Przedmiotem badań było określenie prawdopodobieństwa pojawiania się przepływów ścieków, istotnych z punktu widzenia projektowania, eksploatacji i modernizacji wiejskich systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków. Analizie poddano wieloletnie dane pomiarowe dotyczące dobowego dopływu ścieków do oczyszczalni z pięciu wiejskich systemów kanalizacyjnych zlokalizowanych w Gdowie, Koszycach, Kluszkowcach, Łapanowie i Stanisławicach. Badania wykazały, że ciąg dobowych dopływów ścieków do oczyszczalni w wymienionych miejscowościach może być aproksymowany przez teoretyczny rozkład logarytmiczno-normalny. Estymację parametrów rozkładu przeprowadzono metodą największej wiarygodności. Hipotezę zerową o zgodności empirycznego rozkładu dobowych dopływów ścieków z rozkładem teoretycznym zweryfikowano nieparametrycznym testem ?-Kołmogorowa. Parametry rozkładu teoretycznego aproksymującego empiryczny rozkład dobowych dopływów ścieków do oczyszczalni z systemów kanalizacyjnych obsługujących od 300 do 1700 mieszkańców wynoszą: parametr skali -0,0999, parametr kształtu 0,4086. Obliczone prawdopodobieństwo przekroczenia przepustowości projektowej oczyszczalni, do których kierowane są ścieki z badanych systemów kanalizacyjnych, wykazało, że w Kluszkowcach i Stanisławicach oczyszczalnie są przeciążone pod względem hydraulicznym i konieczna jest ich rozbudowa. W Kluszkowcach 58,35% wszystkich dobowych dopływów ścieków przekracza przepustowość projektową, a 26,75% przepustowość krytyczną oczyszczalni, natomiast w Stanisławicach – 68,68% przepustowość projektową, a 45,48% – przepustowość krytyczną.

W artykule przedstawiono podstawowe parametry hydrauliczne potoku górskiego w rejonie oddziaływania stopnia: naprężenia styczne, moc strumienia, jednostkową moc strumienia oraz prędkość ścinającą. Omawiany stopień jest zbudowany na potoku Kasinczanka w polskich Karpatach. Poza parametrami hydraulicznymi badaniami objęto również rozkład średnic ziarn rumowiska dennego poniżej i powyżej obiektu. Stwierdzono, że rumowisko denne odłożone powyżej stopnia ma ziarna o znacznie mniejszej średnicy niż to zdeponowane poniżej obiektu. Naprężenia styczne oraz jednostkowa moc strumienia w rejonie stanowiska górnego stopnia były stabilne i wyrównane.

W pracy przedstawiono ocenę wskaźnika przekonsolidowania podłoża gruntowego (OCR) z wykorzystaniem testu sondowania statycznego (CPT, CPTU). W wypadku gruntów spoistych do oceny OCR zastosowano metody opisane wcześniej przez innych autorów, a uzyskane rezultaty zanalizowano, opierając się na wynikach badań laboratoryjnych. Dla gruntów niespoistych opracowano nowatorską metodę wykorzystującą wyniki CPT z końcówką typu dilatocone (DCPT) oraz wyniki badań laboratoryjnych podłoża. Całość badań pozwoliła na określenie OCR oraz jego zmian w profilu podłoża zbudowanego zarówno z gruntów spoistych, jak i niespoistych.

W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wody w częściowo zurbanizowanej mikrozlewni podgórskiej użytkowanej w sposób osadniczo-rolniczo-leśny. Analizując w okresie dwóch lat próbki wody opadowej i odpływającej ze zlewni, oznaczono zawartość wybranych składników chemicznych i cechy fizykochemiczne wody. Porównano cechy jakościowe obu rodzajów wody w całym okresie badań oraz cechy każdego z nich w dwóch sezonach – wegetacyjnym i pozawegetacyjnym, a także określono związki regresyjne przewodności elektrolitycznej właściwej z zawartością w wodzie niektórych składników chemicznych. Stwierdzono, że woda opadowa zawierała istotnie mniej składników niż woda odpływająca; wyjątek stanowiły niektóre biogeny i zawiesiny. To te właśnie cechy, a w wodzie odpływającej także zawartość manganu, zadecydowały o pozaklasowości obu rodzajów wody. W wodzie opadowej wyższe wartości stężenia przeważającej liczby składników odnotowano w okresie wegetacyjnym, natomiast w wodzie odpływającej istotnie wyższe wartości stężenia N-NO₃ i SO₄^2- zaobserwowano w okresie pozawegetacyjnym, a BZT₅ – w okresie wegetacyjnym. Konduktancja wody opadowej korelowała istotnie tylko z zawartością Na⁺, K⁺ i Mg²⁺, a odpływającej – z zawartością Cl^- i Mg²⁺.

