Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Administratio Locorum
(Gospodarka Przestrzenna) 13 (1) 2014     ISSN: 1644-0741
Streszczenia
Wybierz numer

TytułILOŚCIOWA OCENA PROCESU BIOLOGICZNEJ REDUKCJI AZOTU CZĄSTECZKOWEGO PRZEZ ŁUBIN ŻÓŁTY (Lupinus luteus L.)
AutorStanisław Kalembasa, Andrzej Wysokiński, Dorota Kalembasa
Strony5–20
Słowa kluczoweazot, biologiczna redukcja N2, łubin żółty
StreszczeniePokaż streszczenie
W badaniach określono ilość azotu pobranego przez łubin żółty z atmosfery, nawozu mineralnego i gleby przy zróżnicowanym nawożeniu azotem i fazie rozwojowej tej rośliny testowej. Łubin żółty uprawiano w trzech wariantach nawozowych: bez nawożenia azotem oraz po zastosowaniu dawki 30 i 150 kg N·ha-1. Zbiór przeprowadzono w fazie kwitnienia i pełnej dojrzałości. W prowadzonych badaniach wykorzystano izotop azotu 15N – wprowadzony do gleby w postaci siarczanu amonu – i metodę izotopowego rozcieńczenia. Plon biomasy łubinu żółtego i zawartość azotu w poszczególnych jego częściach nie były istotnie uzależnione od dawki azotu. Ilość zebranej biomasy łubinu żółtego w fazie pełnej dojrzałości była ponad dwukrotnie większa niż w fazie kwitnienia. Zawartość azotu w łubinie zbieranym w fazie kwitnienia była większa niż w fazie pełnej dojrzałości. Zróżnicowane nawożenie azotem, niezależnie od terminu zbioru łubinu, nie wpłynęło istotnie na całkowitą ilość pobranego azotu, która była około dwukrotnie większa w fazie pełnej dojrzałości niż w fazie kwitnienia. Ilość azotu pochodzącego z procesu biologicznej redukcji w biomasie łubinu żółtego zbieranego w fazie kwitnienia była mniejsza po zastosowaniu większej dawki tego składnika, natomiast w fazie pełnej dojrzałości zależność ta była odwrotna. Ilość azotu pochodzącego z nawozu zwiększała się wraz ze wzrostem dawki. Procentowy udział azotu pochodzącego z procesu biologicznej redukcji w biomasie łubinu żółtego był zbliżony w fazie kwitnienia (53,4 %) i pełnej dojrzałości (51,6 %). Udział azotu pochodzącego z nawozu był większy w I terminie zbioru łubinu niż w terminie II, natomiast w przypadku azotu pobranego z gleby zależność ta była odwrotna. Zróżnicowane nawożenie azotem nie wpłynęło istotnie na procentowy udział azotu pochodzącego z biologicznej redukcji w łubinie żółtym. Łubin żółty nawożony większą dawką azotu zawierał większy procentowy udział tego pierwiastka pochodzącego z nawozu, a mniejszy z zapasów glebowych, niż po zastosowaniu mniejszej dawki.
Pokaż

