W referacie, na podstawie literatury i badań własnych, omówiono parametry zagęszczalności gruntów niespoistych oraz sposoby ich wyznaczania i zależności między nimi. Dla piasków i gruntów gruboziarnistych przedstawiono zależności pomiędzy następującymi parametrami: maksymalną gęstością objętościową szkieletu gruntowego (ρds) i wilgotnością optymalną (wopt) – metoda standardowa i zmodyfikowana Proctora, wskaźnikiem jednorodności (Cu), średnicą zastępcza (d10), średnicą maksymalną (dmax) i średnią ważoną średnicę ziaren (dśr.waż.) oraz minimalną i maksymalną gęstością objętościową szkieletu gruntowego (ρdmin i ρdmax).

W artykule podjęta została tematyka słabonośnych gruntów organicznych, gytii, zlokalizowanych głównie w dolinach jezior i rzek oraz stanowiących podłoże budowlane w aglomeracjach miejskich. Grunty te ze względu na dużą ściśliwość, małą wytrzymałość na ścinanie oraz trudną do oceny przepuszczalność w porównaniu z gruntami mineralnymi stwarzają problemy podczas projektowania posadowień konstrukcji inżynierskich. Zachowanie się gytii pod obciążeniem jest trudne do przewidzenia z uwagi na dużą nieliniowość charakterystyk odkształceniowych i zmienność parametrów wytrzymałościowych. Dlatego niezwykle istotna jest właściwa ocena parametrów odkształceniowych gruntów organicznych oraz ich weryfikacja z wynikami badań in situ. W pracy przedstawiono wyniki uzyskane z badań laboratoryjnych próbek typu A gytii oraz wyniki uzyskane z sondowań dylatometrem Marchettiego. Moduły ściśliwości uzyskane z badań laboratoryjnych zostały zweryfikowane wynikami badań terenowych. Ocena parametrów odkształceniowych gytii pozwoli na prognozę odkształceń i zapewnienie bezpiecznej, bezawaryjnej pracy projektowanej konstrukcji inżynierskiej.

Nośność platformy roboczej określana jest w sposób analogiczny do nośności podłoża uwarstwionego, w którym warstwa wierzchnia zbudowana z gruntu niespoistego spoczywa na słabonośnym podłożu z gruntu spoistego. Badanie DMT wykorzystano do wyznaczenia parametrów wytrzymałościowych podłoża (kąta tarcia wewnętrznego warstwy górnej i wytrzymałości na ścinanie bez odpływu podłoża słabonośnego) oraz do wyznaczenia modułu odkształcenia gruntu (MDMT). Wyznaczono wartości charakterystyczne poszczególnych parametrów na podstawie wyników z pięciu badań dylatometrycznych na poletku doświadczalnym. Przeanalizowano różne metody oszacowania wartości charakterystycznej parametrów geotechnicznych.

Celem pracy jest analiza wyników badań porównawczych parametrów zagęszczalności – maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego (ρds) i wilgotności optymalnej (wopt), według polskich norm: „starej” PN-88/B-04481:1988 oraz „nowej” PN-EN 13286-2:2010. Badania wykonano na dwóch gruntach niespoistych, równoziarnistych (pospółka Po i piasek średni Ps) czterema metodami (I, II, III, IV) według PN-88/B-04481:1988 oraz czterema metodami (A+A, A+B, B+A, B+B) według PN-EN 13286-2:2010. Wartości maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego (ρds) uzyskane według obu norm niewiele różnią się od siebie: dla Po około 1,9–4,0%, a dla Ps około 1,6–2,1%. Różnice wartości wilgotności optymalnej (wopt) nie podlegają wyraźnym prawidłowościom.

Jako zabezpieczenie wykopu o głębokości 8÷9 m pod budowę obiektu mieszkalnego przy ulicy Przy Bażantarni w Warszawie zaprojektowano ścianę berlińską podpartą w jednym poziomie za pomocą kotew gruntowych. W podłożu stwierdzono jednorodne warunki gruntowe, głównie grunty spoiste o bardzo dużej wytrzymałości. Siły w 3 kotwach gruntowych podlegały obserwacji przez cały okres ich pracy w konstrukcji. Wykonano analizę wsteczną w celu określenia parametrów gruntu odzwierciedlających pracę konstrukcji oporowej. Na potrzeby analizy przeprowadzono badania w aparacie trójosiowego ściskania z odpływem wody z porów gruntu (TXCID) na próbkach pobranych podczas głębienia wykopu. Obliczenia konstrukcji wykonano metodą modułu reakcji podłoża. Wyniki obliczeń porównano z wynikami pomiarów. Na podstawie wyników analiz i wyników pomiaru sił w kotwach przedstawiono zalecenia dotyczące doboru parametrów do projektowania konstrukcji oporowych w podobnych warunkach gruntowych.

