Erytrytol jest niskokalorycznym substytutem sacharozy, naturalnie występującym w owocach czy miodzie. Przemysłowa produkcja tego słodzika obejmuje jego biosyntezę z glukozy lub sacharozy przez drożdże osmofilne oraz procesy jego oczyszczania oparte na chromatografii jonowej, dekoloryzacji i krystalizacji. Wysokie koszty produkcji erytrytolu z konwencjonalnych substratów w połączeniu z kosztami jego oczyszczania powodują, że poszukuje się alternatywnych metod produkcji i obniżenia nakładów jego wytworzenia. Celem prezentowanych badań było zaproponowanie metod oczyszczania płynu pohodowlanego bogatego w erytrytol, wytworzonego z surowca odpadowego – glicerolu, przez drożdże Yarrowia lipolytica. Ponadto oceniano parametry procesu oczyszczania erytrytolu i jego krystalizacji, a także czystość otrzymanych kryształów. W wyniku dwustopniowej krystalizacji otrzymano kryształy erytrytolu o czystości ponad 99,5%, a całkowita wydajność procesu osiągnęła 90,6%. Uzyskane rezultaty sugerują, że koszty procesu produkcji erytrytolu można znacznie obniżyć poprzez zastosowanie hodowli bez dodatku soli oraz zintegrowanego procesu oczyszczania płynu pohodowlanego, z którego wyeliminowano użycie kosztownych żywic jonowymiennych.
WPŁYW WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA PRZETRWALNIKOWANIE I BIOSYNTEZĘ HYDROLAZ W HODOWLACH GRZYBÓW TRICHODERMA W BIOREAKTORZE
Autor
Michał Piegza, Anna Kancelista, Wojciech Łaba, Danuta Witkowska
Strony
17–24
Słowa kluczowe
Trichoderma, bioreaktor, hydrolazy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Przedmiotem prezentowanej pracy były wstępne badania zmierzające do otrzymania biopreparatów Trichoderma, opierając się na hodowlach wgłębnych w bioreaktorze. Hodowle grzybów strzępkowych w bioreaktorze mogą stanowić alternatywę w stosunku do hodowli w podłożu stałym (SSF) w kierunku otrzymywania biopreparatów opartych na zarodnikach ważnych w ochronie roślin przed patogenami. Badania skupiły się na ocenie wartości biologicznej hodowli 6 szczepów Trichoderma w płynnym podłożu ziemniaczanym komplementowanym odpadami ligninocelulozowymi, takim jak wysłodki buraczane, otręby pszenne i wytłoki jabłkowe. Spośród testowanych szczepów po ocenie poziomu aktywności hydrolitycznych (celulaz, ksylanaz, poligalakturonaz, lichenaz i laminarynaz) wybrano 2 szczepy do hodowli bioreaktorowych z przeznaczeniem do produkcji biopreparatów. Po zakończeniu hodowli biomasę odwirowano, wraz z pozostałościami materiału ligninocelulozowego. Następnie wysuszono w strumieniu ciepłego powietrza i oceniono przeżywalność zarówno bezpośrednio po suszeniu, jak i po upływie 3 miesięcy. Szczep TRS40 charakteryzował się wyższym (72%) niż TRS43 poziomem zachowania żywotności, co może dać gwarancję uzyskania aktywnego biopreparatu.
Krioprezerwacja jest obecnie najbardziej efektywną metodą ochrony roślinnych zasobów genowych. Technologia ta spotyka się z coraz większym zainteresowaniem zarówno laboratoriów badawczych, jak i komercyjnych. Wciąż jest to jednak młoda nauka, która wymaga jeszcze wielu badań. Jednym z najbardziej interesujących zagadnień jest wpływ krioprezerwacji na szeroko rozumianą stabilność materiału biologicznego. Ze względu na wysokie koszty i skomplikowane procedury analizy ultrastrukturalne przeprowadzone są rzadko. Dotychczasowe badania wskazują komórki merystematyczne jako najbardziej optymalne do przechowywania w ciekłym azocie. Komórki silniej zróżnicowane i zwakuolizowane na ogół nie przeżywają przechowywania w ciekłym azocie, chociaż czasem udaje się to w przypadku młodych części primordiów. Zwykle procedura krioprezerwacji nie wpływa na strukturę komórkową. Zdarza się jednak, że przedtraktowanie eksplantatów prowadzi do mniej lub bardziej odwracalnych zmian, które mogą wpływać na ich odpowiedź morfogenetyczną i/lub potencjał regeneracyjny.
W obecnych czasach poszukuje się w przemyśle enzymów o jak najwyższej aktywności. Można je uzyskać, stosując metody ich mutagenezy. Techniki ukierunkowanej mutagenezy pozwalają na wprowadzenie zmian w konkretnym miejscu w sekwencji DNA kodującej białko. Należą do nich między innymi: metoda wydłużania startera, QuikChange PCR, MegaWhop PCR, GeneTailorTM Site-Directed Mutagenesis System, OmniChange PCR. Techniki te można również zastosować do badania znaczenia konkretnych aminokwasów w białku. W przypadku gdy nie wiemy, jaki aminokwas podstawić w wytypowanym miejscu w enzymie, to możemy wykorzystać mutagenezę nasycenia. Poniższy artykuł przedstawia opis tych metod i możliwości ich wykorzystania.
AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH IZOLOWANYCH Z SIEDZIB LUDZKICH
Autor
Kinga Maria Pilarska, Katarzyna Kosiorowska, Natalia Kobiałka, Wojciech Łaba, Michał Piegza, Małgorzata Robak
Strony
45–54
Słowa kluczowe
grzyby pleśniowe, hydrolazy, trociny sosnowe
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Budynki mieszkalne, w okresie ich eksploatacji, nawet przy zachowaniu wszelkich dostępnych wysokogatunkowych materiałów narażone są przy nieodpowiedniej wilgotności i braku wentylacji na niekontrolowane zasiedlenie przez różnorodne mikroorganizmy, szczególnie należące do pleśni. Pomijając aspekt zdrowotny, takie mikroorganizmy muszą posiadać specyficzny mechanizm biochemiczny, pozwalający im na zasiedlanie nietypowych nisz. Dziewiętnaście szczepów wyizolowanych ze ścian i listew przypodłogowych w pomieszczeniach mieszkalnych w Opolu i na Dolnym Śląsku poddano ocenie posiadanych aktywności enzymatycznych, ciekawych z punktu widzenia biotechnologicznego. U większości izolatów wykazano ekspresję celulaz (do 0,08 U/mg), ksylanaz (0,28 U/mg), poligalakturonaz (0,018 U/mg) oraz chitynaz (0,048 U/ml) i laminarynaz (0,43 U/ml).
rozmiar komórek, ilość biomasy, stres etanolowy, analizator komórek
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano przydatność analizatora komórek ScepterTM cell counter firmy Merck do oceny stanu fizjologicznego i morfologicznego drożdży gorzelniczych w warunkach stresu etanolowego. W tym celu komórki drożdży podzielono na cztery klasy wielkości, a na podstawie ich struktury określano stan fizjologiczny i morfologiczny analizowanych populacji drożdży. Pomiary liczby i wielkości komórek drożdży za pomocą ScepterTM cell counter są proste, szybkie i dokładne. Dzięki temu urządzenie to ma duży potencjał aplikacyjny w pracach dotyczących fermentacji etanolowej z wykorzystaniem drożdży zarówno w jednostkach badawczych, jak i zakładach przemysłowych.
Celem pracy było określenie i porównanie podstawowych parametrów statystycznych dla dwóch metod – miareczkowej i HPLC – oznaczania stężenia kwasu szczawiowego w płynie pofermentacyjnym z hodowli z udziałem Aspergillus niger w podłożach zawierających sacharozę jako źródło węgla. Obie metody testowano na wzorcach kwasu szczawiowego, cytrynowego i glukonowego, a następnie analizowano metodą HPLC skład płynu pofermentacyjnego po usunięciu biomasy zarówno przed, jak i po strąceniu osadu szczawianu wapnia. Przedstawione w pracy wyniki świadczą o tym, że obie metody są oparte na zależności liniowej w testowanym zakresie stężeń, są precyzyjne i dokładne. Reakcja kwasu szczawiowego z chlorkiem wapnia powoduje strącenie ponad 99,8% kwasu w roztworze fermentacyjnym, ale następuje współstrącenie kwasów cytrynowego i glukonowego w ilościach do 3,4 g⋅dm-3. Mimo to metoda miareczkowa jest uznana i wiarygodna, i jest nadal stosowana do oznaczania stężenia kwasu szczawiowego w roztworach.
Ewa Walczak-Chajec, Stephan Mauersberger, Małgorzata Robak
Strony
71–84
Słowa kluczowe
metody molekularne, drożdże, transformacja, selekcja, RAPD, PCR
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Stosując inżynierię genetyczną w celu ulepszania szczepów drożdży, często konieczne jest rozróżnienie otrzymanych transformantów. Celem badań było wykorzystanie kompilacji techniki RAPD-PCR prowadzonej z czterema mikrosatelitarnymi starterami: (GTG)5 , (GAC)5 , (GACA)4 i M13 oraz analizy filogenetycznej do różnicowania szczepów drożdży Yarrowia lipolytica otrzymanych w wyniku homologicznej lub heterologicznej transformacji transgenem obejmującym gen SUC2 z Saccharomyces cerevisiae pod kontrolą promotora XPR2 i oskrzydlonym fragmentami genu URA3 z Y. lipolytica. W przypadku kilku transformantów obecność genu SUC2 potwierdzono PCR z wykorzystaniem specyficznych starterów i sondy genetycznej. Analizę filogenetyczną 20 badanych szczepów wykonano na podstawie zbiorczego dendrogramu, przygotowanego według matryc podobieństwa otrzymanych z wyników reakcji RAPD-PCR. Zastosowana technika badawcza (z jednym wyjątkiem) umożliwiła zgrupowanie homologicznych i heterologicznych transformantów w dwa oddzielne klady o podobieństwie 79%. Do grupy pierwszej zaliczono szczep rodzicielski Y. lipolytica A-101 oraz 10 z 11 klonów o fenotypie Suc+Ura+ (B56-5, B60-4, B14-6, B10A-5, B7-6, B59-3, KLON1, KLON10, B58-2, B61-5). Drugą grupę (z wyjątkiem szczepu B62-1 o fenotypie Suc+Ura+) tworzyły klony homologicznej integracji o fenotypie Uraniezależnie od cechy Suc (o fenotypie Suc+: B54-6, A18, B55-3, B57-4 oraz Suc-: B1-1, B9-2, A50).