TytułWPŁYW SYSTEMÓW UPRAWY ROLI ORAZ MIĘDZYPLONÓW NA PLON I JAKOŚĆ ZIARNA ORAZ ZDROWOTNOŚĆ PSZENICY JAREJ
AutorPiotr Kraska, Sylwia Andruszczak, Ewa Kwiecińska-Poppe, Edward Pałys
Strony21–38
Słowa kluczoweuprawa konserwująca, uprawa płużna, monokultura, międzyplon, wskaźnik chorobowy, pszenica jara
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było porównanie wpływu uprawy płużnej oraz konserwującej z wykorzystaniem różnych międzyplonów na plon i jakość ziarna oraz zdrowotność roślin pszenicy jarej wysiewanej w monokulturze na glebie rędzinowej. Schemat doświadczenia założonego na glebie rędzinowej metodą split-plot w czterech powtórzeniach uwzględniał uprawę płużną (A) oraz uprawę konserwującą prowadzoną dwoma sposobami: z jesiennym talerzowaniem międzyplonów (B) oraz z wiosennym ich talerzowaniem (C). Jednocześnie zastosowano cztery sposoby regeneracji stanowiska w monokulturze pszenicy jarej w postaci wsiewek międzyplonowych koniczyny czerwonej i życicy westerwoldzkiej oraz międzyplonów ścierniskowych facelii błękitnej i gorczycy białej. Obiekt kontrolny stanowiły poletka bez międzyplonów. Płużna uprawa roli sprzyjała uzyskaniu większej obsady kłosów, liczby ziaren w kłosie, co w konsekwencji przełożyło się na zwiększenie plonu ziarna pszenicy jarej w porównaniu z uprawą konserwującą. Obniżenie plonu ziarna pszenicy jarej w obiektach uprawy konserwującej wynikało w największym stopniu ze zmniejszonej obsady kłosów. Liczba kłosów oraz plon ziarna uzyskany z poletek gdzie wysiewano międzyplony ścierniskowe oraz wsiewkę śródplonową z koniczyny czerwonej były istotnie większe niż w stanowisku po wsiewce z życicy westerwoldzkiej i poletkach kontrolnych. Lepsze plonowanie pszenicy jarej w stanowisku po międzyplonach ścierniskowych i wsiewce międzyplonowej z koniczyny czerwonej wynikało w dużym stopniu ze zwiększonej liczby kłosów na jednostce powierzchni. Systemy uprawy roli oraz międzyplony nie zmieniały istotnie masy 1000 ziaren pszenicy jarej. Stopień porażenia podstawy źdźbła i korzeni pszenicy jarej przez kompleks chorób grzybowych nie był różnicowany przez oceniane systemy uprawy roli. Wskaźnik chorobowy określony dla pszenicy jarej w stanowiskach po wsiewce międzyplonowej koniczyny czerwonej oraz międzyplonach ścierniskowych z facelii błękitnej i gorczycy białej był istotnie mniejszy niż po wsiewce z życicy westerwoldzkiej i kontroli bez międzyplonów. Zawartość białka ogólnego i glutenu w ziarnie pszenicy jarej oraz wskaźnik sedymentacji nie zmieniały się pod wpływem zastosowanych systemów uprawy roli. Zastosowanie życicy westerwoldzkiej jako wsiewki międzyplonowej pogarszało jakość ziarna pszenicy jarej.
Pokaż

TytułWPŁYW DESZCZOWANIA I NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE I WARTOŚĆ WSKAŹNIKA ZIELONOŚCI LIŚCIA (SPAD) KUKURYDZY
AutorMałgorzata Natywa, Małgorzata Pociejowska, Leszek Majchrzak, Krzysztof Pudełko
Strony39–50
Słowa kluczowechlorofil, deszczowanie, kukurydza, nawożenie azotowe, SPAD
StreszczeniePokaż streszczenie
Brak wody powoduje nierównomierny rozwój roślin podczas wegetacji lub nawet ich zasychanie. Azot jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych w żywieniu organizmów wyższych oraz drobnoustrojów. Ocena stanu odżywienia roślin azotem i wyznaczanie optymalnych dawek tego składnika ma istotne znaczenie ze względu na aspekt ekonomiczny produkcji i konieczność ochrony środowiska rolniczego przed zanieczyszczeniem azotem. Dwuczynnikowe doświadczenie polowe prowadzono w latach 2007-2009 na glebie zaliczanej do klas bonitacyjnych IVa i IVb, a według przydatności rolniczej do kompleksu 4. (żytni bardzo dobry) i 5. (żytni dobry). Celem badań była ocena wpływu deszczowania i zróżnicowanego nawożenia azotem (0, 80, 160 i 240 kg·ha-1 N) na wybrane elementy struktury plonu oraz zmienność wskaźnika SPAD liści kukurydzy (odmiana Clarica, FAO 280). W latach prowadzenia badań obserwowano duże zróżnicowanie warunków pogodowych. Najbardziej suchy, a zarazem najcieplejszy był rok 2008, gdy zarówno w ostatniej dekadzie kwietnia, ale także w maju i czerwcu ilość opadów była niewielka. Zaobserwowano, że ilość opadów w maju ma istotny wpływ na wielkość plonu kukurydzy, natomiast deszczowanie zastosowane w czerwcu i lipcu pozwala ograniczyć negatywny wpływ suszy występującej późną wiosną. Współdziałanie czynników doświadczalnych wykazało, że największy plon ziarna uzyskano po zastosowaniu 80 kg·ha-1 N w warunkach deszczowania. Natomiast dalsze zwiększenie dawki nawożenia azotowego nie powodowało istotnego wzrostu plonu ziarna kukurydzy. Wartość wskaźnika SPAD określana w fazie pełni kwitnienia (BBCH 67) oraz dojrzałości mlecznej (BBCH 75) była najwyższa przy nawożeniu azotem w dawce 240 kg·ha-1. Zastosowanie deszczowania istotnie zwiększało wartości odczytów SPAD niezależnie od poziomu nawożenia azotem.
Pokaż