W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości (konsystencji, gęstości, wytrzymałości na ściskanie, zginanie oraz rozciąganie przy rozłupywaniu) betonów zwykłych oraz betonów zawierających w swoim składzie włókna stalowe i popioły lotne. Do wykonania betonu wykorzystano cementy CEM I o klasie wytrzymałości 32,5R, 42,5R, 52,5R. Dla każdego rodzaju cementu wykonano beton z włóknami stalowymi w ilości 0,7% oraz włóknami stalowymi w ilości 0,7% i popiołem lotnym w ilości 5% masy cementu. Po wykonaniu badań stwierdzono, że dodanie włókien stalowych i popiołu lotnego poprawia właściwości na zginanie i rozciąganie przy rozłupywaniu, wytrzymałość na ściskanie ulega pod ich wpływem spadkowi.

W artykule omówiono wpływ zbrojenia poduszki piaskowej na nośność podłoża gruntowego i zwiększenie sztywności poduszki. Podano tok postępowania przy projektowaniu poduszki zbrojonej według zaleceń EBGEO. Obliczenia obejmują wybrane ławy dwukondygnacyjnego budynku administracyjno-socjalnego, posadowionego na gruncie organicznym o miąższości 3 m. Zaprojektowano poduszki piaskowe o różnych szerokościach określonych przez wartość kąta rozkładu naprężenia β = 0°, 30° i 45°, zbrojone czterema warstwami geosiatki. Obliczenia poduszek przeprowadzono zgodnie z wytycznymi EBGEO. Zbrojenie poduszki piaskowej ma wpływ na nośność podłoża gruntowego na wypieranie, a wpływ zbrojenia jest największy w przypadku poduszki o szerokości równej szerokości fundamentu. Wzrost sztywności poduszki, obliczony według EBGEO, wynika głównie z jej obciążenia i wytrzymałości zbrojenia na rozciąganie.

W artykule podjęto próbę określenia zmiany wartości modułu ściśliwości konsolidowanego gruntu organicznego na podstawie znanego osiadania końcowego oraz naprężeń wywieranych na grunt przez rzeczywisty nasyp. Prezentowany model bazuje na zasadzie superpozycji w odniesieniu do oddziaływania wszystkich pól obliczeniowych, na jakie został podzielony nasyp. Na podstawie teorii Boussinesqa określono naprężenia w powierzchni kontaktowej nasyp – podłoże gruntowe oraz wynikające z nich osiadanie. Na podstawie modelu określono moduły ściśliwości gruntu organicznego poniżej nasypu przeciążającego.

W artykule zaprezentowano możliwość wykorzystania rozległych analiz numerycznych w kontekście głębokich posadowień budynków w rejonie Warszawy. Zwrócono uwagę na specyfikę omawianego rejonu związaną z występowaniem złożonych warunków gruntowo-wodnych. W pracy zaproponowano tok postępowania związany z konstrukcją modeli oraz przebiegiem obliczeń numerycznych. Zwrócono uwagę na czynniki mające istotny wpływ na wyniki końcowe prowadzonych analiz. Omówiono konieczność prowadzenia procesu kalibracji numerycznych modeli obliczeniowych z punktu widzenia praktycznego wykorzystania uzyskanych wyników. Na podstawie zaprezentowanych przykładów i przeprowadzonych analiz sformułowano wnioski końcowe.

W praktyce inżynierskiej, zarówno projektowej, jak i wykonawczej, niewątpliwie przydatne są korelacje między parametrami geotechnicznymi. Artykuł przedstawia polowe badania porównawcze z lekką płytą dynamiczną (LFWD) oraz płytą statyczną (VSS) wraz z określeniem zależności korelacyjnych pomiędzy modułem odkształcenia podłoża wyznaczonym za pomocą lekkiej płyty dynamicznej (EVd) oraz pierwotnym i wtórnym modułem odkształcenia (EV1, EV2). Korelacja nie może być procedurą zero-jedynkową, czyli można uzyskać zależność między parametrami w różnej skali dokładności. Wykazano w przeprowadzonej analizie, że dynamiczny moduł odkształcenia lepiej koreluje z wtórnym modułem odkształcenia niż z modułem pierwotnym. Fakt ten w dużej mierze wynika z charakteru obu modułów statycznych odkształcenia, gdyż grunt znajduje się w innym stanie podczas pierwotnego i wtórnego obciążania.

