Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Administratio Locorum
(Gospodarka Przestrzenna) 15 (6) 2016     ISSN: 1644-0741
Streszczenia
Wybierz numer

TytułAKTYWNOŚĆ ANTAGONISTYCZNA MIKROORGANIZMÓW ŻYJĄCYCH W ASOCJACJI Z ROŚLINAMI WOBEC Phytophthora infestans
AutorHanna Rekosz-Burlaga, Edyta Tokarczyk, Jarosław Szczepaniak, Agata Goryluk-Salmonowicz
Strony3–18
Słowa kluczoweendofity, epifity, bakteryjne czynniki biokontroli, zaraza ziemniaczana
StreszczeniePokaż streszczenie
Phytophthora infestans jest patogenem zagrażającym uprawie ziemniaków I pomidorów. Aby chronić rośliny przed tym patogenem, poszukuje się metod biologiczne bezpiecznych dla środowiska. W roślinach i na ich powierzchni jest obecnych wiele naturalnych czynników kontroli. Badania miały na celu poszukiwanie skutecznych antagonistów P. infestans wśród bakterii pozyskanych z trzech roślin: Equisetum arvense, Elymus repens oraz Chenopodium album L. Badaniom poddano 37 izolatów bakterii endofitycznych oraz 26 izolatów bakterii epifitycznych. Hamujący wpływ bakterii na wzrost P. infestans został oszacowany na podstawie współczynnika relatywnego wzrostu. Wszystkie testowane izolaty bakterii ograniczały wzrost P. infestans. Największą aktywność stwierdzono dla gatunku Bacillus subtilis. Aktywność antagonistyczna bakterii była istotnie zróżnicowana w zależności od gatunku rośliny, z której zostały wyizolowane oraz od miejsca ich występowania (endosfera, fyllosfera). Endofity hamowały wzrost P. infestans znacznie skuteczniej niż epifity (o ponad 40% dla większości izolatów). Wnioskuje się, że bakteryjnych czynników biokontroli należy szukać wśród endofitów, a nie wśród epifitów badanych roślin.
Pokaż

TytułPRZYDATNOŚĆ SPINOSADU I Bacillus thuringiensis var. kurstaki W BIOLOGICZNEJ OCHRONIE KUKURYDZY CUKROWEJ PRZED OMACNICĄ PROSOWIANKĄ
AutorPaweł K. Bereś
Strony19–35
Słowa kluczoweZea mays var. saccharata, Ostrinia nubilalis, biopreparaty, skuteczność
StreszczeniePokaż streszczenie
Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis Hbn.) zaliczana jest do najgroźniejszych szkodników kukurydzy cukrowej w Polsce. W zaleceniach integrowanej ochrony roślin (IPM) przed organizmami szkodliwymi preferuje się stosowanie wpierw metod niechemicznych, a dopiero w ostateczności zastosowanie chemicznej ochrony. Celem wykonanych badań była ocena przydatności biopreparatów zawierających spinosad oraz Bacillus thuringiensis var. kurstaki do ograniczania liczebności i szkodliwości gąsienic O. nubilalis. Badania wykonano w latach 2013–2015 w południowo-wschodniej Polsce na kukurydzy cukrowej odmiany Candle. Jedno- oraz dwukrotne opryskiwanie roślin kukurydzy wykonano w lipcu, w okresie licznego wylęgu gąsienic Ostrinia nubilalis (Hbn.). Do zwalczania szkodnika wykorzystano preparaty: Spintor 240 SC (spinozyn A + spinozyn D) w dawce 0,2 i 0,4 l∙ha-1, Dipel WG (Bacillus thuringiensis var. kurstaki) w dawce 1,0 i 2,0 kg∙ha-1; Karate Zeon 050 CS (lambda-cyhalotryna) w dawce 0,2 l∙ha-1 oraz Proteus 110 OD (tiachlopryd + deltametryna) w dawce 0,5 l∙ha-1. Wszystkie zastosowane preparaty pozwoliły obniżyć liczebność oraz szkodliwość gąsienic, zwłaszcza w odniesieniu do kolb, które są plonem handlowym. Przy stosowaniu biopreparatów najlepsze efekty uzyskano, stosując dwa zabiegi opryskiwania roślin z zastosowaniem maksymalnych dawek. Pozwoliły one niemal o połowę obniżyć liczbę kolb uszkodzonych przez szkodnika. Lepszą skutecznością odznaczał się spinosad w porównaniu z B. thuringiensis. Na skuteczność biopreparatów wpływ miały warunki meteorologiczne. Najsku- teczniejsza była ochrona chemiczna.
Pokaż

TytułBIOSTYMYLATOR ASAHI SL CHRONI ROŚLINY Arabidopsis thaliana L. ROSNĄCE W OBECNOŚCI KADMU
AutorArkadiusz Przybysz, Helena Gawrońska, Łukasz Kowalkowski, Elżbieta Szalacha, Stanisław W. Gawroński
Strony37–48
Słowa kluczowewarunki stresowe, akumulacja biomasy, wydajność aparatu fotosyntetycznego, gospodarka wodna
StreszczeniePokaż streszczenie
Biostymulatory poprawiają ilość i jakość plonu. Preparaty te pozytywnie wpływają na procesy życiowe rośliny, zazwyczaj wyraźniej w warunkach stresu. Stosowanie biostymulatorów zwiększa tolerancję roślin na stresy i przyśpiesza procesy naprawcze uszkodzeń wywołanych przez niekorzystne warunki. W pracy zbadano wpływ Asahi SL na rośliny Arabidopsisthaliana L. rosnące w obecności kadmu (Cd2+). Cd2+ negatywnie wpływał na mierzone parametry i procesy, prowadząc do zaburzeń wzrostu i osłabienia kondycji roślin. Rośliny A. thaliana traktowane Asahi SL były wyższe, a ich rozwój był przyśpieszony. Akumulacja biomasy zwiększyła się u roślin rosnących w obecności Asahi SL w wyniku lepszej wydajności aparatu fotosyntetycznego, wyrażonej zwiększaną (i) powierzchnią liści, (ii) zawartością chlorofilu i (iii) intensywnością fotosyntezy. Pomimo wyższej transpiracji i obniżonych oporów aparatów szparkowych, względna zawartość wody roślin traktowanych Asahi SL nie zmieniała się, co związane było z stymulacją rozwoju systemu korzeniowego. Można zatem wnioskować, że Asahi SL chroni rośliny rosnące w warunkach stresu wywoływanego Cd2+.
Pokaż

