AKUMULACJA WYBRANYCH PIERWIASTKÓW PRZEZ EISENIAFETIDA W CZASIE BIOLOGICZNEGO PRZETWARZANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH
Autor
Barbara Filipek-Mazur, Krzysztof Gondek
Strony
3–9
Słowa kluczowe
Eiseniafetida, osady ściekowe, komposty, skład chemiczny
Streszczenie
Pokaż streszczenie
W literaturze naukowej niewiele jest danych dotyczących zawartości w biomasie Eiseniafetida pierwiastków, takich jak fosfor, w który obfitują osady ściekowe pochodzenia komunalnego czy sód, którego znaczne ilości zawierają osady garbarskie. Celem niniejszej pracy było określenie zawartości wybranych pierwiastków (Ca, Mg, Na, K, P i Cr) w biomasie dżdżownic, Eiseniafetida utrzymywanych w kompostach z osadów ściekowych. Badane komposty charakteryzowały się zróżnicowaną zawartością analizowanych pierwiastków. Ich zawartość w biomasie dżdżownic zależała od ich zawartości w kompostach. Większe koncentracje wapnia, sodu i chromu w biomasie dżdżownic stwierdzono u osobników żerujących w kompostach z dodatkiem osadu garbarskiego. Dżdżownice pochodzące z kompostów sporządzonych z osadu komunalnego zawierały więcej fosforu. Zawartość magnezu i potasu w biomasie dżdżownic z różnych kompostów były porównywalne, co wynikało ze zbliżonych ich zawartości w kompostach.
Celem pracy było otrzymanie w szczepie Yarrowialipolytica A-101-1.31 mutantów Fil-, niezdolnych do dimorficznej przemiany od komórek drożdżowych do strzępek i wykazujących gładką morfologię kolonii, na drodze mutagenezy indukowanej promieniowaniem UV. Wcześniejsze badania sugerują, iż takie szczepy drożdży Y. lipolytica mogą być bardziej efektywne w procesach ciągłej biosyntezy kwasu cytrynowego (CA) aniżeli wyjściowe formy szorstkie. Częstość mutantów Fil- przy poziomie przeżywalności komórek wynoszącym 20% była 0,35%. Ogółem wyizolowano 15 mutantów tworzących na agarze YM gładkie kolonie, lecz tylko 7 szczepów cechowało się dobrą stabilnością; w ich populacjach do 45 generacji nie pojawiały się rewertanty Fil+. Stabilne mutanty Fil- dobrze zachowywały wyjściową mutację oct-, warunkującą wysoką czystość fermentacji cytrynowej. Szczepy te wykazywały też analogiczne do rodzica profile asymilacji różnych źródeł węgla. Tylko jeden ze szczepów Fil- produkował CA równie wydajnie jak szczep rodzicielski.
CIĄGŁA PRODUKCJA KWASU CYTRYNOWEGO Z SYROPU GLUKOZOWEGO PRZEZ MUTANTA YARROWIALIPOLYTICA W REAKTORZE MEMBRANOWYM
Autor
Waldemar Rymowicz, Anita Rywińska
Strony
21–30
Słowa kluczowe
Yarrowialipolytica, reaktor membranowy, kwas cytrynowy, proces ciągły, mutant octanowy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Reaktor membranowy z ciągłą recyrkulacją komórek (CMSTR) wykorzystywano do ciągłej produkcji kwasu cytrynowego (CA) z syropu glukozowego przez mutanta octanowego drożdży Y. lipolytica K-1. Szybkość właściwa produkcji i wydajność CA była zależna od składu podłoża produkcyjnego. W stanie ustalonym, w hodowlach zasilanych podłożem zawierającym 100 gL-1 syropu glukozowego i 0,2 gL-1 ekstraktu drożdżowego szczep K-1 charakteryzował się najwyższą dynamiką produkcji i wydajnością kwasu cytrynowego. W hodowli z wysoką koncentracją biomasy (35 gL-1), produktywność CA była w zakresie od 1,1 do 1,2 gL-1h-1.
Pojedyncze i mieszane kultury drożdży z gatunku Y. lipolytica unieruchomione w żelu karagenowym były wykorzystane do biosyntezy kwasu cytrynowego (CA) z sacharozy w hodowlach periodycznych powtórzeniowych. Najwyższą koncentrację CA uzyskano w hodowlach z udziałem biokatalizatora karagenowego modyfikowanego aldehydem glutarowym i zawierającym 15% biomasy drożdży. Mieszane kultury drożdży szczepów Suc- A-101.1.31 i Suc+ W-29 w stosunku 2:1 i 3:1, zapewniały uzyskiwanie wysokich ilości i wydajności CA w hodowlach z wolnymi i unieruchomionymi komórkami.
