Acta Scientiarum Polonorum

Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze

| Informacje | Recenzenci | Rada Programowa | Rady naukowe | Adresy redakcji | Serie | Wymogi edytorskie | Wzorcowy artykuł | Warunki publikacji | Procedura recenzowania | Prenumerata | Streszczenia | Szukaj | Statystyki |
Administratio Locorum
(Gospodarka Przestrzenna) 9 (1) 2010     ISSN: 1644-0741
Streszczenia
Wybierz numer

TytułWpływ osłaniania gleby i roślin oraz terminu siewu na wartość odżywczą zgrubień kopru włoskiego
AutorMarzena Błażewicz-Woźniak
Strony3–12
Słowa kluczoweFoeniculum vulgare var. azoricum Mill., odmiana, ściółkowanie, witamina C
StreszczeniePokaż streszczenie
Koper włoski (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.), pomimo wysokiej wartości dietetycznej jest w Polsce mało popularnym warzywem. Jego zgrubienia są pokarmem niskokalorycznym bogatym w witaminy i sole mineralne. Zawierają również, chociaż w mniejszej ilości, olejek eteryczny, który decyduje o wykorzystaniu w lecznictwie owoców fenkułu. W doświadczeniu polowym z uprawą kopru włoskiego badano wpływ ściółkowania gleby i płaskiego osłaniania roślin oraz terminu siewu na wartość odżywczą dwóch odmian kopru włoskiego. W badaniach uwzględniono 3 rodzaje osłon (okrycie gleby czarną folią polietylenową PE, okrycie gleby czarną włókniną polipropylenową PP 50 g m-2 i płaskie okrycie roślin białą włókniną polipropylenową PP 17 g m-2 (kontrolę stanowiły poletka bez osłon), 3 terminy siewu wprost na polu, 2 odmiany (Rudy F1 i Zefa Fino). Zastosowane osłony nie wpłynęły znacząco na wartość odżywczą zgrubień kopru włoskiego. Zgrubienia roślin z siewów czerwcowych zawierały najwięcej białka, azotu ogółem i azotu azotanowego w porównaniu z wcześniejszymi terminami siewu. Najwięcej suchej masy, witaminy C, cukrów, fosforu i potasu oznaczono w zgrubieniach fenkułu z siewów majowych. Najmniej białka, cukrów i potasu zawierały zgrubienia roślin z siewów w kwietniu. Zgrubienia odmiany Rudy F1 były bogatsze w białko, fosfor i wapń niż odmiany Zefa Fino. Odmiany nie różniły się pod względem zawartości suchej masy, azotanów, witaminy C, cukrów ogółem, włókna i potasu w zgrubieniach.
Pokaż