TytułKORONA HORYZONTALNA DLA ŚLIWEK ZBIERANYCH MECHANICZNIE KOMBAJNEM W RUCHU CIĄGŁYM
AutorAugustyn Mika, Zbigniew Buler, Jacek Rabcewicz, Paweł Białkowski, Dorota Konopacka
Strony49–59
Słowa kluczoweŚliwa domowa, technologia zbioru, jakość owoców
StreszczeniePokaż streszczenie
Mechaniczny zbiór śliwek obniża drastycznie koszty produkcji owoców. Drzewa śliwy odmiany ‘Elena’ posadzono w dużym zagęszczeniu (4 × 1 m i 4 × 1,5 m) i prowadzono w formie korony horyzontalnej. Gałęzie drzew przywiązane były do drutów rozciągniętych na wysokości 1 m od ziemi. Korony drzew ukształtowano w formie ciągłej płaszczyzny poziomej w dwóch rzędach 200 m długości każdy. Dla kontroli śliwy ‘Elena’ posadzono w rozstawie 4 × 1,5 m i 4 × 2 m i prowadzono w standardowej formie przewodnikowej. Od piątego do siódmego roku po posadzeniu (2012–2014) z koron horyzontalnych zbierano owoce kombajnem zaczepianym do ciągnika. Ze standardowych koron przewodnikowych, mających 2,8 m wysokości, śliwki zbierano dużym kombajnem samojezdnym. Średnia objętość koron horyzontalnych wynosiła 3,6 m3, a prowadzonych w standardowej formie przewodnikowej – 7,4 m3. Wydajność zbioru owoców z koron prowadzonych w standardowej formie przewodnikowej kombajnem samojezdnym była 40 razy większa niż zbiór ręczny, a z koron horyzontalnych 25 razy większa niż zbiór ręczny. Efektywność zbioru z koron w formie przewodnikowej wahała się w granicach 86–94%, a z koron horyzontalnych 72–80%. Śliwki zebrane małym kombajnem zaczepianym do ciągnika były dobrej jakości. Po przesortowaniu 80% owoców z koron horyzontalnych nadawało się na rynek produktów świeżych. Śliwki zebrane dużym kombajnem samojezdnym były przeciętnej jakości. Po przesortowaniu 50% z nich nadawało się jako owoce deserowe.
Pokaż

TytułWPŁYW SZCZEPIONKI MIKORYZOWEJ NA PLONOWANIE I SKŁAD CHEMICZNY OWOCÓW CZTERECH ODMIAN POMIDORA
AutorJoanna Majkowska-Gadomska, Artur Dobrowolski, Emilia Mikulewicz
Strony61–68
Słowa kluczowesucha masa, cukry, kwasy organiczne, fertygacja, podłoże kokosowe, inokulum
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było określenie plonowania i składu chemicznego owoców czterech odmian pomidora: ‘Growdena F1’, ‘Torero F1’, ‘Listell F1’ i ‘Mamirio F1’ uprawianego we włóknie kokosowym z zastosowaniem grzybów mikoryzowych z rodzaju Glomus. Inokulum mikoryzowe zastosowano bezpośrednio do podłoża kokosowego w dawce 20 g/m2. W owocach pomidora określono zawartość suchej masy, cukrów ogółem, cukrów redukujących, kwasu L-askorbinowego i kwasów organicznych (wyrażone w przeliczeniu na kwas jabłkowy). Rośliny poszczególnych odmian różniły się wysokością plonów. Największy plon ogółem i handlowy otrzymano z roślin odmiany ‘Torero F1’, a najmniejszy z ‘Mamirio F1’. Pomidory z zastosowaną szczepionką mikoryzową, z wyjątkiem odmiany Torero F1’, plonowały lepiej niż rośliny kontrolne. Owoce odmiany Mamirio F1’ miały największą zawartość suchej masy, cukrów ogółem, cukrów redukujących, kwasu L-askorbinowego, azotanów (V) i najmniejszą masę owoców.
Pokaż