TytułOCENA SAMONIEZGODNOŚCI I ZGODNOŚCI KRZYŻOWEJ U WYBRANYCH GATUNKÓW Z RODZAJU Brassica NA PODSTAWIE OBSERWACJI KIEŁKOWANIA ŁAGIEWEK PYŁKOWYCH I WIĄZANIA NASION
AutorJanetta Niemann, Szymon Kotlarski, Andrzej Wojciechowski
Strony51–59
Słowa kluczowe Brassicaceae, krzyżowania oddalone, łagiewki pyłkowe, mikroskopia fluorescencyjna, samoniezgodność
StreszczeniePokaż streszczenie
Wiele gatunków roślin kwiatowych, w tym również gatunki z rodzaju Brassica, ma genetycznie determinowaną skłonność do obcozapylenia (samoniezgodność gametofitowa lub sporofitowa). U Brassica samoniezgodność jest sporofitycznie kontrolowana przez pojedynczy, wysoce polimorficzny locus zwany S loci. Z punktu widzenia praktyki hodowlanej, zapylenie krzyżowe jest niezbędne do uzyskania wysokiego plonowania. Dlatego celem pracy było oszacowanie smoniezgodności i zgodności krzyżowej u pięciu testowanych gatunków z rodzaju Brassica. Materiał roślinny użyty do przeprowadzonych krzyżowań oddalonych stanowiły: B. napus var. oleifera cv. Californium, B. carinata, B. fruticulosa, B. rapa ssp. pekinensis i dwie odmiany B. oleracea (var. alboglabra and var. gongyloides). Wszystkie badane obiekty zapylano w szklarni Katedry Genetyki i Hodowli Roślin w Poznaniu w układzie diallelicznym. Pyłek poszczególnych zapylaczy nanoszony był na znamiona słupków w kwiatach kastrowanych w stadium zamkniętego pąka kwiatowego. Obserwacje kiełkowania ziaren pyłku i wnikania łagiewek pyłkowych do zalążków przeprowadzano analizując słupki komponentów matecznych po 48 godzinach od momentu zapylenia, przy użyciu mikroskopu fluorescencyjnego. Zgodność krzyżową oceniono na podstawie indeksu kiełkowania pyłku (PGI) oraz wiązania nasion we wszystkich kombinacjach krzyżowania. Przeprowadzone obserwacje wykazały jednokierunkową niezgodność w przypadku krzyżowań pomiędzy B. rapa ssp. pekinensis and B. napus var. oleifera cv. Californium (użytą jako forma ojcowska) oraz dwukierunkową niezgodność w krzyżowaniach pomiędzy B. napus and B. oleracea var. alboglabra. Generalnie lepsze kiełkowanie ziaren pyłku i wnikanie łagiewek pyłkowych obserwowano w kombinacjach, gdzie jako komponent mateczny użyta była forma B. napus. Pomiędzy analizowanymi gatunkami zaobserwowano zarówno prejak i postzygotyczne bariery krzyżowalności.
Pokaż

TytułWPŁYW NAWOŻENIA ORGANICZNEGO I MINERALNEGO ORAZ UŻYŹNIACZA GLEBOWEGO NA ZACHWASZCZENIE PLANTACJI ZIEMNIAKA
AutorDorota Wichrowska, Dariusz Jaskulski
Strony61–71
Słowa kluczowegatunki i liczebność chwastów, międzyplon, obornik, słoma, UGmax
StreszczeniePokaż streszczenie
W Polsce liczba gatunków chwastów występujących w uprawach rolniczych wynosi od 300 do 400, a w uprawie ziemniaka liczba ta waha się w granicach od 29 do 55 gatunków. Ziemniak jest rośliną, która silnie się zachwaszcza, gdyż uprawiany jest w szerokiej rozstawie rzędów oraz charakteryzuje się powolnym początkowym wzrostem. Celem 3-letnich badań było określenie wpływu zabiegów agrotechnicznych, takich jak ograniczone nawożenie mineralne, stosowanie obornika i słomy, uprawa międzyplonów, a także stosowanie użyźniacza glebowego na występowanie chwastów na plantacji ziemniaka. Wykazano, że liczebność chwastów oznaczanych w trzech sezonach wegetacyjnych przed zwarciem rzędów kształtowała się na niskim poziomie (2-9 szt. na m2), a przed zbiorem bulw była tylko nieznacznie wyższa. Wśród dwuliściennych gatunków chwastów najliczniej występowały: komosa biała (Chenopodium album L.), fiołek polny(Viola arvensis Murr.), żółtlica drobnokwiatowa (Galinsoga parviflora Cav.) i tasznik pospolity(Capsella bursa-pastorisL Med.), a jednoliściennych chwastnica jednostronna (Echinochloa crus galli L.) i perz właściwy(Elymus repens L.). Najmniejsze zachwaszczenie, zwłaszcza gatunkami dwuliściennymi, zanotowano po zastosowaniu słomy jako nawozu organicznego. Mniejsza liczba chwastów dwuliściennych występowała wtedy, gdy standardową dawkę nawozów mineralnych zmniejszono o 50%. Stosowanie użyźniacza glebowego UGmax spowodowało natomiast zwiększenie liczby chwastów jednoliściennych przed zwarciem rzędów ziemniaka oraz jednoi dwuliściennych przed zbiorem bulw. Najmniejsze zachwaszczenie występowało wówczas, gdy stosowano nawożenie słomą, zmniejszono o 50% nawożenie mineralne i nie stosowano użyźniacza glebowego.
Pokaż