Zapora ziemna w Białobrzegach jest jedną z ośmiu zapór bocznych Zalewu Zegrzyńskiego. Początkowo była ona odwadniana drenażem rurowym ze studzienkami kontrolnymi i odprowadzeniami do rowu przyzaporowego. Trudne warunki hydrogeologiczne posadowienia budowli (pod warstwą piasków drobnych z domieszką gruntów organicznych występują żwiry) spowodowały jednak rozwinięcie procesu sufozji i przebić hydraulicznych w warstwie piasków. Po remoncie zapory, wykonanym w połowie lat 90. XX wieku, zabezpieczenie dna rowu połączono z drenażem kamiennym wykonanym w otulinie igłowanej geowłókniny z włókien polipropylenowych (PP) i poliestrowych (PET), zlokalizowanym w podstawie skarpy odpowietrznej. Geowłóknina zastosowana jako filtr ochraniający drenaż jest szczególnie narażona na zjawisko kolmatacji mechanicznej oraz chemicznej. Proces kolmatacji, zmniejszając wodoprzepuszczalność materiałów, znacznie ogranicza skuteczność działania filtrów syntetycznych i w konsekwencji również drenażu. W artykule przedstawiono wyniki badań wodoprzepuszczalności geowłókniny wbudowanej w drenaż zapory ziemnej Białobrzegi po 22 latach eksploatacji. W celu określenia zmian właściwości filtracyjnych badanych materiałów otrzymane wyniki porównano z uzyskanymi wcześniej parametrami geowłókniny czystej (fabrycznie nowej) oraz dla próbek po okresie siedmioletniej eksploatacji.

Obecnie bardzo często wykonanie fundamentów budynków wymaga realizacji głębokiego wykopu. Niekontrolowany dopływ wody gruntowej do głębokiego wykopu, przecieki jego konstrukcji oraz wywołane nimi procesy erozyjne są kluczowymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa głębokich wykopów i budowli z nimi sąsiadujących. Ich pojawienie się może wygenerować istotne dodatkowe koszty budowy. Najskuteczniejszą metodą detekcji przecieków w hydrotechnice i obudowy głębokich wykopów jest metoda termomonitoringu [ICOLD 2013]. Metoda ta została zweryfikowana i z powodzeniem jest stosowana od ponad dwudziestu lat na zachodzie Europy. W ostatnich latach wprowadzana jest do użytku w Polsce [Radzicki i in. 2015]. W artykule opisano problem niekontrolowanego dopływu wody gruntowej do głębokiego wykopu. Omówiono schemat prac przy wykonaniu ścian szczelinowych oraz typowe przyczyny ich nieszczelności. Na podstawie swoich doświadczeń zawodowych autorzy przedstawili metodę termomonitoringu oraz możliwości jej wykorzystania do lokalizacji nieszczelności obudowy wykopu przed jego wykonaniem. Przedstawiono również przykład aplikacji tej metody do detekcji przecieków konstrukcji jednej ze stacji metra w Europie.

Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu hydrolizatów skrobiowych na reologiczne właściwości zaczynów cementowych. W badaniach zastosowano cement portlandzki klasy CEM I 42,5N oraz pięć typów dekstryn. Badania przeprowadzono dla dwóch różnych stosunków wodno-cementowych, wynoszących odpowiednio 0,4 oraz 0,5. Za pomocą reometru oznaczono wartości lepkości oraz naprężeń stycznych zaczynów cementowych w zależności od szybkości ścinania. Posłużyły one do wyznaczenia lepkości plastycznej oraz granicy płynięcia zaczynów, które zostały obliczone za pomocą wybranych modeli matematycznych. Wykorzystane pochodne skrobiowe przeanalizowano pod kątem ich przydatności jako modyfikatory parametrów reologicznych. Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, że dodatek hydrolizatu skrobiowego powoduje znaczne zmniejszenie granicy płynięcia zaczynów, co z kolei może przyczynić się do upłynnienia mieszanek betonowych oraz redukcji wody zarobowej.

Celem pracy było określenie wpływu opadu deszczu i erozji bocznej na warunki stateczności zbocza położonego w pobliżu potoku Szalówka. Obszar badań to jedno z osuwisk Karpat fliszowych w miejscowości Bieśnik k. Gorlic (Beskid Niski), które powstało w 2010 roku. Badania obejmowały terenowe i laboratoryjne określenie właściwości geotechnicznych gruntów, a także obliczenia stateczności z uwzględnieniem infiltracji opadu oraz podcięcia jego podstawy. Wykazały one, że analizowane osuwisko powstało w terenie o niekorzystnych warunkach geotechnicznych z przewagą słabo przepuszczalnych utworów ilastych oraz łupków ilastych w stanie plastycznym i miękkoplastycznym. Z kolei obliczenia stateczności wykazały istotny wpływ opadu deszczu i procesów fluwialnych (erozji bocznej) na warunki równowagi zbocza.