TytułIDENTYFIKACJA NIEPATOGENICZNYCH GRZYBÓW RYŻU I OCENA ICH WPŁYWU NA ZWALCZANIE BIOLOGICZNE Pyricularia grisea POWODUJĄCEGO ZARAZĘ RYŻU in vitro
AutorMohammad Reza Safari Motlagh, Pooneh Usefipoor
Strony69–86
Słowa kluczoweantagonista, zwalczanie biologiczne, wzrost grzybni, grzyby niepatogeniczne
StreszczeniePokaż streszczenie
Zaraza ryżu powodowana przez Pyricularia grisea jest ważną chorobą ryżu w Iranie i na całym świecie. Ze 150 zakażonych próbek zebranych z pól ryżowych w prowincji Guilan, wyizolowano 57 izolatów grzybów, dla których zastosowano pożywki PDA i W.A. Do identyfikacji tych grzybów użyto cech morfologicznych. Stwierdzono, że wyizolowane izolaty grzybów należą do Pyricularia grisea, Ulocladium alternariae, Ulocladium cf. alternariae, Ulocladium cf. consortiale, Ulocladium sp., Curvularia pallescens, Preussia sp., Epicoccum sp. oraz Trichoderma harzianum. Na podstawie testów patogeniczności udowodniono, że wszystkie izolaty P. grisea są chorobotwórcze wobec ryżu, a izolaty grzybów należące do innych rodzajów, które nie powodowały choroby ryżu, wyselekcjonowano do biologicznych badań kontrolnych, stosując w tym celu różne metody. Wywnioskowano, że osiem izolatów: T. harzianum, U. cf. consortiale, Ulocladium sp., Epicoccum sp., Preussia sp., C. pallescens, U. alternariae i U. cf. alternariae miały najbardziej hamujący wpływ na wzrost grzybni P. grisea. Izolaty T. harzianum i U. cf. consortiale miały najsilniejsze działanie inhibicyjne wobec wskaźnika wzrostu P. grisea i uznano je za najbardziej skuteczne izolaty. Na podstawie wyników stwierdzono, że metoda badania frakcji lotnej metabolitów jest najlepszą metodą zwalczania P. grisea in vitro.
Pokaż

TytułMICROMORFOLOGIA, ANATOMIA I ULTRASTRUKTURA NEKTARNIKÓW W DWÓCH TYPACH KWIATÓW Citrus limon CV. ‘PONDEROSA’
AutorAgata Konarska, Elżbieta Weryszko-Chmielewska
Strony87–96
Słowa kluczowecytryna, nektarniki kwiatowe, mikrostruktura, SEM, TEM
StreszczeniePokaż streszczenie
Kwitnące przez cały rok drzewa należące do rodzaju Citrus są obfitym zródłem nektaru dla pszczoły miodnej. Produkcja nektaru w znacznym stopniu zależy od struktury nektarnika. Celem pracy było zbadanie struktury tkanki nektarnikowej w obupłciowych i funkcjonalnie męskich kwiatach cenionej w Europie cytryny skierniewickiej (Citrus limon cv. ‘Ponderosa’) przy zastosowaniu mikroskopu świetlnego oraz elektronowego: skaningowego i transmisyjnego. Gruczoły nektarnikowe w dwóch typach kwiatów różniły się kształtem i wielkością, natomiast ich struktura i drogi transportu nektaru były podobne. Intrastaminalny nektarnik w kwiatach cytryny tworzy masywny pierścień zlokalizowany poniżej podstawy zalążni. Sekrecja nektaru odbywa się przez nieliczne zmodyfikowane aparaty szparkowe oraz prawdopodobnie przez mikrokanaliki w kutykuli. Liczne odgałęzienia wiązek przewodzących zawierających łyko przenikają tkankę nektaronośną i docierają do warstw subepidermalnych. Znaczna zawartość retikulum endoplazmatycznego, pęcherzyków i aparatów Golgiego w komórkach nektarnika wskazuje na „granulocrine” transfer nektaru. Międzykomórkowy transport nektaru odbywa się dwoma sposobami: symplastem i apoplastem. Różne rejony nektarnika funkcjonują asynchronicznie.
Pokaż

TytułPOTENCJALNA PRZYDATNOŚĆ NOWEJ GENERACJI AGROPRODUKTÓW WYTWARZANYCH NA BAZIE SUROWCÓW POCHODZENIA BIOLOGICZNEGO
AutorIzabela Michalak, Katarzyna Chojnacka
Strony97–120
Słowa kluczowealgi, ekstrakty, wytwarzanie, biostymulator wzrostu roślin, zaprawianie nasion
StreszczeniePokaż streszczenie
W artykule podjęto temat możliwości wykorzystania produktów z alg wy- tworzonych na drodze ekstrakcji (tradycyjna ekstrakcja rozpuszczalnikowa, ekstrakcja nadkrytyczna, ekstrakcja wspomagana mikrofalami) oraz homogenizacji w uprawie roślin. Ekstrakty algowe omówiono pod kątem ich zastosowania jako potencjalnych biostymulatorów wzrostu roślin, zaś homogenaty jako preparaty do zaprawiania nasion. W pracy przedyskutowano możliwość wykorzystania przede wszystkim makroalg pochodzących z akwenu Morza Bałtyckiego (w wielu kurortach nadmorskich stanowią kłopotliwy odpad) jako surowca do procesu ekstrakcji/homogenizacji. Przedstawiono przykła- dowe badania laboratoryjne (testy kiełkowania oraz polowe) dotyczące wpływu preparatów algowych na wzrost roślin. Dane literaturowe wskazują, że produkty wytworzone na bazie alg zwiększają zawartość mikro-, makroelementów i chlorofilu w uprawianych roślinach, a także ich długość i masę. W przyszłości mogą więc stanowić uzupełnienie asortymentu produktów dostępnych na rynku.
Pokaż