Agrobacterium rhizogenes, gen rolB, korzenie włośnikowate, len, transformacja
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem niniejszej pracy było określenie wydajności transformacji lnu przeprowadzonej przy udziale bakterii Agrobacterium rhizogenes. Praca prezentuje wstępne dane, otrzymane wskutek transformacji lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.) odmiany oleistej Opal i włóknistej Nike, przy wykorzystaniu szczepu A. rhizogenes ATCC 15834. Zastosowano metodę iniekcji zawiesiny bakterii do eksplantatów lnu. Wyniki wskazują, iż stosowany szczep bakterii jest wirulentny w stosunku do użytych odmian lnu. Najwyższą wydajność transformacji odnotowano w przypadku odmiany Nike, której wydajność wynosiła 82%.
Układ pokarmowy człowieka jest miejscem kolonizacji ponad 500 różnych gatunków bakterii. Liczba i różnorodność bakterii jest względnie mała w żołądku i wzrasta w miarę przesuwania się pokarmu w kierunku jelita cienkiego, krętnicy i okrężnicy. Zaburzenia w składzie mikroflory przewodu pokarmowego człowieka są ściśle powiązane ze stylem życia, z dietą, farmakoterapią, narażeniem na stres, a także wiekiem. W starzejącym się organizmie zachodzi wiele zmian zarówno tych związanych z fizjologią poszczególnych układów, jak i tych połączonych z aspektem psychologicznym. Jedna z nich dotyczy zmian w ilościowym i jakościowym składzie mikrobioty przewodu pokarmowego. W pracy przedstawiono i scharakteryzowano najważniejsze czynniki mające wpływ na dysfunkcje w układzie pokarmowym osób starszych. W przypadku wystąpienia zaburzeń ilościowych i jakościowych mikrobioty przewodu pokarmowego pozytywny wpływ wykazuje zastosowanie płynnego preparatu probiotycznego, którego działanie in vitro zostało zbadane w poniższej pracy.
ŻYWNOŚĆ FERMENTOWANA – ZNACZENIE DLA ZDROWIA CZŁOWIEKA
Autor
Joanna Wyka, Agnieszka Tajner-Czopek, Elżbieta Rytel, Marta Habanova, Ewa Malczyk, Marta Misiarz
Strony
101–106
Słowa kluczowe
żywność fermentowana, zdrowie
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Alternatywą dla spożywania żywności wysokoprzetworzonej jest żywność fermentowana, która od wieków jest wykorzystywana w tradycyjnej kuchni polskiej, jak i na świecie. Zawarte w tego typu żywności probiotyczne mikroorganizmy warunkują prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, ale również, jak dowodzą najnowsze badania naukowe, ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Produkty fermentowane powinny być bardziej rozpowszechnione, nie tylko ze względu na cenne walory smakowo-zapachowe, lecz także na udowodnione znaczenie dla zdrowia.
Tadeusz Witkowski, Barbara Foszczyńska, Joanna Chmielewska, Józef Sowiński
Strony
107–114
Słowa kluczowe
sorgo, surowiec niesłodowany, słody wędzone, piwo
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Opracowano recepturę piwa z 50% udziałem niesłodowanego ziarna sorga oraz dodatkiem słodów wędzonych. Materiał badawczy stanowiło ziarno dwóch odmian sorga (białe i czerwone) oraz słody jęczmienne: pilzneński, wędzony drewnem wiśni i wędzony drewnem buku. W procesie fermentacji brzeczek wykorzystano dwa szczepy drożdży Saccharomyces cerevisiae: Safale US-05 i Safbrew WB-06. Przygotowano 12 wariantów piw różniących się rodzajem słodu, odmianą sorga oraz zastosowanym szczepem drożdży. Nie wykazano wpływu odmiany sorga ani zastosowania słodów specjalnych na parametry fizykochemiczne piw. Wszystkie otrzymane piwa cechowały się dobrym odfermentowaniem, wyższym w wariantach fermentowanych przez drożdże WB-06. W ocenie sensorycznej degustatorzy pozytywnie wyróżnili piwa z dodatkiem słodu wędzonego bukiem.