TytułWpływ biostymulacji roślin nawozem ‘Pentakeep V’ oraz nawożenia azotem na zawartość czternastu pierwiastków w szpinaku
AutorWłodzimierz Sady, Sylwester Smoleń, Joanna Wierzbińska
Strony13–24
Słowa kluczowedokarmianie dolistne, skład mineralny, metale ciężkie, pierwiastki śladowe
StreszczeniePokaż streszczenie
Dolistna aplikacja regulatorów wzrostu lub nawozów zawierających biostymulatory mogą wpływać na pobieranie i akumulację składników mineralnych przez rośliny. Celem badań było określenie wpływu dokarmiania dolistnego nawozem ‘Pentakeep V’ oraz zróżnicowanego pod względem dawki nawożenia azotem na zawartość: Ag, Al, Ba, Cd, Co, Cr, Ga, Li, Ni, Pb, Sb, Sr, Ti i V w szpinaku. W latach 2006–2007 przeprowadzono doświadczenie wazonowe z uprawą szpinaku Spinacia oleracea L. ‘Spinaker F1’. Szpinak uprawiano w glinie średniej pylastej. Badaniami objęto dwa podbloki z dolistnym i bez dolistnego dokarmiania roślin. Rośliny dokarmiano dolistnie dwukrotnie nawozem ‘Pentakeep V’ w dawce 0,02% m/o, stosując w przeliczeniu 3000 dm3 wody na hektar. W obrębie podbloków zastosowano doglebowe przedsiewne nawożenie azotem (w formie saletry amonowej): 1 – kontrola (nienawożona azotem), 2 – 50% dawki N (25 mg N∙dm-3 gleby), 3 – 100% dawki N (50 mg N∙dm-3 gleby). Dolistna aplikacja ‘Pentakeep V’ w porównaniu do roślin niedokarmianych dolistnie powodowała: a) istotne zmniejszenie zawartości Ag, Al, Ba, Ga, Sr i Ti w roślinach kontrolnych nienawożonych azotem, b) zwiększenie zawartości Sr w szpinaku nawożonym 100% dawki N, c) stosunkowo niewielką tendencję do obniżenia zawartości wanadu w roślinach kontrolnych. Najniższą zawartością kobaltu charakteryzowały się rośliny nawożone 50% dawki N i niedokarmiane dolistnie. Nie stwierdzono istotnego wpływu współdziałania dokarmiania dolistnego Pentakeep V i nawożenia azotem na zawartość Cd, Cr, Li, Ni, Pb i Sb w szpinaku.
Pokaż

TytułWpływ biostymulacji roślin nawozem ‘Pentakeep V’ oraz nawożenia azotem na plon, gospodarkę azotem oraz jakość szpinaku
AutorWłodzimierz Sady, Sylwester Smoleń, Joanna Wierzbińska
Strony25–36
Słowa kluczowekwas 5-aminolewulinowy, azotany, szczawiany, kwas askorbinowy, wartość biologiczna
StreszczeniePokaż streszczenie
Dolistna aplikacja nawozów zawierających biostymulatory może wpływać na plon oraz na pobieranie i akumulację NO3- przez rośliny. Celem badań było określenie wpływu dokarmiania dolistnego nawozem ‘Pentakeep V’ oraz zróżnicowanego pod względem dawki nawożenia azotem na plonowanie, gospodarkę azotem roślin oraz jakość odżywczą szpinaku. Badaniami objęto dwa podbloki z dolistnym i bez dolistnego dokarmiania roślin. Rośliny dokarmiano dolistnie dwukrotnie nawozem ‘Pentakeep V’ w dawce 0,02% m/o, stosując w przeliczeniu 3000 dm3 wody na hektar. W obrębie podbloków zastosowano doglebowe przedsiewne nawożenie azotem (w formie saletry amonowej): 1 – kontrola (nienawożona azotem), 2 – 50% dawki N (25 mg N∙dm-3 gleby), 3 – 100% dawki N (50 mg N∙dm-3 gleby). Stwierdzono istotny wpływ współdziałania dokarmiania dolistnego z nawożeniem azotem na zawartość azotanów(V), szczawianów rozpuszczalnych i kwasu askorbinowego w szpinaku. Oddziaływanie tych czynników na zawartość azotanów(V) i kwasu askorbinowego w szpinaku uzależnione było jednak od przebiegu warunków klimatycznych. Dokarmianie dolistne roślin nawozem ‘Pentakeep V’ powodowało obniżenie zawartości szczawianów rozpuszczalnych w roślinach kontrolnych oraz wzrost zawartości tych związków w roślinach nawożonych 100% dawki N. Stwierdzono brak współdziałania dokarmiania dolistnego z nawożeniem azotem na plon oraz na zawartość suchej masy, azotanów(III), jonów amonowych, wolnych aminokwasów, N-ogółem, cukrów rozpuszczalnych i związków fenolowych w szpinaku.
Pokaż