TytułODDZIAŁYWANIE NANOPREPARATÓW NA WYBRANE GATUNKI GRZYBÓW PATOGENICZNYCH DLA KMINKU ZWYCZAJNEGO Carum carvi L.
AutorEwa Dorota Zalewska, Zofia Machowicz-Stefaniak, Ewa Dorota Król
Strony121–137
Słowa kluczowekminek zwyczajny, grzyby, zwalczanie, nanopreparaty
StreszczeniePokaż streszczenie
W pracy przedstawiono pierwsze badania nad oddziaływaniem nanopreparatów na grzyby patogeniczne dla kminku zwyczajnego. Uwzględniono nawozy dolistne zawierające nanocząsteczki miedzi, srebra i chitozan: Viflo® miedziowy, Viflo® Chitosol Silver, Viflo® Cal S oraz izolaty KLM 1806 i KLM 1813 Septoria carvi. Za kryterium oceny preparatów przyjęto procent zahamowania wzrostu i rozwoju kolonii S. carvi, zdolność Viflo® Cal S do ochrony roślin przed infekcją S. carvi. W doświadczeniu polowym oceniano wpływ Viflo® Cal S na zdrowotność roślin w aspekcie występowania S. carvi i E. heraclei, zasiedlania tkanek roślinnych przez S. carvi oraz na wielkość plonu. In vitro wykazano, że testowane nanopreparaty ograniczały wzrost i rozwój S. carvi, a Viflo® Cal S w stężeniu 1 g·cm-3 był inhibitorem rozwoju grzybni. W warunkach fitotronowych chronił siewki kminku zwyczajnego przed infekcją S. carvi. W warunkach naturalnych Viflo® Cal S ograniczał istotnie nasilenie septoriozy oraz mączniaka właściwego, co przyczyniło się do zwiększenia wielkości i jakości plonu rozłupek kminku zwyczajnego.
Pokaż

TytułOKREŚLENIE CHEMICZNYCH I SENSORYCZNYCH CECH NIEKTÓRYCH ODMIAN MARCHWI UPRAWIANEJ W TURCJI
AutorSemih Kiraci, Huseyin Padem
Strony139–147
Słowa kluczoweDaucus carota, jakość sensoryczna, β karoten, działanie antyoksydacyjne
StreszczeniePokaż streszczenie
Badanie przeprowadzono w rejonie Konya, gdzie produkuje się 60% tureckiej marchwi. W badaniu zastosowano osiem odmian marchwi o różnej barwie, określając ich cechy chemiczne i sensoryczne. Stwierdzono, że odmiany o pomarańczowym korzeniu są preferowane w porównaniu z odmianami o innej barwie jeśli chodzi o barwę, soczystość, smak i gorzkawy posmak. Określono korelację między niektórymi cechami chemicznymi i sensorycznymi. Największą zawartość fenoli stwierdzono w marchwi Purple (163,52 mg 10-2 g-1 GAE) i Bolero (pomarańczowa) (155,90 mg 10-2 g-1 GAE). W odmianie Maestro (pomarańczowa) stwierdzono największe działanie antyoksydacyjne (45,91% inhibicji), zawartość suchej masy (16,77%), całkowitą zawartość cukrów (8,27 g 10-2 g-1) i β karotenu (183,01µg g-1). Stwierdzono, że w kategoriach cech sensorycznych odmiany pomarańczowe były lepiej oceniane od odmian o innej barwie.
Pokaż

TytułEFFEKT PODKŁADKI BAKŁAŻANA NA PLON I PARAMETRY JAKOŚCI SZCZEPIONEGO POMIDORA
AutorAndjelko Mišković, Olivera Ilić, Jelena Bacanovic, Vuk Vujasinović, Branimir Kukić
Strony149–159
Słowa kluczoweSolanum lycopersicum L., zraz, plon owoców, kwasy organiczne, witamina C, likopen
StreszczeniePokaż streszczenie
Badano wpływ podkładki z bakłażana na plon i cechy jakości owoców pomidora w trzech kolejnych latach upraw. Odmiana pomidora ‘Jeremy’ była użyta do szczepienia i jako nieszczepiona kontrola, natomiast jako podkładki użyto odmiany bakłażana ‘Madona’ oraz Lycopersicon esculentum ssp. subspontaneum var. cerasiformae. W przypadku ‘Madona’ oraz Lycopersicon esculentum ssp. subspontaneum var. cerasiformae jako podkładki zaobserwowano wysoki procent (82%) udanych szczepień, natomiast wskaźnik przeżycia dla ‘Jeremy’ jako zrazu i bakłażana ‘Madona’ jako podkładki wynosił tylko 68%. Zaobserwowano negatywny wpływ szczepienia na podkładce bakłażana jeśli chodzi o plon owoców z rośliny, liczbę owoców na roślinie oraz plon całkowity. Parametry te były istotnie wyższe przy zabiegach bez szczepień oraz przy zabiegu z użyciem Lycopersicon esculentum ssp. subspontaneum var. cerasiformae jako podkładki. Zawartość kwasów organicznych i likopenu była istotnie większa, gdy jako podkładki użyto bakłażana ‘Madona’. Największą zawartość cukru i witaminy C stwierdzono w owocach podczas zabiegu przy użyciu Lycopersicon esculentum ssp. subspontaneum var. cerasiformae jako podkładki.
Pokaż