Opracowanie przedstawia wyniki 6-letnich badań hydrochemicznych przeprowadzonych w trzech mikrozlewniach górskich położonych w polskiej części Spiszu. Badania obejmowały pomiary stężeń w wodzie następujących jonów: N_NO3^-, N_NH4⁺, PO₄^3-, SO₄^2-, Cl^-, Mg²⁺, K⁺, Na⁺, Ca²⁺, Fe^2+/3-, oraz oznaczenia suchej pozostałości i pozostałości po prażeniu. Stężenia gwarantowane obliczono metodą estymacji parametrów rozkładu przy różnych poziomach prawdopodobieństwa (gwarancji) i na tej podstawie sklasyfikowano wody zgodnie z obwiązującymi przepisami.

W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w roku hydrologicznym 2001 na gruntach ornych położonych na Przedgórzu Sudeckim. Badania dotyczyły zawartości makroelementów (NPK) w wierzchnich warstwach gleby oraz składu odcieków drenarskich odprowadzanych z pięciu działów. Przeprowadzono także weryfikację tezy o istnieniu prawidłowości polegającej na zwiększaniu się stężenia tych makroelementów w odciekach wraz ze wzrostem ich zawartości w glebie.

W pracy przedstawiono miesięczne, sezonowe i roczne wskaźniki i współczynniki odpływu z dwu mikrozlewni (B i G) na terenie Beskidu Małego. W okresie badawczym średnia roczna temperatura powietrza w obiekcie była o 0,6oC wyższa od średniej z wielolecia, natomiast średnia roczna suma opadów była od średniej z wielolecia niższa o 28 mm (B) i 78 mm (G). Średni roczny odpływ z mikrozlewni B wynosił 468 mm i był o 105 mm wyższy niż w przypadku mikrozlewni G. Stanowił on 54% (B) i 44% (G) opadów rocznych w tym czasie. A zatem, mikrozlewnia B jest zasobniejsza w wodę oraz ma inne zdolności retencyjne niż mikrozlewnia G. Średnio w okresie badań w obu mikrozlewniach wartości wskaźników odpływów zimowych i letnich niewiele się różniły, ale współczynnik odpływu w półroczu zimowym w obu mikrozlewniach był ponad dwukrotnie większy niż w półroczu letnim. Wynikało to z około dwukrotnie wyższych opadów w półroczu letnim oraz mniejszego parowania w półroczu zimowym.

Badaniami objęto rozlewisko rzeki Krasnej. Miały one na celu rejestrowanie zmian florystycznych, które nastąpiły samoczynnie w pięcioleciu 1998–2002. W 1997 r., w okresie wielkiej powodzi, część doliny Krasnej znalazła się na krótki czas pod wodą. Po ustąpieniu wysokiego zalewu w wielu dostępnych miejscach rozlewiska określono w 1998 r. występujące tam zbiorowiska roślinne i stosując metodę Braun-Blanqueta zarejestrowano ich skład gatunkowy. W wybranych do porównań zbiorowiskach w 2002 r. dokonano identycznej oceny składu florystycznego w tych samych miejscach. Stwierdzone zmiany składu gatunkowego pozwalają wnioskować o istniejących trendach sukcesji roślinnej oraz przyczynach zmian gatunkowych runi.

Określono zawartość kadmu, ołowiu i cynku w narządach wewnętrznych zajęcy pochodzących z obszarów Małopolski w różnym stopniu narażonych na zanieczyszczenia przemysłowe. Stwierdzono, że najlepszym wskaźnikiem zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi może być nagromadzenie kadmu w nerkach zwierząt. Zające z północno-zachodnich terenów Małopolski, zanieczyszczonych metalami ciężkimi, kumulowały w obu narządach kilkakrotnie większą ilość kadmu niż osobniki z terenów „czystych”. W przypadku ołowiu zróżnicowanie to było mniejsze, natomiast zawartość cynku oznaczona w narządach badanych zajęcy nie odbiegała od przeciętnej koncentracji tego pierwiastka spotykanej u ssaków lądowych.