Biomasę drożdży Y. lipolytica A-101 uzyskaną w hodowli wgłębnej w podłożu zawierającym surowy olej rzepakowy suszono metodą rozpyłową w zakresie temperatur od 115ºC do 200ºC. Przeżywalność badanych drożdży zmniejszała się wraz ze wzrostem temperatury suszenia, a niezutylizowany tłuszcz resztkowy był czynnikiem ochronnym w trakcie suszenia rozpyłowego. Biomasa badanych drożdży zawierała 51,2% białka, którego wartość biologiczna wynosiła 80% oraz 8,9% tłuszczu wewnątrzkomórkowego, w którym 90% wszystkich kwasów stanowiły nienasycone kwasy tłuszczowe.
CIEPŁOOPORNOŚĆ SZCZEPÓW DROŻDŻY WYTYPOWANYCH JAKO KO-STARTERY DO PRODUKCJI SERA
Autor
Józefa Chrzanowska, Piotr Juszczyk, Maria Wojtatowicz, Barbara Żarowska
Strony
51–58
Słowa kluczowe
drożdże, kultury starterowe, ciepłooporność, sery
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Badano kinetykę śmierci cieplnej sześciu szczepów drożdży: Candidafamata AII4b i MI1a, C. sphaerica BI6c i FII7a, C. kefyr PII1b i C. lipolytica PII6a – kandydatów do drożdżowych szczepionek serowarskich, podczas ogrzewania w mleku o pH 4,7 i 6,6, w 40ºC, 45ºC, 50ºC. Testowane szczepy ujawniły niską przeżywalność w temperaturze 50ºC; czasy redukcji decymalnej, D50, mieściły się w graniach od 4–6 min dla szczepów Candidafamata do 9–16 min dla pozostałych drożdży. W niższych temperaturach (40ºC i 45ºC) degradacja liczby żywych komórek postępowała zdecydowanie wolniej. Najmniej wrażliwe na te temperatury były szczepy C. sphaerica BI6c i FII7a oraz C. kefyr PII1b, dla których współczynniki D40 i D45 wynosiły ≥ 90 min
ZARODNIKOWANIE SZCZEPÓW Z RODZAJU SACCHAROMYCES I SCHWANNIOMYCES ORAZ PRODUKTÓW ICH FUZJI
Autor
Ewelina Dziuba, Joanna Kawa-Rygielska
Strony
59–65
Słowa kluczowe
drożdże, zarodniki, hybrydy
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy była ocena zdolności zarodnikowania hybrydów międzyrodzajowych w porównaniu ze szczepami rodzicielskimi. Materiał biologiczny stanowiły drożdże: Schwanniomycesoccidentalis ATCC 48086 (1), Saccharomycescerevisiae V30 (2), Saccharomycescerevisiae D43 (3), Saccharomycescerevisiae „malt” (4), Saccharomycesdiastaticus ATCC 13007 (5), oraz produkty ich fuzji: R1, R4 (1x2), P1, P4 (1x3), 5.1 (1x4), S2, S3 (1x5). Zdolność zarodnikowania drożdży oceniono stosując pożywkę octanową Mc’ Clary zestaloną agarem. Cztery spośród siedmiu badanych mieszańców wykazywały zdolność do zarodnikowania, przy czym dwa S2 i S3 przejęły sposób typowy dla rodzaju Sacharomyces, a hybrydy P1 oraz P4 typowy dla rodzaju Schwanniomyces.
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CECH BIOTECHNOLOGICZNYCH HYBRYDÓW DROŻDŻY SACCHAROMYCES I SCHWANNIOMYCESOCCIDENTALIS
Autor
Ewelina Dziuba, Joanna Kawa-Rygielska
Strony
67–72
Słowa kluczowe
drożdże, hybrydy, asymilacja węgla
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem pracy była ocena zdolności wzrostu hybrydów międzyrodzajowych w obecności różnych źródeł węgla. Materiał biologiczny stanowiły drożdże: Schwanniomycesoccidentalis ATCC 48086 (1), Saccharomycescerevisiae V30 (2), Saccharomycescerevisiae D43 (3), Saccharomycescerevisiae „malt” (4), Saccharomycesdiastaticus ATCC 13007 (5), oraz produkty ich fuzji: R1, R4 (1x2), P1, P4 (1x3), 5.1 (1x4), S2, S3 (1x5). Uzyskane w wyniku fuzji protoplastów szczepów wyjściowych hybrydy międzyrodzajowe charakteryzowały się zdolnością asymilacji nowych źródeł węgla w porównaniu z drożdżami wyjściowymi z rodzaju Saccharomyces.