TytułWYKORZYSTANIE RAPD-PCR ORAZ MARKERÓW ITS DO IDENTYFIKACJI Diaporthe/Phomopsis WYIZOLOWANYCH Z DRZEW OWOCOWYCH W POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ POLSCE
AutorBarbara Abramczyk, Ewa Król 
Strony161–175
Słowa kluczoweDiaporthe eres kompleks, identyfikacja molekularna, rośliny sadownicze, grzyby
StreszczeniePokaż streszczenie
W ostatnich latach zanotowano rosnącą szkodliwość grzybów z rodzaju Diaporthe/Phomopsis w sadach i szkółkach na całym świecie. Grzyby te powodują niespecyficzne objawy chorobowe, co w połączeniu z podobieństwem morfologicznym kultur i utrudnionym zarodnikowaniem stwarza duże problemy z ich poprawną identyfikacją metodami klasycznymi. Oznacza to potrzebę włączania zaawansowanych technik molekularnych do identyfikacji szczepu na poziomie gatunku. Celem przeprowadzonych badań była identyfikacja oraz zróżnicowanie genetyczne czterdziestu izolatów Diaporthe/Phomopsis wyizolowanych w latach 2010–2012 z pędów wybranych drzew owocowych uprawianych w południowo-wschodniej Polsce. Za pomocą techniki RAPD-PCR wykazano podobieństwo genetyczne uzyskanych izolatów niezależnie od miejsca izolacji oraz gatunku rośliny gospodarza. Za pomocą analizy porównawczej niekodujących sekwencji regionów ITS w obrębie genu rDNA (ITS1, 5.8S rDNA, ITS2) z sekwencjami dostępnymi w bazie danych NCBI zidentyfikowano badane izolaty jako jeden gatunek należący do kompleksu Diaporthe eres, nieopisany wcześniej na roślinach sadowniczych w warunkach naszego kraju.
Pokaż

TytułRELACJE MIĘDZY TLENKIEM AZOTU A HORMONAMI ROŚLINNYMI SŁONECZNIKA W OBECNOŚCI SNP W WARUNKACH STRESU SOLNEGO
AutorFusun Yurekli Oguz Ayhan Kirecci
Strony177–191
Słowa kluczowetlenek azotu, nitroprusydek sodu, zasolenie, słonecznik
StreszczeniePokaż streszczenie
Tlenek azotu (NO) oraz nitroprusydek sodu (SNP) to molekuły odgrywające ważną rolę u zwierząt i roślin. SNP służy jako dawca tlenku azotu w obydwu grupach. NO może działać jako wolny rodnik i pogarszać ważne funkcje biomolekuł, poza tym ma dobry wpływ na zdrowienie po zasoleniu, suszy, itp. NO i SNP są dobroczynnymi ochronnymi molekułami, które radzą sobie z warunkami stresu. U roślin molekuły te są bardzo ważne i regulują wiele zjawisk fizjologicznych. W doświadczeniu badano poziomy kwasu abscysynowego (ABA), kwasu giberelinowego (GA3) oraz NO w liściach i korzeniach słonecznika (Helianthus annuus L.), na którego działano NaCl, SNP oraz regulatorami wzrostu roślin. Zawartość NO była większa w liściach roślin pod wpływem GA3 + SNP w 72 godzinie. Największy poziom IAA stwierdzono w korzeniach roślin pod wpływem IAA + SNP w 72 godzinie. W liściach roślin traktowanych za pomocą NaCl + ABA, ABA był większy w 72 godzinie, a poziomy GA3 były równe lub mniejsze niż w grupie kontrolnej. Wnioskuje się, że jednoczesne zastosowanie SNP i regulatorów wzrostu pomaga sprostać stresowi zasolenia poprzez podniesienie poziomu wewnętrznego hormonu i NO w porównaniu z zasoleniem.
Pokaż

TytułNIEKTÓRE CECHY AGRONOMICZNE ORAZ SKŁAD OLEJKÓW ETERYCZNYCH HYZOPU (Hyssopus officinalis L.) W WARUNKACH UPRAWY
AutorSuleyman Kizil, Vedat Güler, Saliha Kirici, Murat Turk
Strony193–207
Słowa kluczoweLamiaceae, zróżnicowanie ontogenetyczne, plon liści, olejek lotny, iso-pinokamfon
StreszczeniePokaż streszczenie
Hyzop (Hyssopus officinalis L.) jest aromatyczną i leczniczą wieloletnia rośliną zielną rodzimą dla Europy Południowej i umiarkowanych regionów Azji. Celem badania było określenie wpływu różnych części roślin zbieranych w różnych fazach kwitnienia (przed kwitnieniem, w pełni kwitnienia oraz po kwitnieniu) na pewne cechy agronomiczne, plon olejku eterycznego i składniki hyzopu w półpustynnych warunkach klimatycznych południowo-wschodniej Anatolii w Diyarbakir w Turcji. Wykazano, że zarówno fazy kwitnienia jak i części roślin mają istotny wpływ na świeżą i suchą masę ziela, plon suchych liści oraz zawartość olejku eterycznego. Stwierdzono, że w półpustyn- nych warunkach klimatycznych hyzop można uprawiać w zgodzie ze standardami ISO, a plon części szczytowych na etapie pełnego kwitnienia jest najlepszy ze względu na maksymalny plon suchych liści oraz zawartość olejku eterycznego.
Pokaż

TytułPODATNOŚĆ ODMIAN TRUSKAWKI NA Colletotrichum acutatum J.H. SIMMONDS
AutorAnna Wagner, Beata Hetman
Strony209–219
Słowa kluczoweantraknoza, Fragaria ananassa, odporność
StreszczeniePokaż streszczenie
Badaniami prowadzonymi przez trzy lata objęto osiem odmian truskawki uprawianych w tunelu foliowym. Rośliny inokulowano mieszaniną izolatów Colletotrichum acutatum uzyskanych z chorych roślin truskawki. Wszystkie testowane odmiany okazały się podatne na porażenie, ale w różnym stopniu. Najbardziej podatną odmianą okazała się ‘Camarosa’ (najwyższy indeks porażenia i najniższy plon owoców). Odmiana ‘Senga Sengana’ była najbardziej odporna.
Pokaż

