W podmiejskiej zlewni potoku Sudół Dominikański, w której planuje się budowę zbiornika małej retencji, przeprowadzono badania wód powierzchniowych. Próbki wody do analiz pobierano w przekroju na cieku głównym, tuż poniżej zapory planowanego zbiornika, w 14 terminach w okresie od lipca 2005 do lutego 2007 r. W jednym terminie zbadano dodatkowo jakość wody w sześciu innych punktach położonych na cieku głównym i na jego dopływie. Standardowymi metodami oznaczono 18 cech fizykochemicznych, w tym 16 wskaźników jakości, wody pobranej w każdym punkcie pomiarowo-kontrolnym. Wyniki badań wykazały zaawansowaną degradację wody w przekroju zapory planowanego zbiornika. Stwierdzono wysokie stężenie fosforanów oraz amonowej i azotynowej formy azotu. Głównym źródłem zanieczyszczeń okazał się dopływ ścieków z lokalnej oczyszczalni. Obecny stopień zanieczyszczenia wody w cieku grozi eutrofizacją planowanego zbiornika.
mała zlewnia nizinna, oddziaływania antropogeniczne, jakość wody
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W pracy przedstawiono wyniki identyfikacji i oceny wpływu oddziaływań antropogenicznych o charakterze obszarowym na jakość wód w zlewni Strugi Dormowskiej. Uwzględniono wskaźniki charakteryzujące gospodarkę komunalną, rolnictwo i leśnictwo oraz przemysł. Jakość wód w zlewni oceniono na podstawie wyników badań i obserwacji terenowych prowadzonych od maja do listopada 2007 r. Stwierdzono, że najsilniejszą presję na zasoby wodne w zlewni Strugi Dormowskiej wywiera działalność rolnicza, natomiast gospodarka komunalna i przemysł wywierają średnią presję. Mimo dużego zużycia nawozów sztucznych i intensywnej hodowli zwierząt, wody w zlewni odpowiadają najczęściej I, II i III klasie jakości. Ochronę wód przed zanieczyszczeniem substancjami biogennymi przypuszczalnie zapewnia wysoki udział lasów i terenów chronionych w zlewni. Podwyższone wartości ChZT są spowodowane niedostatecznie uporządkowaną gospodarką ściekową w zlewni.
STĘŻENIE AZOTANÓW W WODACH DRENARSKICH ODPŁYWAJĄCYCH Z WYBRANYCH OBIEKTÓW NA DOLNYM ŚLĄSKU
Autor
Krzysztof Pulikowski
Strony
29–36
Słowa kluczowe
azotany, stężenie, miara statystyczna, drenowanie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W latach hydrologicznych 1997–2002 badano stężenie azotanów w wodach drenarskich trzech obiektów zróżnicowanych pod względem fizjograficznym, klimatycznym i glebowym. Oznaczenia wykonywano jeden lub dwa razy w miesiącu w okresie występowania odpływów. Do analiz chemicznych zastosowano metodę spektrofotometryczną z 2,6-dimetylofenolem. Stwierdzono, że wody drenarskie zawierają dużą ilość azotanów, średnio od 67,7 do 105,0 mg NO3• dm–3, a wartości maksymalne przekraczają 240 mg NO3• dm–3 i najczęściej występują w okresie wczesnowiosennym. Średnie stężenie azotanów w wodach stanowiło od 36 do 45% wartości maksymalnej, a więc zakres wartości stosunku stężenia średniego do maksymalnego był wąski. Jeżeli się to potwierdzi po przeanalizowaniu większej liczby serii pomiarowych, można będzie zaproponować, aby do opisu serii badawczej wykorzystywać wartość średnią. Jest to miara dobrze charakteryzująca próbę i odporna na okazjonalne pojedyncze wyniki odbiegające od pozostałych wartości w serii.
ZMIANY SKŁADU CHEMICZNEGO OSADÓW ŚCIEKOWYCH ZMIESZANYCH Z TORFEM
Autor
Krzysztof Gondek, Michał Kopeć
Strony
37–49
Słowa kluczowe
osad ściekowy, mieszanina osadu i torfu, skład chemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Osady ściekowe zmieszane z torfem w stosunku wagowym (s.m.) 1 : 1 przetrzymywano w pojemnikach PCV, okresowo uzupełniając straty wody. Materiały wyjściowe oraz materiały po 1 i 36 miesiącach od zmieszania poddano analizom. Oznaczano pH, przewodność elektrolityczną, a także zawartość suchej masy, węgla organicznego, frakcji związków próchnicznych oraz azotu i metali ciężkich (Zn, Pb, Cu, Cd). Jako punkt odniesienia przyjęto obornik i torf. Stwierdzono, że po 36 miesiącach trwania eksperymentu zwiększyła się zawartość suchej masy w mieszaninach osadów ściekowych i torfu, a także wartość pH i przewodność elektrolityczna mieszanin. Z upływem czasu zmniejszyła się zawartość węgla organicznego i w nieco mniejszym stopniu zawartość azotu ogólnego w materiałach. Zachodzące w mieszaninach przemiany materii organicznej prowadziły do systematycznego zmniejszania się ilości rozpuszczalnych związków organicznych. Udział węgla wyekstrahowanego mieszaniną pirofosforanu sodu i zasady sodowej w ogólnej ilości węgla organicznego nie przekraczał 20%, natomiast udział węgla niehydrolizującego wynosił ponad 80%. Związki próchniczne w mieszaninach osadów z torfem cechowały się większą zawartością frakcji węgla kwasów huminowych niż węgla kwasów fulwowych. Zawartość mobilnych form wybranych metali ciężkich w mieszaninach osadów ściekowych z torfem była niewielka, co wskazuje na występowanie tych pierwiastków w postaci związków trudniej dostępnych dla roślin.
OCENA DOJRZAŁOŚCI KOMPOSTU Z CUKROWNICZEGO BEZTLENOWEGO OSADU ŚCIEKOWEGO NA PODSTAWIE POMIARU PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ
Autor
Paweł Cyplik, Zbigniew Czarnecki, Agnieszka Piotrowska-Cyplik
Strony
51–59
Słowa kluczowe
beztlenowy osad ściekowy, przewodność elektryczna właściwa, elektrolity, jony
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano zależność między stężeniem Na+, K+, Ca2+ i Mg2+ w wyciągach wodnych kompostów z beztlenowego osadu ściekowego z przemysłu cukrowniczego a przewodnością wyciągów w celu określania dojrzałości kompostów. Stwierdzono, że wartość przewodności elektrycznej wyciągów jest skorelowana ze stężeniem badanych kationów. Wyznaczone współczynniki determinacji były statystycznie istotne (p = 0,05) dla kompostów z dodatkiem materiałów strukturotwórczych (słomy i obornika). Oznacza to, że pomiar przewodności można wykorzystać do oceny stopnia mineralizacji kompostowanych materiałów.