TytułZAWARTOŚĆ MAKROSKŁADNIKÓW I WŁÓKNA SUROWEGO W ZIARNIE JĘCZMIENIA JAREGO UPRAWIANEGO W ZRÓŻNICOWANYCH WARUNKACH AGROTECHNICZNYCH
AutorEdward Wilczewski
Strony73–83
Słowa kluczoweSłowa kluczowe: dawka azotu, groch siewny, intensywność ochrony roślin, jęczmień jary, międzyplon ścierniskowy
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem badań było określenie wpływu międzyplonu ścierniskowego na zawartość składników pokarmowych w ziarnie uprawianego po nim jęczmienia jarego w warunkach różnej intensywności ochrony chemicznej i nawożenia azotem. Badania polowe wykonano w Stacji Badawczej UTP w Mochełku na glebie płowej właściwej, w latach 2008-2011, w układzie losowanych podbloków. Oceniano wpływ międzyplonu ścierniskowego (grochu siewnego przyorywanego jesienią w roku poprzedzającym siew jęczmienia – czynnik I) na zawartość N, P, K, Ca, Mg i włókna surowego w ziarnie jęczmienia jarego uprawianego z zastosowaniem różnego poziomu ochrony chemicznej roślin (niski oraz wysoki – czynnik II) oraz zróżnicowanego nawożenia azotem (0; 35; 70; 105 i 140 kg·ha-1 – czynnik III). Zawartość składników w ziarnie oznaczono w laboratorium chemicznym Katedry Agrotechnologii UTP w Bydgoszczy. Międzyplon ścierniskowy, przyorany jesienią jako zielony nawóz, istotnie zwiększał zawartość azotu i fosforu w ziarnie jęczmienia jarego. Intensywność ochrony chemicznej jęczmienia nie wpływała na zawartość N, P, K, Ca, Mg i włókna surowego w ziarnie. Zwiększanie dawki azotu w zakresie od 0 do 140 kg·ha-1 sprzyjało zwiększaniu koncentracji N, P i K w ziarnie jęczmienia oraz zmniejszaniu zawartości Mg. Zawartość P, K, Ca i włókna surowego była ujemnie skorelowana z plonem przyoranej biomasy grochu siewnego. Koncentracja Ca w ziarnie była ponadto negatywnie skorelowana z plonem ziarna, natomiast zwartość magnezu była dodatnio skorelowana zarówno z plonem przyoranej biomasy grochu, jak również z plonem ziarna jęczmienia. Badania potwierdziły istotne znaczenie międzyplonu ścierniskowego, wykorzystanego jako zielony nawóz, dla kształtowania jakości plonu ziarna jęczmienia jarego. Hipoteza badawcza nie została w pełni potwierdzona w zakresie wpływu tego czynnika na jakość ziarna jęczmienia uprawianego w warunkach niskiego nawożenia azotem. W obiektach, w których nie stosowano azotu, międzyplon ścierniskowy wykorzystany jako zielony nawóz wpłynął istotnie jedynie na zawartość Ca w ziarnie, natomiast jęczmień nawożony azotem w dawce 35 kg·ha-1 N reagował istotnie na zielony nawóz z międzyplonu ścierniskowego tylko poprzez zwiększenie koncentracji potasu i magnezu w ziarnie.
Pokaż

TytułTOP TEN FACTS about Biotech/GM Crops in 2013
AutorJames Clive
Strony85–86
Słowa kluczoweGM crops
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: TOP TEN FACTS about Biotech/GM Crops in 2013
Pokaż

TytułGlobal Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2013
AutorJames Clive
Strony87–106
Słowa kluczoweGM crops
StreszczeniePokaż streszczenie
Streszczenie: Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2013
Pokaż