TytułSKŁAD BIOCHEMICZNY I JAKOŚCI OWOCÓW POMIDORA W OKRESIE DOJRZEWANIA
AutorAudrius Radzevičius, Pranas Viškelis, Jonas Viškelis, Rasa Karklelienė, Danguolė Juškevičienė, Pavelas Duchovskis
Strony221–231
Słowa kluczowekarotenoidy, dojrzałość, jędrność, barwa, owoce
StreszczeniePokaż streszczenie
Dojrzałość jest bardzo ważnym atrybutem jakości pomidorów. Wyniki prezentowanych badań wykazały, że owoce pomidora w pełnej dojrzałości miały największą ilość likopenu i β-karotenu, odpowiednio 46,68 i 6,22 g kg-1. W związku z tym stwierdzono korelacje między ilością karotenoidów i etapami dojrzewania pomidorów. Miąższ owoców pomidora stracił jędrność podczas dojrzewania (od 15,24 do 82,54 N cm-2). Stopień dojrzałości owoców w czasie zbioru określa biochemiczny skład i jakość. Synteza karotenoidów (β-karoten, likopen) podczas dojrzewania owoców była wynikiem zmiany odżywiania i barwy, co doprowadziło do powstania korelacji pomiędzy indeksami barw i jakości owoców pomidora, jak: hue angle (h°) i likopen, indeks a* i likopen, miąższ pomidora i hue angle (h°), jędrność skóry i chroma (C).
Pokaż

TytułWPŁYW DOŚWIETLANIA UZUPEŁNIAJĄCEGO LAMPAMI LED NA PAMETRY WZROSTOWE I JAKOŚCIOWE Valerianella locusta L. ORAZ ASPEKTY EKONOMICZNE UPRAWY W CYKLU JESIENNYM
AutorRenata Wojciechowska, Sławomir Kurpaska, Mateusz Malinowski, Jakub Sikora, Anna Krakowiak-Bal, Olga Długosz-Grochowska
Strony233–244
Słowa kluczoweświatło LED, roszponka warzywna, wzrost, plon, zużycie energii
StreszczeniePokaż streszczenie
W centrum zainteresowania producentów szklarniowych upraw ogrodniczych są nowe technologie doświetlania roślin, które zmniejszyłyby koszty zużycia energii. W prezentowanym doświadczeniu badano wpływ doświetlania (uzupełniającego światło naturalne) lampami LED o różnym składzie spektralnym oraz wysokoprężną lampą sodową (HPS) na wzrost i plonowanie roszponki warzywnej ‘Nordhollandse’ w dwóch sezonach jesiennych. W terminie zbioru, największą długość i powierzchnię liści, świeżą masę rozet oraz zawartość cukrów rozpuszczalnych w liściach uzyskano pod lampami LED emitującymi światło czerwone i niebieskie w udziale 90 i 10%. Skład spektralny każdego rodzaju lampy LED wpływał na zwiększenie zawartości kwasu askorbinowego w porównaniu z HPS (w największym stopniu 70% światła czerwonego + 30% niebieskiego). Wykorzystanie lamp LED z diodami czerwonymi i niebieskimi zmniejszyło koszty zużycia energii od 36 do 55% w porównaniu z HPS. Największe koszty całkowite uprawy roszponki wykazano pod lampami LED emitującymi światło białe.
Pokaż

TytułREAKCJA ROŚLIN KARCZOCHA (Cynara scolymus L.) NA NAWADNIANIE ORAZ TERMIN ZBIORU
AutorAndrzej Sałata, Renata Nurzyńska-Wierdak, Rafał Stepaniuk, Grażyna Zawiślak
Strony245–263
Słowa kluczoweczynniki agrotechniczne, plon liści, substancje biologicznie czynne, kwasy fenolowe, flawonoidy
StreszczeniePokaż streszczenie
Karczoch zwyczajny ceniony jest jako roślina warzywna i lecznicza. Celem badań było określenie wpływu nawadniania oraz terminu zbioru liści karczocha uprawianego w południowo-wschodniej Polsce na wielkość plonu ogółem i plonu przemysłowego świeżego surowca, jego strukturę oraz zawartość substancji biologicznie aktywnych: kwasów fenolowych ogółem, flawonoidów i garbników. Nawadnianie wpłynęło na zwiększenie plonu świeżych liści karczocha oraz udziału plonu handlowego w plonie ogółem, przyczyniło się do zwiększenia zawartości garbników, obniżenia zawartości kwasów fenolowych ogółem, nie zmieniając zawartości flawonoidów. Surowiec zbierany we wrześniu odznaczał się większą zawartością kwasów fenolowych i mniejszą zawartością flawonoidów, w porównaniu z surowcem pozyskiwanym w październiku.
Pokaż