TytułWpływ terminu cięcia na plonowanie i jakość owoców kilku wcześnie dojrzewających odmian śliwy
AutorIreneusz Sosna
Strony37–44
Słowa kluczoweśliwa, cięcie letnie, cięcie zimowe, plon, masa owocu, związki chemiczne
StreszczeniePokaż streszczenie
Celem przeprowadzonych badań było porównanie wpływu zróżnicowanych terminów cięcia na plonowanie i jakość owoców kilku wczesnych odmian śliwy. Doświadczenie prowadzono w latach 2001–2004 w Sadowniczej Stacji Badawczej w miejscowości Samotwór pod Wrocławiem. Przedmiotem badań były ośmioletnie drzewa śliw ‘Herman’, ‘Č ačanska Rana’, ‘Sanctus Hubertus’ i ‘Č ačanska Lepotica’ okulizowane na siewkach ałyczy. Doświadczenie założono metodą losowanych bloków, w 3 powtórzeniach, po 6 drzew na poletku. W latach 2001–2003 zróżnicowano terminy cięcia drzew. Połowę z nich (3 szt.) cięto tylko pod koniec sierpnia (cięcie letnie po zbiorach owoców), natomiast drugą połowę tylko pod koniec marca (cięcie zimowe przed kwitnieniem). Termin cięcia nie miał wpływu na plonowanie i skład chemiczny owoców. Zawartość ekstraktu, witaminy C, magnezu, wapnia, potasu i fosforu była zbliżona, niezależnie od czasu cięcia. Owoce bardziej plennych odmian miały niższą zawartość potasu. Średnia masa owocu była istotnie wyższa u drzew ciętych pod koniec marca.
Pokaż

TytułKiełkowanie i wigor nasion kalarepy poddanych kondycjonowaniu w obecności Alternaria brassicicola (Schw.) Wiltshire
AutorHanna Dorna, Dorota Szopińska, Krystyna Tylkowska
Strony45–54
Słowa kluczoweBrassica oleracea var. gongylodes, uszlachetnianie nasion, zdrowotność nasion, jakość nasion
StreszczeniePokaż streszczenie
Kondycjonowanie nasion jest zabiegiem poprawiającym ich jakość. Nasiona warzyw kapustnych są powszechnie zasiedlone przez grzyb Alternaria brassicicola. W pracy analizowano wpływ dwóch metod kondycjonowania na kiełkowanie i wigor nasion kalarepy (Brassica oleracea L. var. gongylodes L.) inokulowanych A. brassicicola. Badano nasiona nieinokulowane i niekondycjonowane (kontrola), nasiona inokulowane A.  brassicicola (2∙104 zarodników·ml-1), nasiona nieinokulowane i inokulowane hydrokondycjonowane przez 1 i 2 dni oraz nasiona nieinokulowane i inokulowane osmokondycjonowane przez 1–4 dni. Określano liczbę nasion kiełkujących, zdolność kiełkowania oraz procent siewek chorych i nasion martwych. Wigor nasion oceniano na podstawie szybkości ich kiełkowania, testu tetrazolinowego oraz testu konduktometrycznego. Zasiedlenie nasion przez A.  brassicicola badano na półselektywnej agarowej pożywce CW. Osmokondycjonowanie sprzyjało penetracji nasion przez patogen. Obecność grzyba w/na nasionach nie miała wpływu na procent kiełkujących nasion, ale znacząco zmniejszała ich zdolność kiełkowania, zwiększając jednocześnie liczbę siewek chorych i nasion martwych. Pomimo obecności patogena kondycjonowanie osmotyczne poprawiało szybkość kiełkowania nasion i wyniki testu konduktometrycznego. Wyniki testu tetrazolinowego wykazały jego ograniczoną przydatność do badania wigoru nasion porażonych w dużym stopniu przez A. brassicicola.
Pokaż