Rekultywację skażonych obszarów metodą fitoremediacji może ułatwić właściwy dobór gatunków roślin odpornych na metale ciężkie oraz kumulujących je w dużej ilości. Do gatunków zdolnych do pobierania szkodliwych pierwiastków i dających wysokie plony należy m.in. topinambur, kukurydza, ślazowiec pensylwański, szarłat i konopie przemysłowe. Badania przeprowadzone z wykorzystaniem wymienionych roślin w latach 1997–1999 w warunkach doświadczenia wazonowego w hali wegetacyjnej miały na celu ocenienie wpływu zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi (Cd, Cu, Ni, Pb i Zn) na plon roślin oraz pobranie przez nie tych pierwiastków. Wyniki badań wskazują, że pobranie metali ciężkich przez rośliny zależy od ich gatunku i zwiększa się wraz ze wzrostem stężenia tych metali w glebie. Największą ilość kadmu i cynku odprowadza szarłat, ołowiu i niklu – ślazowiec, a miedzi – topinambur.

Celem badań było określenie oddziaływania zanieczyszczeń komunikacyjnych w otoczeniu drogi krajowej nr 4, przebiegającej w granicach powiatu dębickiego, na zawartość niektórych metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd) w glebach i runi łąkowej. Na podstawie uzyskanych wyników nie stwierdzono istotnego zanieczyszczenia środowiska glebowego badanymi metalami ciężkimi. Stwierdzone wzbogacenie warstwy darniowej gleb w cynk, ołów i kadm w stosunku do podglebia prawdopodobnie miało charakter punktowy i nie uzasadnia wyłączenia tych terenów z produkcji rolniczej. Przy ocenie jakościowej pasz, poza kadmem nie stwierdzono na ogół przekroczenia zawartości granicznej badanych metali ciężkich w runi trawiastej pobranej z miejsc poboru próbek glebowych. Przekroczenie liczb granicznych przydatności paszowej runi łąkowej dotyczące kadmu (0,5 mg ? kg^-1 suchej masy) miało charakter punktowy i nie powoduje konieczności wyłączenia tych pasz z użytkowania.

Celem badań była ocena zawartości pierwiastków śladowych w ziarnie i słomie zbóż chlebowych (pszenica i żyto) uprawianych na Dolnym Śląsku. W 848 próbkach ziarna i 680 próbkach słomy oznaczono zawartość kadmu, chromu, miedzi, żelaza, manganu, niklu, ołowiu i cynku. Udział ziarna zanieczyszczonego metalami ciężkimi był w poszczególnych podregionach zróżnicowany i wynosił: w podregionie legnickim około 11,4%, w jeleniogórsko-wałbrzyskim około 10,2%, a w podregionie wrocławskim około 2,3%. Źródłem skażenia ziarna w województwie dolnośląskim jest w 42% kadm, w 34% ołów i w 24% cynk. Około 2,2% słomy badanych zbóż nie nadaje się na paszę ze względu na nadmierną zawartość kadmu. Zanieczyszczona kadmem słoma pochodzi przede wszystkim z podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego. Wykonane badania doprowadziły do konkluzji, że około 10% ziarna zbóż chlebowych uprawianych na Dolnym Śląsku nie będzie się nadawało do celów konsumpcyjnych ze względu na ponadnormatywną zawartość pierwiastków śladowych. Ziarno to można wykorzystać na paszę.

W próbkach ziarna i słomy zbóż (pszenicy i żyta) oraz próbkach traw pobranych z pól uprawnych i użytków zielonych Dolnego Śląska oznaczono zawartość arsenu i rtęci. W większości badanych próbek zawartość arsenu i rtęci mieściła się w zakresie stężeń podawanych w literaturze krajowej. W wyniku badań stwierdzono, że w analizowanych próbkach zbóż oraz w próbkach traw pochodzących z podregionu legnickiego było znacznie więcej arsenu i rtęci niż w próbkach z pozostałych podregionów województwa dolnośląskiego. Spośród porównywanych roślin zdecydowanie więcej badanych pierwiastków śladowych zawierały trawy, a mniej ziarno zbóż.

Celem badań była ocena zawartości siarki w owocach i warzywach uprawianych na Dolnym Śląsku. W badaniach uwzględniono: jabłka, truskawki, kapustę, marchew, ogórki i ziemniaki wczesne. Na podstawie analizy 2347 próbek można oczekiwać, że przy obecnym stanie środowiska naturalnego w około 5,7% plonów warzyw i owoców uprawianych na Dolnym Śląsku stężenie siarki przekroczy ustalone normy. Przekroczenia są stosunkowo niewielkie i nie przekreślają przydatności tych roślin do celów spożywczych, mogą jednak, wobec pogorszenia jakości technologicznej, stwarzać utrudnienia w przechowywaniu czy dalszym przetwarzaniu produktów. Nadmierną ilość siarki najczęściej zawierała kapusta, a następnie truskawki i ogórki. Przekroczenia wartości progowych zawartości siarki znacznie częściej występują w warzywach i owocach uprawianych w podregionie wrocławskim, a rzadziej uprawianych w pozostałych podregionach województwa dolnośląskiego.