TytułWPŁYW CZYNNIKÓW CHEMICZNYCH NA PRZERWANIE STANU UŚPIENIA JABŁEK ODMIANY ‘MODI’ W WARUNKACH SUBTROPIKALNYCH
AutorBurhanettin İmrak, Ayzin B. Küden, Ali Küden, A. Kadir Sarıer, Berken Çimen
Strony265–277
Słowa kluczoweMalus sylvestris Mill., Erger, pękanie pąków, kumulacja chłodu, jakość i plon owoców
StreszczeniePokaż streszczenie
Chłód zimowy jest istotny dla większości owoców. Drzewa owocowe wymagają pewnej liczby godzin chłodnych (jednostkek chłodu) każdej zimy, aby wyprodukować owoce następnego lata. Niewystarczająca kumulacja ochłodzenia podczas zimy zwykle powoduje zaburzenia w kwitnieniu oraz zmniejsza plon owoców liściastych drzew owocowych. Okres uśpienia można przerwać przy użyciu środków chemicznych, takich jak Dormex. W ostatnich latach Dormex został zakazany w niektórych krajach, łącznie z Turcją, gdyż stwierdzono jego rakotwórczy wpływ na ludzi. Sytuacja ta wywołała konieczność znalezienia alternatywnych środków chemicznych do zastosowania w subtropikalnych regionach. W tym celu sześcioletnie drzewa jabłoni ‘Modi’ (Malus sylvestris, Mill) zaszczepione na podkładkach Malling-Merton M9 w latach 2011–2013 opryskano 6% Ergerem (całkowity azot – 15.0%; azot mocznika – 6.1%; azot azotanowy – 5.8%; amoniak – 3.1%; tlenek wapnia rozpuszczalny w wodzie – 4.7%), cyjanamidem wodoru 4% (Dormex) i azotanem potasowy 8% (KNO3 ), aby przerwać okres uśpienia pąków. Obliczono godziny chłodu poniżej 7°C oraz wartości jednostek chłodu (CU) podczas eksperymentalnych okresów zimowych w warunkach subtropikalnych w Adana (36°56 12'04''N. 35° 33'53.46''E ), otrzymując 497 do 828 godzin i 357 do 467 CU. Okres uśpienia pąków jabłoni ‘Modi’ został przerwany 20 lutego, przy kumulacji 375 CU i 550 godzin. Badano wpływ środków przerywających uśpienie na pąki, zawiązki i jakość owoców. Erger zdecydowanie przyspieszał pękanie pąków i zwiększał ostateczne zawiązywanie owoców oraz plon w porównaniu z innymi środkami i z kontrolą.
Pokaż

TytułREAKCJA BAKŁAŻANA (Solanum melongena L.) NA POTAS I EKSTRAKT Z LUKRECJI W WARUNKACH ZASOLENIA
AutorMansour El-Sayed Ramadan, Osama Abd El-Salam Abd El-Nabi Shalaby
Strony279–290
Słowa kluczowedokarmianie dolistne, wzrost roślin, zwartość składników odżywczych, plon
StreszczeniePokaż streszczenie
Bakłażan (Solanum melongena L.) jest jedną z najważniejszych roślin letnich z rodziny Solanaceae ze względu na wysoką zawartość węglowodanów, protein i związków mineralnych, tzn. N, P, K i Fe oraz witaminy C. Latem 2013 i 2014 w gospodarstwie doświadczalnym na glebie zasolonej w warunkach systemu nawadniania w okręgu południowego Synaju badano zachowanie bakłażana (Solanum melongena L.) w reakcji na spryskiwanie potasem (0, 1, 2 i 3 g·l-1) i wyciągiem z lukrecji (0, 2, 4 i 6 g·l-1). Oceniono wpływ czynników doświadczenia na parametry wzrostu roślin (wysokość, liczba liści, liczba pędów, świeża i sucha masa), zawartość chlorofilu, związków mineralnych w liściach (N, P i K), parametry plonu, takie jak liczba owoców na roślinie, masa owocu, całkowity plon w przeliczeniu na feddan (0.42 ha). Rezultaty wykazały, że dolistne stosowanie potasu i wyciągu z lukrecji powoduje istotny wzrost wszystkich badanych parametrów w porównaniu z kontrolą. Dolistne łączne zastosowanie 2 g·l-1 potasu oraz 6 g·l-1 wyciągu z lukrecji dało największe wartości wzrostu wegetatywnego, zawartości związków mineralnych w liściach, plonu i jego składników.
Pokaż

TytułWPŁYW NAWOŻENIA NATURALNEGO I RODZAJU PODŁOŻA NA WARTOŚĆ BIOLOGICZNĄ ZIELA TYMIANKU (Thymus vulgaris L.)
AutorNatalia Skubij, Katarzyna Dzida
Strony291–304
Słowa kluczoweolejek eteryczny, białko, kwas L-askorbinowy, azot, obornik, rośliny lecznicze
StreszczeniePokaż streszczenie
Thymus vulgaris L. jest jedną z najstarszych roślin przyprawowych świata. Na wartość biologiczną tej rośliny mają wpływ zarówno warunki biotyczne, jak i abiotyczne, do których zalicza się nawożenie oraz rodzaj podłoża. Przeprowadzone badania miały na celu określenie wpływu zróżnicowanego nawożenia obornikiem (dawki 10, 20, 30 g dm-3 podłoża) i różnego rodzaju podłoża (torf, torf + piasek) na zawartość suchej masy, białka, azotu ogółem, kwasu L-askorbinowego oraz olejku eterycznego w surowcu. Stwierdzono istotny wzrost zawartości N ogółem i białka w zielu tymianku po zastosowaniu wzrastających dawek obornika niezależnie od badanego podłoża. Zróżnicowane nawożenie naturalne oraz rodzaj podłoża nie wpłynęły istotnie na zawartość olejku w zielu Thymus vulgaris L. Największą zawartość kwasu L-askorbinowego oraz suchej masy otrzymano w tymianku po zastosowaniu najniższej dawki obornika niezależnie od użytego podłoża.
Pokaż