AKTYWNOŚĆ PROTEOLITYCZNA SZCZEPÓW DROŻDŻY POCHODZĄCYCH Z SERÓW ROKPOL
Autor
Józefa Chrzanowska, Agata Czajgucka, Piotr Juszczyk, Marek Szołtysik, Maria Wojtatowicz
Strony
73–81
Słowa kluczowe
drożdże, sery, aktywność proteolityczna, właściwości proteaz
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Przedmiotem badań było 7 szczepów drożdży wyizolowanych z serów z przerostem pleśniowym Rokpol. Należały one do takich gatunków, jak: Candidafamata, C. sphaerica, C. intermedia, C. kefyr, Geotrichumpenicillatum, Yarrowialipolytica i Saccharomyceskluyveri. U wszystkich szczepów wykazano duże zróżnicowanie w poziomie aktywności zewnątrz- i wewnątrzkomórkowych endopeptydaz. Enzymy te wykazywały też różną dynamikę degradacji kazeiny. Najbardziej aktywne spośród nich były proteazy szczepu Y. lipolytica PII6a. Najwyższą aktywność pozakomórkowe proteazy wszystkich szczepów drożdży wykazywały wobec kazeiny w pH 7.0–7.5, a wewnątrzkomórkowe w pH 6.0–7.5. Ich aktywność ulegała hamowaniu pod wpływem PMSF i DFP. Natomiast optimum aktywności zewnątrzkomórkowych enzymów degradujących hemoglobinę przypadało w pH 3.5–4.0.
Aktywności enzymatyczne (poza- i wewnątrzkomórkowe) 2 szczepów drożdży Yarrowialipolytica: A-101 and W29, pochodzących z gleby, analizowano przy użyciu testu API-ZYM. Dokładniej porównano aktywność lipolityczną tych szczepów. Aktywność tę oznaczano metodą dyfuzyjną na podłożu agarowym Spirit Blue przy zmiennej aktywości wody (aw: 0.99; 0.97; 0.93) i temperaturze (25 and 4ºC). Śledzono ponadto stopień uwalniania kwasów tłuszczowych z tłuszczu mlecznego podczas wzrostu drożdży w maśle. Wykazano, że obydwa szczepy posiadały podobne profile enzymatyczne, zdolne też były do wzrostu na maśle, podczas którego w podłożu najwięcej nagromadzało się kwasu oleinowego.
W pracy badano procesy biologicznej degradacji formaldehydu i jego pochodnych, obecnych w ściekach przemysłu meblarskiego. Skonstruowano biocenozę składającą się z bakteryjnych mikroorganizmów autochtonicznych oraz drożdży metylotroficznych. Wykazano, że wprowadzenie metylotrofów do toksycznych ścieków stwarza warunki rozwoju życia biologicznego i efektywnej biodegradacji różnorodnych zanieczyszczeń organicznych. Zaproponowano koncepcję stworzenia aktywnego biopreparatu, przeznaczonego do oczyszczania ścieków przemysłowych zawierających letalne stężenia formaldehydu, w oparciu o mieszane biocenozy pro- i eukariotyczne.
WPŁYW SŁODU PSZENŻYTNIEGO NA FIZYKOCHEMICZNE I ORGANOLEPTYCZNE WŁAŚCIWOŚCI PIW
Autor
Ewelina Dziuba, Barbara Foszczyńska
Strony
105–116
Słowa kluczowe
słód pszenżytni, fermentacja, piwo
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Celem badań było określenie wpływu słodu pszenżytniego oraz sposobu fermentacji na cechy fizykochemiczne i organoleptyczne piw. W warunkach laboratoryjnych otrzymano piwa z 20, 40 i 100% udziałem słodu pszenżytniego na drodze fermentacji dolnej i górnej. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem udziału słodu pszenżytniego zwiększała się lepkość piw. Piwa fermentacji górnej, w stosunku do piw dolnej fermentacji, wykazywały większą kwasowość, dwukrotnie mniejsze wysycenie CO2 oraz krótszy czas utrzymywania piany. W ocenie sensorycznej zostały gorzej ocenione niż piwa fermentacji dolnej, zwłaszcza pod względem smaku i zapachu. Najlepsze noty, niezależnie od sposobu prowadzenia fermentacji, uzyskało piwo z 20% udziałem słodu pszenżytniego.
Stanisław Bielecki, Katarzyna Janowska, Irena Romanowska
Strony
117–127
Słowa kluczowe
ksylanaza, Aspergillusniger, piekarnictwo
Streszczenie
Pokaż streszczenie
Do poprawy jakości chleba pszenno-żytniego i razowego wykorzystano ksylanazę Aspergillusniger IBT-90 o aktywności 21,3 J·mg-1 białka, wykazującą wysoką specyficzność do ksylanów. Wykazano, że dodatek tej ksylanazy do ciasta, w ilości 500–1000 J enzymu/kg mąki, poprawia jego wyrabialność oraz zwiększa objętość obu gatunków pieczywa. Suplementacja ciasta ksylanazą zwiększa porowatość miękiszu (o ok. 10–16%) oraz wilgotność chleba i tym samym wydłuża okres przydatności do spożycia. Dodatek enzymu nie powoduje wzrostu kwasowości gotowego produktu. Wyniki potwierdzają przydatność ksylanazy A. niger IBT-90 dla piekarnictwa.