraz w osadach ściekowych.