TytułZRÓŻNICOWANIE FENOTYPOWE I GENOTYPOWE ODMIAN BORÓWKI WYSOKIEJ (Vaccinium corymbosum L.) UPRAWIANYCH NA LUBELSZCZYŹNIE
AutorDariusz Wach, Jacek Gawroński, Magdalena Dyduch-Siemińska, Elżbieta Kaczmarska, Marzena Błażewicz-Woźniak
Strony305–319
Słowa kluczowetermin kwitnienia i owocowania, plon, masa owocu, zróżnicowanie genetyczne, markery RAPD
StreszczeniePokaż streszczenie
W latach 2012–2014 przeprowadzono badania określające zróżnicowanie na poziomie fenotypowym i genotypowym 19 odmian borówki wysokiej uprawianych na Lubelszczyźnie. Doświadczenie uwzględniało odmiany: Bluecrop, Bluejay, Blueray, Bonifacy, Bonus, Brigitta Blue, Chandler, Chanticleer, Croatan, Darrow, Duke, Earliblue, Herbert, Jersey, Northland, Nelson, Patriot, Toro i Spartan. Kwitnienie kwiatów borówki wysokiej obserwowano od końca kwietnia do początku czerwca. W zależności od odmiany dojrzewanie owoców borówki wysokiej rozpoczynało się 29 czerwca, a kończyło 7 września. Na najstarszej plantacji (Niemce) największy plon jagód wydała odmiana Bluecrop, w Spiczynie 1 – Darrow, a na najmłodszej plantacji – odmiana Patriot. Największą masą charakteryzowały się jagody odmiany Chandler, a najmniejszą Northland. Wartość indeksu Faediego zależała od klasy wczesności odmiany, zaś różnice dla tej samej odmiany wynikały z wieku krzewów i wielkości plonu, a nie terminu dojrzewania. Celem badań była również ocena zróżnicowania badanych odmian na poziomie DNA przy wykorzystaniu markerów RAPD. Analizowany zestaw starterów generował łącznie 91 fragmentów, z czego 81 (89%) było polimorficznych. Średnia wartość podobieństwa określona na podstawie matrycy markerów RAPD wynosiła 0.41. Zastosowanie grupowania odmian metodą UPGMA wykazało największą odrębność odmian: Croatan, Chanticleer, Herbert i Brigitta Blue w stosunku do pozostałych. Uzyskane wyniki potwierdzają przydatność markerów RAPD w ocenie zróżnicowania genetycznego odmian borówki wysokiej.
Pokaż

TytułMOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW CHEMICZNYCH W OCHRONIE LAWENDY (Lavandula angustifolia) PRZED Phytophthora citrophthora
AutorMirosław Korzeniowski, Anna Chmielowiec-Korzeniowska, Magdalena Ptaszek, Tomasz Lipa, Piotr Baryła
Strony321–331
Słowa kluczowepatogen polifagiczny, rośliny lecznicze, środki chemiczne, metody aplikacji
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem podjętych badań było opracowanie skutecznych chemicznych metod ochrony lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia) przed Phytophthora citrophthora z uwzględnieniem sposobu ich aplikacji. W warunkach laboratoryjnych oceniano aktywność testowanych środków na podstawie wzrostu P. citrophthora na pożywce zawierającej fungicydy oraz wielkości nekrozy na inokulowanych pędach lawendy. W testach szklarniowych oceniano wzrost roślin w zakażonym podłożu. Na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych wnioskuje się, że największą skutecznością w ograni- czaniu rozwoju P. citrophthora odznaczały się Acrobat MZ 69 WG i Infinito 687,5 SC. W testach szklarniowych ocena wzrostu lawendy opryskiwanej środkami Luna Sensation 500 SC i Python Consento 450 SC przeprowadzona po 3 tygodniach uprawy wykazała istotnie większą liczbę pędów w porównaniu z roślinami rosnącymi zarówno w kontroli zakażonej, jak i niezakażonej. Wszystkie testowane środki powodowały szybszy wzrost lawendy. Zmiana aplikacji, tj. nalistne zastosowanie tych środków, istotnie poprawiło wyniki wzrostu.
Pokaż

TytułFENOLOGIA KWITNIENIA I PRODUKCJA PYŁKU TRZECH WCZESNOWIOSENNYCH GATUNKÓW Z RODZAJU Pulsatilla
AutorMonika Strzałkowska-Abramek, Jacek Jachuła, Marta Dmitruk, Elżbieta Pogroszewska
Strony333–346
Słowa kluczowekwitnienie, prątniczki, pożytek pyłkowy, ziarna pyłku, Pulsatilla spp.
StreszczeniePokaż streszczenie
Przeprowadzone badania dotyczyły biologii kwitnienia i produkcji pyłku trzech gatunków sasanki: Pulsatilla zimmermannii Soó, P. halleri (All.) Willd. oraz P. vulgaris Mill., uprawianych w Ogrodzie Botanicznym UMCS w Lublinie. Rośliny te wytwarzają duże (średnica kwiatu 6–8 cm), dzwonkowate kwiaty o symetrii promienistej. Pręcikowie składa się z licznych pręcików (142–282 pręcików/kwiat) ułożonych spiralnie. U podstawy pręcikowia oraz na prątniczkach zauważalne były drobne krople nektaru. Pożytek pyłkowy z pojedynczego kwiatu był dostępny dla owadów przez 5–11 (7) dni. Największą wydajność pyłkową obliczono dla P. zimmermannii (średnio 9,16 g/m2). Średnie masy pyłku produkowanego przez kwiaty P. halleri i P. vulgaris wynosiły odpowiednio 7,63 g/m2 i 4,22 g/m2. Ziarna pyłku Pulsatilla spp. są średniej wielkości: długość osi biegunowej (P) zawarta była w przedziale 29,8–38,4 μm, a równikowej (E) – w granicach od 32,3 μm do 39,6 μm. Stosunek P/E wynosił od 0,90 do 0,95, co wskazuje, że ziarna są kształtu płasko-kulistego. Badane gatunki sasanki mogą uzupełniać zasoby pokarmowe owadów zapylających wczesną wiosną.
Pokaż