TytułJakość plonu melona (Cucumis melo L.) w zależności od zastosowanego dokarmiania dolistnego
AutorJolanta Franczuk, Edyta Kosterna, Robert Rosa, Anna Zaniewicz-Bajkowska
Strony55–63
Słowa kluczoweKey words: Ekolist-Warzywa, Florowit, nawozy dolistne, plon owoców, wartość odżywcza
StreszczeniePokaż streszczenie
Dokarmianie dolistne stanowi ważne uzupełnienie nawożenia doglebowego w uprawie warzyw, pozwala na uzyskanie wysokich i dobrych jakościowo plonów przy znacznie mniejszym zużyciu nawozów mineralnych. W praktyce ogrodniczej nawożenie dolistne jest stosowane jako najbardziej skuteczna metoda dostarczenia roślinom składników odżywczych w warunkach niedoboru. W doświadczeniu badano wpływ dokarmiania dolistnego Florowitem i Ekolistem-Warzywa z dodatkiem Mocznika na jakość plonu sześciu wielkoowocowych odmian melona (‘Pacstart’, ‘Yupi’, ‘Gattopardo’, ‘Polydor II’, ‘Seledyn’, ‘Legend’) uprawianego w warunkach klimatycznych środkowowschodniej Polski. Plon ogółem uzyskany z roślin dokarmianych Florowitem i Ekolistem z dodatkiem Mocznika nie różnił się istotnie. Większy plon ogółem zebrano z roślin dokarmianych Florowitem niż w obiekcie kontrolnym. Większym plonem ogółem w porównaniu z pozostałymi odmianami charakteryzowała się odmiana Yupi. Najwięcej owoców z 1 m2 dała odmiana Gattopardo. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, że najbardziej przydatna do uprawy w warunkach środkowowschodniej Polski ze względu na największy udział owoców handlowych okazała się odmiana Yupi, najmniej owoców niedojrzałych dała odmiana Seledyn, a najmniejszym udziałem owoców porażonych przez choroby charakteryzowała się odmiana Pacstart. Zastosowane w doświadczeniu nawozy dolistne przyczyniły się do zmniejszenia zawartości cukrów ogółem i redukujących w porównaniu z obiektem kontrolnym. Niezależnie od rodzaju dokarmiania dolistnego najwięcej suchej masy zawierała odmiana Pacstart, cukrów ogólem i redukujących Yupi, a kwasu askorbinowego Legend.
Pokaż

TytułPlon i jakość ziela majeranku ogrodowego w zależności od terminu zbioru
AutorKatarzyna Dzida, Grażyna Zawiślak
Strony65–72
Słowa kluczoweOriganum majorana L., olejek eteryczny, makro- i mikroskładniki
StreszczeniePokaż streszczenie
Jednym z ważniejszych gatunków roślin zielarskich uprawianych w wielu krajach dla celów leczniczych i spożywczych jest majeranek ogrodowy. Ziele majeranku jest bogatym źródłem cennych substancji biologicznie aktywnych oraz składników mineralnych. Mając na uwadze szerokie zastosowanie tej rośliny, podjęto badania nad oceną wzrostu i plonowania majeranku ogrodowego w zależności od terminu zbioru. Badania przeprowadzono w latach 2004–2005. Plantację majeranku ogrodowego założono z rozsady wyprodukowanej w szklarni. Ziele majeranku zebrano w dwóch terminach: w połowie lipca (początek kwitnienia) oraz na początku września. Oceniono plon świeżego, powietrznie suchego oraz ziela otartego. Określono zawartość olejku eterycznego w zielu otartym oraz skład mineralny ziela. Wykazano istotny wpływ terminu zbioru na plon świeżego, powietrznie suchego i ziela otartego, większy plon uzyskano w drugim terminie zbioru (początek września). Ziele zebrane na początku września zawierało więcej olejku niż ścięte w połowie lipca. Zawartość azotu ogółem była istotnie większa w zielu majeranku z pierwszego niż drugiego zbioru.
Pokaż

TytułWskaźniki agregacji gleby i ich zmiany w uprawie konserwującej pod cebulą
AutorMarzena Błażewicz-Woźniak, Tadeusz Kęsik
Strony73–85
Słowa kluczowewskaźnik strukturalności gleby, wskaźnik rozpylenia, wskaźnik zbrylenia gleby, MWD
StreszczeniePokaż streszczenie
Struktura gleby zależy od szeregu czynników, wśród których ważną rolę odgrywają system gospodarowania i sposób uprawy roli. Stan agregacji determinuje stosunki wodno-powietrzne w glebie, wpływa na przewodnictwo cieplne, porowatość i gęstość gleby, dostępność składników pokarmowych, a także procesy biologiczne i in. W doświadczeniu polowym z konserwującą uprawą roli pod cebulę badano wpływ zróżnicowanych sposobów uprawy przedzimowej i przedsiewnej (tradycyjna uprawa płużna, talerzowanie, uprawa zerowa) oraz biomasy roślin międzyplonowych na stan agregacji i strukturę gleby. Secale cereale i Vicia sativa uprawiane w międzyplonach jako rośliny okrywowe korzystnie wpłynęły na agregację gleby, wyrażającą się większym udziałem najcenniejszych rolniczo agregatów glebowych (ø1–5 mm) oraz wskaźnikiem strukturalności gleby w porównaniu z uprawą tradycyjną (CT) bez mulczów roślinnych. Pozostawienie mulczu z roślin okrywowych na powierzchni roli od jesieni do wiosny i siew bezpośredni cebuli w glebę nieuprawnioną (NT) spowodowało obniżenie wskaźnika zbrylenia gleby. Dodatni wpływ mulczów roślinnych zaznaczył się przede wszystkim po przezimowaniu i w początkowym okresie wegetacji cebuli. Zmiany agregacji gleby pod wpływem mulczujących roślin okrywowych i uproszczeń całokształtu uprawy roli pod warzywa odnotowano przede wszystkim w ornej warstwie gleby 0–20 cm.
Pokaż

TytułWpływ rodzaju podłoża i nawożenia azotem na plonowanie i skład chemiczny truskawki odmiany „Elsanta” uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym
AutorZbigniew Jarosz, Joanna Konopińska
Strony87–96
Słowa kluczoweuprawa bezglebowa, torf, torf z korą, torf z trocinami, dawka azotu, plon owoców, skład chemiczny
StreszczeniePokaż streszczenie
Głównymi czynnikami decydującymi o ilości i jakości plonu roślin w uprawach bezglebowych jest rodzaj podłoża uprawowego oraz poziom zaopatrzenia w składniki pokarmowe. Badania przeprowadzone w latach 2005–2006 miały na celu określenie wpływu podłoży (torf , torf zmieszany z korą sosnową w proporcji 1:1, torf z trocinami sosnowymi w proporcji 1:1) oraz zróżnicowanej dawki azotu (140 i 210 mg N·dm-3) na plonowanie, skład chemiczny liści oraz owoców truskawki (Fragaria × ananasa Duch.) odmiany „Elsanta” uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym. W badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w plonie ogólnym i handlowym owoców truskawki uprawianej w torfie oraz w torfie z korą sosnową. Istotnie mniejszy plon ogólny (435,8 g·roślina-1) i handlowy (286,5 g·roślina-1) owoców odnotowano przy uprawie truskawki w torfie zmieszanym z trocinami sosnowymi. U roślin uprawianych w torfie zmieszanym z trocinami stwierdzono istotnie mniejszą masę jednostkową owoców (10,7 g) w porównaniu do roślin rosnących w pozostałych podłożach. W badaniach nie wykazano istotnego wpływu zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie truskawki. W liściach truskawki nawożonych azotem w dawce 210 mg N·dm-3 stwierdzono istotnie więcej azotu i fosforu oraz mniej wapnia i magnezu w porównaniu z roślinami nawożonymi mniejszą dawką tego składnika. Owoce truskawki nawożonej większą dawką azotu zawierały istotnie więcej azotu i potasu oraz mniej witaminy C i ekstraktu w porównaniu do owoców zebranych z roślin nawożonych azotem w dawce 140 mg N·dm-3.
Pokaż